Lufta e Rusisë në Ukrainë ka trazuar politikat botërore, duke shkaktuar edhe kriza të mëdha ekonomike.
Ky konflikt, ka prekur edhe shtetin tonë, ku një nga aleatët më të mëdhenj të Rusisë, Serbia ka filluar me provokime dhe kërcënime ndaj Kosovës.
E lidhur me ndikimin e luftës së Rusisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor në një intervistë për gazetën “Bota sot” foli kryeshefja e “Global Analytics”, Dr. Rumena Filipova.
Fillimisht, ajo u shpreh se nuk duhet të anashkalohet mundësia e shpërthimit të luftës edhe në vendet tjera, kjo pasi shihet se Rusia po përpiqet ta destabilizojë Ballkanin Perëndimor përmes ndikimit të tij në Serbi dhe Republikën Serbe në Bosnje, në veçanti.
Po ashtu, Filipova thotë se sanksionet e Perëndimit e kanë dobësuar jashtëzakonisht ekonominë e shtetit rus, derisa vlerëson se Kremlini mund të përpiqet të shënojë një fitore përpara 9 majit, përcjell “Bota sot”.
Kurse, sa i përket mundësisë së përshkallëzimit të situatës në veri të Kosovës, kryeshefja e “Global Analytics” beson se kuadri evropian do të parandalojë aktivitetet ushtarake.
Në fund, Filipova bëri thirrje për anëtarësimin e Kosovës në BE dhe në NATO.
Intervista e plotë
Gazeta “Bota sot”: Si e komentoni luftën e Rusisë në Ukrainë?
Rumena Filipova: Lufta e Rusisë kundër Ukrainës përfaqëson sfidën më të rëndë për rendin normativ dhe të sigurisë evropiane që nga viti 1945. Paaftësia e Rusisë për t’u marrë me statusin e saj ndërkombëtar të reduktuar pas rënies së Bashkimit Sovjetik është ushqyer në një formë të dëmtuar dhe agresive të nacionalizmit që përqafon militarizmin ekstrem dhe kryen mizoritë në ndjekje të revizionizmit të saj të brendshëm dhe ndërkombëtar.
Gazeta “Bota sot”: A do t’ia arrijë Perëndimi me diplomaci, sanksione ndaj Rusisë dhe me ndihmë ushtarake ndaj Ukrainës jo të drejtpërdrejtë, që ta përmbyllë luftën?
Rumena Filipova: Mbështetja ushtarake e Perëndimit ka dëshmuar se është një aset i rëndësishëm, i cili i kombinuar me vendosmërinë e ushtrisë ukrainase për të mbrojtur sovranitetin e Ukrainës, ka kontribuar në zmbrapsjen e suksesshme të forcave ushtarake ruse. Sanksionet gjithashtu po shtrydhin gradualisht ekonominë ruse.
Gazeta “Bota sot”: Si e shihni ju rolin e Kinës në këtë luftë, dhe në këtë përplasje, Lindje-Perëndim?
Rumena Filipova: Kina në përgjithësi ka mbështetur Rusinë dhe është përmbajtur nga dënimi i agresionit ushtarak të kësaj të fundit në Ukrainë. Megjithëse, Pekini ndonjëherë mund të duket se po vepron me kujdes, veçanërisht në drejtim të avancimit të bashkëpunimit ekonomik me Rusinë në rrethanat aktuale, duket se ai do të vazhdojë të mbajë ende lidhje të ngushta me Moskën. Rusia dhe Kina janë të bashkuara nga qëllimi i tyre i përbashkët për të minuar rendin ndërkombëtar liberal, të bazuar në rregulla.
Gazeta “Bota sot”: A ka mundësi që lufta të marrë përmasa më të mëdha dhe të shpërthejë edhe në vendet e tjera evropiane, si paralajmërohet në Gjeorgji, Moldavi, Ballkanin Perëndimor?
