Një numër gjithnjë e në rritje figurash të krimit shqiptarë po gjejnë strehim dhe po pastrojnë para në Emiratet e Bashkuara Arabe, duke e ditur se autoritetet në Shqipëri dhe gjetkë në Evropë do të hasin vështirësi për të siguruar ekstradimin e tyre.
Në dhjetor 2020, Prokuroria Speciale kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, e sapokrijuar e Shqipërisë, SPAK, bëri lëvizjen e saj kundër të ashtuquajturës “banda e Durrësit”, një klan i fuqishëm kriminal me qendër në qytetin bregdetar shqiptar të Durrësit.
SPAK akuzoi anëtarët kryesorë të bandës për përfshirje në tre vrasje në 2005 dhe lëshoi urdhër arresti ndërkombëtar për disa prej tyre, duke përfshirë një rezident në Dubai të quajtur Plaurent Dervishaj.
Policia në Emiratet e Bashkuara Arabe kapi atë dhe autoritetet në Tiranë nisën procesin për ekstradimin e tij. Dervishaj, megjithatë, ende nuk është dorëzuar dhe që atëherë është liruar nga paraburgimi.
“Ne bëmë çdo përpjekje, por u përballëm me burokraci dhe vonesa nga autoritetet e Emirateve”, tha një zyrtar shqiptar me njohuri për procesin dhe që foli në kushte anonimiteti. “Në një moment, i plotësuam të gjitha kërkesat e tyre, por thjesht nuk morëm më lajme prej tyre.”
Por nuk është vetëm Dervishaj. Në fakt, vështirësitë me të cilat përballen autoritetet shqiptare në sigurimin e ekstradimit të shqiptarëve të kërkuar nga Emiratet e Bashkuara Arabe duket se kanë shtyrë një numër në rritje figurash të krimit shqiptarë të kërkojnë strehim atje.
“Teknikisht, ata nuk refuzojnë ekstradimet. Kryejnë arrestime, por e zvarritin deri në atë pikë sa mbaron afati i paraburgimit dhe ata lirohen”, tha zyrtari.
Gazetarja investigative Klodiana Lala tha për BIRN: “Figura kryesore shqiptare të krimit të organizuar aktualisht po qëndrojnë në Dubai. Emiratet e Bashkuara Arabe shihen si një portë për t’i shpëtuar drejtësisë, por edhe rivalëve kriminalë që i kërcënojnë ata.”
Shfrytëzohen mënyra të ndryshme
Pengesa më e madhe përsa i përket ekstradimit është mungesa e një traktati dypalësh ekstradimi mes Shqipërisë dhe Emirateve të Bashkuara Arabe.
“Emiratet e Bashkuara Arabe kanë bashkëpunim të mirë gjyqësor dhe traktate dypalëshe me vendet e tjera të Gjirit, dhe shumë pak me ato evropiane”, tha eksperti shqiptar Fabian Zhilla. “Me vende si Shqipëria, procesi i ekstradimit bëhet më i ndërlikuar, edhe sepse në Emiratet e Bashkuara Arabe ka disa institucione të përfshira në proces.”
Bëhet edhe më e ndërlikuar nëse personi kërkuar ka vendbanim të përhershëm në Emiratet e Bashkuara Arabe.
“Këto metoda po shfrytëzohen nga shumë kriminelë në mbarë botën, duke përfshirë figura shqiptare të krimit të organizuar”, tha Zhilla për BIRN.
Në prill, ministrat e brendshëm të Shqipërisë dhe Emirateve të Bashkuara Arabe nënshkruan një marrëveshje sigurie që lehtëson shkëmbimin e informacionit dhe trajnimin mes forcave policore të dy vendeve, por çështja e ekstradimit nuk u përmend.
Lala tha se Emiratet e Bashkuara Arabe ishin bërë një strehë e sigurt, një vend ku figurat e krimit mund t’i shpëtojnë drejtësisë me familjet e tyre dhe ku mund t’i vizitojnë bashkëpunëtorët e tyre.
Gjatë pesë viteve të fundit, tha ajo, “numri i atyre që migrojnë në Emiratet e Bashkuara Arabe është rritur ndjeshëm”.
Një prej tyre ishte Florenc Çapja, një nga drejtuesit e një bande famëkeqe kriminale në qytetin e Elbasanit. Në maj të vitit të kaluar, Shqipëria kërkoi pa sukses ekstradimin e tij nën akuzat për dy vrasje në vitin 2012.
