Duhet të punojmë së bashku për të pasur sukses. Çelësi është në partneritete, në aleanca. Në kushtet e rreziqeve të trazirave globale, ne duhet të bashkohemi dhe të krijojmë platforma, bashkëpunim dhe partneritete që transmetojnë paqen rajonale, stabilitetin, parashikueshmërinë, tha ish-kryeministri Zoran Zaev në Forumin e Biznesit në Sarajevë.
Ai tha se ishte koha për të “paketuar” rajonin si një potencial investimi.
Ai theksoi se për të sjellë lojtarë të mëdhenj duhet të luajmë edhe një lojë më të madhe. Ballkani Perëndimor ka potencial të madh për krijimin e energjisë nga burimet e ripërtëritshme të energjisë, tha Zaev.
I gjithë fjalimi i Zoran Zaev:
“Jam i nderuar të marr pjesë në panelin e parë të edicionit të këtij viti të Forumit të Biznesit të Sarajevës, në një temë e cila, së bashku me pasojat e agresionit rus në Ukrainë, është tema më e rëndësishme globale që kërkon reflektim serioz dhe përgjigje serioze për të ndihmuar ekonomitë dhe kështu qytetarët.
Nuk është rastësi që përmenda luftën aktuale, pra agresionin ushtarak ndaj Ukrainës, sepse kur bëhet fjalë për rindërtimin pas Covid-it, sot nuk mund të mos flasim për pasojat ekonomike të ngjarjeve në Ukrainë. Kur ishim në prag të rikuperimit nga Covid-19, na ndodhi Ukraina. Dhe tani ato dy kriza duhet t’i shohim së bashku, si të njëpasnjëshme, por me efekte në të njëjtët aktorë, dhe këto janë vendet tona, popujt tanë, të gjithë ne.
Projeksionet për rritjen ekonomike të ekonomisë globale dhe evropiane janë ulur.
Banka Botërore në Raportin e saj Ekonomik të Prillit për Evropën dhe Azinë Qendrore deklaroi se norma e rritjes në Ballkanin Perëndimor do të bjerë në 3.2 për qind në vitin 2022. Kjo është një rënie prej 0.9 pikë përqindjeje krahasuar me parashikimin e janarit kur parashikohej një rritje prej 4.1%.
Bota, Europa, dhe si rrjedhim rajoni, të gjithë ne, nuk përballemi më vetëm me fuqinë e reduktuar prodhuese të kompanive apo uljen e shitjeve për shkak të fuqisë blerëse të reduktuar të qytetarëve, nuk përballemi më vetëm me sfidën e ruajtjes së vendeve të punës apo të transformimit që është , dixhitalizon veprimtarinë e një biznesi të caktuar.
Sot sfidat janë shumë më të mëdha – mungesa e ushqimit, riorganizimi global i furnizimit me energji, goditjet e çmimeve.
Sfidat janë të mëdha dhe prandaj vlera e diskutimeve dhe forumeve të tilla në kërkim të zgjidhjeve të menduara, të bashkuara, rajonale dhe globale.
Duhet të punojmë së bashku për të pasur sukses. Çelësi është në partneritete, në aleanca. Në kushtet e rreziqeve të trazirave globale, ne duhet të bashkohemi dhe të krijojmë platforma, bashkëpunim dhe partneritete që rrezatojnë paqen rajonale, stabilitetin, parashikueshmërinë.
Prandaj, në radhë të parë e vendos bashkëpunimin rajonal.
Ne mund të kompensojmë mungesën e aftësive, fuqisë punëtore, mjediseve prodhuese, madje edhe ushqimit, në cilindo nga vendet tona, duke u mbështetur te fqinjët tanë, pra bashkëpunimi rajonal. Kjo është arsyeja pse unë mbështes fuqimisht procesin e krijimit të një tregu të vetëm në Ballkanin Perëndimor dhe pres që të rritet numri i vendeve që do të marrin pjesë në heqjen e pengesave për qarkullimin e lirë të njerëzve, shërbimeve, mallrave dhe mallrave në rajonin tonë.
