Demokracia shpreh edhe një kërkim të lirisë dhe barazisë. Kërkimi i lirisë ishte i përfshirë në parimet kushtetuese të bazuara në të drejtën natyrore. Ajo liri u luftua në Shtetet e Bashkuara në rezistencë ndaj sundimit colonial, në Evropë pati rezistencë ndaj privilegjeve të stadholderit dhe korrupsionit të regjentëve; në Francë liria luftohej në një Regjim Ancien të bazuar në të drejtën zakonore feudale. Në Saint-Domingue, liria u përkufizua si heqja e skllavërisë. Në atë luftë, afrikanët thirrën gjithashtu barazinë e të gjithë njerëzve.
Deklarata e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara thoshte: ‘Ne i konsiderojmë këto të vërteta si të vetëkuptueshme, se të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë, se Krijuesi i tyre i ka pajisur me disa të drejta të patjetërsueshme, që ndër to janë Jeta, Liria dhe kërkimi i Lumturisë. Barazia e përmendur bazohej në një utopi, për të cilën nuk kishte asnjë interpretim të qartë, por që padyshim kishte një origjinë të krishterë. Njerëzit nuk janë të barabartë, por kanë të drejta të barabarta. Ky ishte interpretimi më i zakonshëm në atë kohë, megjithëse nuk vlente për skllevërit dhe vetëm pjesërisht për gratë.
Por deri ku duhet të shkojë kjo barazi? Ishte vetëm barazi para ligjit, apo ishte edhe barazi politike, e drejta e votës aktive dhe pasive? A ishte vetëm një barazi formale apo duhej t’i jepej edhe përmbajtje? Dhe nëse kjo barazi përkufizohej në aspektin e përmbajtjes, a ishte kryesisht në aspektin ekonomik apo kishte të bënte me barazinë kulturore, a kishte çdo pakicë kulturore të njëjtën të drejtë për respekt dhe mbrojtje.
Në SHBA, ndjenjat anti-angleze ishin mbizotëruese, duke e konsideruar veten si një vend emigrantësh nga një shumëllojshmëri e gjerë prejardhjesh kulturore dhe fetare. Fillimisht, në Francë, theksi i fortë iu vu asimilimit kulturor: republika franceze duhej të ishte një dhe e pandashme. Në evropë, ky unitet kulturor ishte më pak i rëndësishëm: Republika kishte një strukturë federaliste dhe disa fe.Mendimi për barazi ishte më i fortë në lëvizjet populiste brenda lëvizjeve demokratike, ndërsa konservatorët e njohën parimin e barazisë vetëm në një masë të kufizuar. Këto dallime u shprehën edhe në mënyrën se si ata donin t’i jepnin formë përfaqësimit demokratik. Amerikanët ishin në mazhorancë në favor të një parlamenti dydhomësh, në të cilin Senati duhej të vepronte si frenues për fuqinë e shumicës në Dhomën e Përfaqësuesve. Ai Senat duhet të përbëhet nga njerëz të mençur, disi më të moshuar, të cilët përfaqësojnë jo popullin amerikan, por shtetet e ndryshme dhe që mund të bllokojnë disa vendime të Dhomës së Përfaqësuesve. Madison shkroi në Gazetat Federaliste: “Ka ato momente në politikë kur njerëzit, të pushtuar nga pasionet e padisiplinuara, ose të stimuluar nga një interes i pahijshëm vetjak, ose të mashtruar nga keqinterpretimi i palëve të zgjuara të interesit, kërkojnë masa për keqardhjen e të cilëve më pas dhe kush do ta bëjë më pas. Vullneti i shumicës i shprehur në Dhomën e Përfaqësuesve, pra, nuk duhet të zbatohet në të gjitha rrethanat.
Megjithatë, francezët e konsideruan legjislaturën dydhomësh si një shprehje të mendimit të qortueshëm aristokratik, një relike e regjimit të lashtë. Filozofi revolucionar iluminist Condorcet, i cili shkroi një kushtetutë demokratike në 1793, besonte se “një pushtet, i kufizuar dhe i qeverisur vetëm me ligj, duhet të qeverisë sistemin shoqëror. Të gjitha pushtetet e tjera duhet t’i nënshtrohen atij autoriteti suprem.” Condorcet besonte se qytetarët francezë ishin mjaft të mençur për të zgjedhur në Asamblenë Kombëtare më të mirët, pra më të arsimuarit. Për Condorcet, politika e qeverisë duhej të bazohej në njohuritë shkencore që filozofët iluministë i shpërndanë borgjezisë me Enciklopedinë e tyre. Diskutimi në Asamblenë Kombëtare synohej jo aq për të arritur një kompromis sa për të arritur në “pozicionin e duhur”. Nga përplasja e mendimeve do të dilte kuptimi i së mirës së përbashkët. Kishte vetëm një interes të përbashkët dhe Kuvendi Kombëtar duhej ta gjente.
Kontradikta midis një sistemi demokrato-centralist dhe një sistemi kontrollesh dhe balancash u shpreh edhe në masën në të cilën theksohej vullneti i përgjithshëm popullor në teorinë e demokracisë. Në mendimin jakobin, që i detyrohej Rusoit, ky vullnet i përgjithshëm popullor ishte qendrore.