Gazetari investigativ Artan Hoxha tha se shqiptarët nuk ishin të vetmit që i dinin avantazhet e fluturimit për në Dubai. Dhe ata variojnë nga mbretërit e drogës tek kriminelët e vegjël me ambicie të mëdha.
“Ata po ndjekin gjithashtu trendin, të joshur nga lidhjet kriminale ndërkombëtare që mund të bënin në Emiratet e Bashkuara Arabe”, tha ai.
Pastrim parash
Problemi nuk është vetëm shqiptar. Edhe Italia ka luftuar për të siguruar ekstradimin e Eldi Dizdarit nga Emiratet e Bashkuara Arabe, pavarësisht faktit se prokurorët italianë e akuzojnë atë për drejtimin e një rrjeti të madh trafiku kokaine të njohur si “Compania Bello”. Si shumë shqqiptarë të tjerë që jetojnë në vendin e Gjirit, ai nuk i ka ndalur aktivitetet e tij të paligjshme, thonë prokurorët.
“Ata jo vetëm që vazhdojnë të koordinojnë trafikun ndërkombëtar të drogës nga Emiratet e Bashkuara Arabe, duke bërë biznes si zakonisht, por gjithashtu urdhërojnë sulme dhe vrasje të rivalëve të tyre nga atje”, tha Lala.
Në prill, autoritetet në Belgjikë, Gjermani dhe Holandë arrestuan 19 persona pas një hetimi ndërkombëtar për një rrjet trafiku kokaine. Sipas një raporti të Associated Press, autoritetet zbuluan se “qendra e kontrollit të trafikantëve ishte me bazë në Dubai, ku grupi organizonte furnizimin e tij me kokainë nga Bolivia”.
Sipas Hoxhës, Emiratet e Bashkuara Arabe janë gjithashtu një destinacion tërheqës për të investuar të ardhurat nga aktivitete të tilla.
“Në fillim, ata u zhvendosën atje për t’i shpëtuar drejtësisë, por më vonë panë se në këtë vend ishte gjithashtu e lehtë të investonin paratë e tyre, kryesisht në pasuri të paluajtshme dhe sende luksoze, duke përfshirë makina dhe jahte të shtrenjta”, tha ai.
Në mars, Financial Action Task Force, një organizatë mbikëqyrëse globale e krimit financiar, i vendosi Emiratet e Bashkuara Arabe në të ashtuquajturën “lista gri” e juridiksioneve që i nënshtrohen monitorimit të shtuar, duke përmendur “mangësitë strategjike” në luftën kundër pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit.
Zhilla tha se Shqipëria duhet të rrisë bashkëpunimin me Emiratet e Bashkuara Arabe në identifikimin e flukseve të paligjshme të parave.
“A jo vetëm që kriminelët shqiptarë po pastrojnë paratë e tyre në Emirate, por ka edhe flukse të paligjshme parash që mund të vijnë në shumë forma të ndryshme nga ai vend në Shqipëri”, tha ai.
Udhëtim dhe investim
Emiratet e Bashkuara Arabe nuk janë më një destinacion i largët për shqiptarët. Sot ka fluturime direkte drejt Emirateve nga kryeqyteti shqiptar, Tirana, opsione me kosto të ulët dhe më të shtrenjta.
Qytetarët shqiptarë mund të aplikojnë online për viza afatshkurtër, ndërsa qytetarët e Emirateve të Bashkuara Arabe mund të hyjnë në Shqipëri gjatë verës pa kërkuar më parë leje.
Duke parë një mundësi, operatorët turistikë ofrojnë paketa të lira për shqiptarët që dëshirojnë të vizitojnë Dubain ose Abu Dhabin. Disa të rinj shqiptarë madje kanë gjetur punë atje, veçanërisht në industrinë e argëtimit.
Ndërkohë, zhvilluesi i pronave të paluajtshme Emaar në Emiratet e Bashkuara Arabe planifikon të investojë 2.5 miliardë dollarë në zhvillimin e portit shqiptar të Durrësit, duke u zotuar ta “vërë Shqipërinë në hartë” me 12,000 apartamente të reja, hotele, qendra tregtare dhe më shumë./ BIRN