Është koha për të “paketuar” rajonin si një potencial investimi. Për të sjellë lojtarë të mëdhenj, duhet të luajmë edhe një lojë më të madhe. Ballkani Perëndimor ka potencial të madh për të krijuar energji nga burimet e rinovueshme të energjisë, ne kemi shumë diell, erë dhe ujë. Kjo do të thotë të investosh në projekte të mëdha strategjike dhe infrastrukturore dhe sot mund të bëhet nga investitorë të mëdhenj dhe globalë. Vendet tona mund të jenë konkurruese për projekte të tilla vetëm nëse bashkohemi dhe veprojmë si rajon. Në këtë mënyrë disavantazhet do të zhduken, përfitimet do të rriten.
Hidhini një sy projektit të Aleksandoupolit, një shembull tipik se si të luani rajonal kur bëhet fjalë për politikën globale të energjisë. Përkatësisht, para disa ditësh në Aleksandropoli të Greqisë filloi ndërtimi i Terminalit të Gazit të Lëngshëm, një projekt për pavarësi afatgjatë energjetike dhe për furnizim të qëndrueshëm dhe të vazhdueshëm me gaz të lëngshëm në një kohë jashtëzakonisht kritike.
Mendoj se duhet të jemi edhe më të guximshëm dhe më të vendosur kur bëhet fjalë për lidhjen rajonale. Situata në Ukrainë e kërkon këtë domosdoshmëri dhe rrit potencialin e bashkëpunimit rajonal në Ballkanin Perëndimor.
Por këta janë hapa të mëdhenj që do të funksionojnë në afat të mesëm. Dhe kriza po troket në derë çdo ditë.
Prandaj, vendet tona duhet të vazhdojnë të ofrojnë ndihmë të shtuar për qytetarët drejtpërdrejt. Sidomos më të pambrojturit dhe më të varfërit.
Rimëkëmbja kërkon ruajtjen e fuqisë blerëse të familjeve, dhe rrjedhimisht amortizimin e goditjeve të çmimeve. Prandaj, u bëj thirrje qeverive, mos i kurseni qytetarët, përkundrazi investoni në to – në fuqinë blerëse dhe në zhvillimin e kapitalit njerëzor.
Paga minimale duhet të ruajë rritjen e qëndrueshme, mirëqenien si dhe pensionet. Shtetet, qeveritë, bizneset, sindikatat dhe opozita duhet për të qenë në dialog të vazhdueshëm dhe për të krijuar zgjidhje. Në kohë krize, grevat dhe bllokada nuk janë zgjidhje. Dialogu është zgjidhja. Konkurrueshmëria me idetë, kërkimi i stabilitetit dhe parashikueshmërisë. Këto janë hapat që do të na çojnë drejt zgjidhjeve dhe jo lëvizjeve radikale, bllokadave, ekskluzivitetit dhe dhunës.
Ndihma duhet të rritet edhe për kompanitë.
Kredi pa interes dhe me interes të ulët dhe grante zhvillimore – për të krijuar vazhdimisht dhe intensivisht mundësi që kompanitë të gjejnë mundësitë e tyre. Këto masa, së bashku me angazhimin e fortë të institucioneve për realizimin në kohë dhe të plotë të investimeve kapitale, çojnë në ekonomi të gjalla, aktive, elastike dhe të qëndrueshme.
Jam i bindur se ekonomitë e Ballkanit Perëndimor do të jenë më të forta dhe më dinamike nëse bashkëpunojnë, bashkohen dhe përpiqen të rriten sa më shpejt në një ekonomi të vetme të hapur në Ballkanin Perëndimor. Është një garanci e konkurrencës në botë, një garanci e investimeve, e vendeve të punës, e fuqisë konsumatore dhe, së fundi, një garanci për një jetë më të mirë për qytetarët tanë.