Rumena Filipova: Pas pushtimit të Ukrainës, asnjë skenar i agresionit rus nuk duhet të anashkalohet më. Kremlini mund të vazhdojë të përpiqet të destabilizojë Ballkanin Perëndimor përmes ndikimit të tij në Serbi dhe Republikën Serbe, në veçanti. Veprimet e Moskës në rajonin e shkëputur të Moldavisë, Transnistria duhet gjithashtu të vëzhgohen. Dhe së fundmi shteti separatist i Osetisë Jugore i pushtuar nga Rusia njoftoi planet e tij për të organizuar një referendum për t’u bërë pjesë e Federatës Ruse.
Gazeta “Bota sot”: A ka rrezik për një inkursion serb në veri, në rast të përhapjes së luftës jashtë Ukrainës?
Rumena Filipova: Serbia mund ta intensifikojë ndikimin e saj në veri të Kosovës, jo vetëm si një mjet pazaresh në mosmarrëveshjet dypalëshe serbo-kosovare. Megjithatë, shpresojmë se kuadri evropian i rregullave dhe institucioneve që shtrihet gjithashtu në Ballkan do të parandalojë aktivitetet ushtarake.
Gazeta “Bota sot”: Serbia tash e një kohë po e provokon me veprime të ndryshme Kosovën, derisa nuk po vendos sanksione ndaj Rusisë, a do të duhej që të pezullohej procesi i anëtarësimit të saj në BE?
Rumena Filipova: Problemi është se Serbia nuk ka treguar një orientim vendimtar drejt anëtarësimit në BE dhe në komunitetin euroatlantik në përgjithësi. Beogradi ka preferuar të adoptojë një politikë të jashtme ‘të balancuar’ duke përfshirë bashkëpunimin e zgjeruar me shtetet autoritare si Rusia dhe Kina. Prandaj, angazhimi i Serbisë ndaj BE-së është sigurisht në pikëpyetje.
Gazeta “Bota sot”: Sa ka gjasa të ndodhë, falimentimi i Rusisë, ndoshta brenda dy muajve si pasojë e sanksioneve?
Rumena Filipova: Sanksionet e rënda ndaj Rusisë ka të ngjarë të kenë pasoja serioze për ekonominë ruse. Mbetet për t’u parë nëse varfërimi i popullsisë ruse do të çojë në një qëndrim më kritik ndaj autoriteteve të Kremlinit.
Gazeta “Bota sot”: Sa ka rrezik që të ndodhë kërcënimi bërthamor, përdorimi i atyre taktike nga Rusia?
Rumena Filipova: Kjo është një mundësi dhe autoritetet e Kremlinit e kanë përdorur kërcënimin e luftës bërthamore si një formë shantazhi për të dekurajuar angazhimin ushtarak perëndimor – veçanërisht avionët luftarakë, ndaj Ukrainës.
Gazeta “Bota sot”: Kur, pas sa muajve, si Institut besoni se do të marrë fund lufta, apo mbase do të ndodhë deri me 9 maj, si shpresohet?
Rumena Filipova: Aktualisht është e vështirë të parashikohet. Kremlini mund të përpiqet të shënojë një fitore përpara 9 majit. Megjithatë, siç qëndrojnë gjërat, Rusia nuk ka qenë në gjendje të arrijë qëllimin e saj fillestar për të nënshtruar ushtarakisht të gjithë Ukrainën. Pra, ne duhet të shohim ende nëse disa arritje të kufizuara ruse në Ukrainën juglindore do të pranohen si një fitore e mjaftueshme nga elita e Kremlinit.
Gazeta “Bota sot”: A besoni se është koha për anëtarësim të Kosovës në NATO, ndoshta edhe këtë vit?
Rumena Filipova: Është padyshim e rëndësishme që Kosova të anëtarësohet në NATO pasi është pjesë e Evropës dhe për këtë arsye duhet t’i lejohet hyrja në Aleancë dhe BE.
Gazeta “Bota sot”: Kur duhet të ndodhë liberalizimi i vizave për Kosovën, dhe kur e shihni si kandidate për në BE?
Rumena Filipova: Kosova patjetër duhet të bëhet pjesë e BE-së, por së pari duhet të zgjidhen çështjet e mosnjohjes nga ana e disa vendeve anëtare të BE-së. Kështu do të lehtësohet procesi i anëtarësimit.
