Kur konsiderohet “i rritur” dikush? Gjatë dekadave të fundit, kjo pyetje është ngritur gjithnjë e më shumë për debat midis të rinjve dhe familjeve të tyre, mediave të njohura të lajmeve dhe institucioneve sociale që i rrethojnë. Për shumë, shënuesit “klasikë” sociologjikë të tranzicionit të rolit të të rriturve – mbarimi i shkollës, largimi nga shtëpia, martesa, lindja e fëmijëve dhe hyrja në fuqinë punëtore (Settersten, 2006) – po ndihen gjithnjë e më shumë të paarritshëm.
Gjatë dekadave të fundit, ndryshimet drastike shoqërore kanë çuar në shtyrjen e këtyre tranzicioneve të roleve të të rriturve dhe ndryshimeve demografike sizmike. Të rriturit në zhvillim po martohen, po bëjnë fëmijë dhe po e fillojnë karrierën shumë më vonë sesa brezi i mëparshëm.
Këto ndërrime kanë lënë shumë psikologë, veçanërisht Jeffrey Jensen Arnett, të sugjerojnë se mosha 18-29 vjeç është më shumë një terren për kalimin drejt moshës madhore: është një fazë e re e zhvillimit të referuar si mosha e rritur.
Teoritë aktuale të moshës madhore e përcaktojnë këtë periudhë zhvillimi si të shënuar nga pesë shtylla: një kohë mundësish, paqëndrueshmërie, eksplorime identiteti, vetë-fokusimi dhe ambivalenca ndaj statusit të të rriturit. Secila prej këtyre veçorive shënon një proces qendror zhvillimor gjatë kësaj periudhe të jetës.
Megjithatë, mungesa e këtij konceptualizimi është një aspekt kryesor i kësaj periudhe zhvillimore: mënyrat në të cilat shfaqja e moshës madhore është një periudhë kur dëshirat dhe mundësitë për të kontribuar në familje, komunitete dhe shoqëri civile dalin në plan të parë. Kontributi i referohet vlerave, dëshirave dhe sjelljeve që promovojnë mirëqenien sociale dhe ndjenjën e përgjegjësisë dhe detyrës që shtrihet përtej vetvetes.
Kontributet mund të jenë për anëtarët e familjes, bashkëmoshatarët ose komunitetin e dikujt, ose shkojnë përtej ndjenjës së detyrimit qytetar. Për shembull, të rriturit e rinj me prejardhje me origjinë emigrante shpesh angazhohen në ndihmën e familjeve të tyre me përkthimin, kujdesin për fëmijët ose të moshuarit në familjet dhe komunitetet e tyre apo mentorimin e anëtarëve më të rinj të komunitetit.
Kushtet aktuale me të cilat përballen të rriturit në zhvillim si rezultat i globalizimit, emigrimit, ndryshimit të peizazhit të arritjeve arsimore dhe mundësive ekonomike – të gjitha formojnë dëshirat dhe mundësitë e tyre për të kontribuar për të tjerët.
Pra, ndoshta është koha që të eksplorojmë një shtyllë të gjashtë të moshës së rritur: Kontributin. Dhe, ndoshta, ka ardhur koha që gjithashtu të kuptojmë se perceptimi i të qenit “i rritur”, s’ka pse të jetë domosdoshmërisht tradicional, i zymtë apo neutral.
