Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, ofruesi i internetit Starlink, në pronësi të Elon Musk, ka qenë një ndihmë thelbësore për ushtrinë ukrainase në mbrojtjen e pozicioneve të saja dhe të mbesin në kontakt me familjet e tyre.
Sa herë që Oleksiy dhe shokët e artilerisë godasin një objektiv rus, mund ta falënderojnë vetëm një person, Elon Muskun, njeriun më të pasur në botë.
I vendosur në vijën e frontit në jug të qytetit strategjik të Izyumit të shkatërruar nga lufta në Ukrainën lindore, Oleksiy, i cili refuzoi të jepte mbiemrin për arsye sigurie, tani është përdorues i rregullt i Starlinkut, një sistem komunikimi satelitor në pronësi të miliarderi amerikan, shkruan politico.
Kur planifikon një kundërsulm ose zjarr artilerie, ai thërret eprorët për miratim në minutën e fundit nëpërmjet një marrësi satelitor drejtkëndor, Starlink të fshehur në një gropë të cekët në kopshtin e një kasolle të braktisur. Pajisjet e teknologjisë së lartë janë të lidhura me një gjenerator të zhurmshëm që funksionon për gjysmë dite.
Nuk ka të bëjë vetëm me komunikimet ushtarake. Ushtarët në Brigadën e 93-të të Mekanizuar të Ukrainës u kanë thënë miqve dhe familjes se ata janë të sigurt përmes mesazheve satelitore të koduara ditore pasi një rrjet lokal i telefonisë celulare u ndërpre javë më parë gjatë granatimeve të rënda.
Oleksiy dhe miqtë ndjekin ngjarjet më të fundit të luftës përmes lidhjes së internetit të Starlink dhe kur ka qetësi, ata luajnë “Call of Duty” në telefonat e tyre inteligjentë ndërsa fshihen në bunkerë dhe presin urdhra.
“Faleminderit, Elon Musk”, tha Oleksiy menjëherë pasi raportoi përmes satelitëve Starlink dhe zbuloi se administrata e presidentit amerikan, Joe Biden do të dërgonte raketa me rreze të gjatë veprimi tek ushtria ukrainase në luftën kundër rusëve. “Kjo është pikërisht ajo që na nevojitet”, shtoi ai për raketat.
Njëqind ditët e para të pushtimit rus të Ukrainës lanë mijëra të vdekur dhe akoma më shumë të plagosur. Forcat ukrainase janë tani në një luftë të ashpër me ushtrinë ruse, e cila, pavarësisht dështimeve në dhe rreth Kievit, vazhdojnë sulmet në lindje të vendit.
Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe vende të tjera të NATO-s kanë dhuruar miliarda dollarë pajisje ushtarake për Ukrainën që nga fillimi i luftës në fund të muajit shkurt. Megjithatë, Starlink i Muskut, i bazuar në një grup satelitësh me madhësi tavoline që fluturojnë deri në 210 kilometra mbi Ukrainë dhe mundësojnë qasje në internetin me shpejtësi të lartë, është bërë një shpëtim i papritur për vendin, si në fushën e betejës ashtu edhe në luftën mediatike.
Dronët ukrainas u mbështetën në Starlink për të hedhur bomba në postat ruse. Njerëzit në qytetet e rrethuara pranë kufirit rus mbetën në kontakt me të dashurit përmes satelitëve të koduar.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky përditësonte rregullisht miliona ndjekës në rrjetet sociale duke përdorur rrjetin e Muskut, si dhe mbante takime përmes “Zoom” me politikanë botërorë nga presidenti amerikan, Joe Biden deri te lideri francez, Emmanuel Macron.
Trupat ukrainase të stacionuara në fabrikën e çelikut Azovstal në Mariupol ishin në gjendje të mbanin kontakte me komandantët e tyre, madje edhe me Zelensky, dhe të bënin video intervista të drejtpërdrejta me gazetarët, sepse ata kishin sistemin Starlink në fabrikën e rrethuar.
Në përgjithësi, përdorimi i rrjetit satelitor nga Starlink dhe Ukraina, si për ushtrinë ashtu edhe për civilët, kanë penguar përpjekjet e Rusisë për të shkëputur këtë vend të Evropës Lindore nga bota e jashtme, duke i dhënë Kievit një fitore shumë të nevojshme kundër Moskës në një konflikt të afërt.
“Ndikimi strategjik është se ka shkatërruar plotësisht fushatën e informacionit të Putinit”, tha gjeneral brigade, Steve Butow, drejtor i portofolit hapësinor në Njësinë e Inovacionit të Mbrojtjes në Silicon Valley të Pentagonit.
“Ai kurrë, deri më sot, nuk ka arritur ta heshtë Zelenskyn”, shtoi ai.
Konflikti në Ukrainë ka lejuar gjithashtu rrjetin satelitor në zhvillim të Muskut dhe SpaceX të testojë sistemin, i cili ka hapur oreksin e shumë ushtrive perëndimore. Komandantët ishin të impresionuar nga aftësia e kompanisë për të dërguar mijëra stacione satelitore të madhësisë së çantës së shpinës në vendin e shkatërruar nga lufta brenda disa ditësh dhe për t’i mbajtur ato në internet pavarësisht sulmeve gjithnjë e më të sofistikuara nga hakerat rusë.
“Ne kemi më shumë se 11 mijë stacione Starlink dhe ata po na ndihmojnë në luftën tonë të përditshme në të gjitha frontet”, tha Mikhail Fedorov, zëvendëskryeministri i Ukrainës. “Ne jemi gati, edhe nëse nuk ka dritë, internet, përmes gjeneratorëve që përdorin Starlink, të rinovojmë çdo lidhje në Ukrainë”, shtoi ai.
Ukraina nuk është i vetmi vend që sheh rëndësinë e komunikimeve satelitore në luftën në Evropën Lindore.
Vetëm një orë përpara se trupat ruse të fillonin sulmin e tyre në orët e para të 24 shkurtit, Kremlini hakoi me sukses Viasat, një ofrues satelitor amerikan, rrjetin e të cilit ushtria ukrainase përdorte për të komunikuar me trupat në front, sipas raporteve të inteligjencës së SHBA-së, BE-së dhe Shteteve të Bashkuara.
Një sulm kibernetik, i cili gjymtoi komunikimet ushtarake të vendit dhe gjithashtu ndërpreu mijëra përdorues të tjerë të internetit në të gjithë Evropën.
Negociatat e përshpejtuara filluan në fillim të vitit 2022 midis Kievit dhe SpaceX për të sjellë rrjetin satelitor në vend, sipas katër pjesëmarrësve në bisedime.
Qeveria e Zelenskyt e ka kuptuar se qasja në internet si për ushtrinë ashtu edhe për civilët do të jetë kritike nëse ka një konflikt. Ushtarët kishin nevojë që të qëndrojnë në kontakt gjatë mjegullës së luftës dhe pamjet e papërpunuara të sulmeve ruse, të publikuara shpesh nga vetë ukrainasit në mediat sociale, e sollën konfliktin drejtpërdrejt në telefonat inteligjentë të njerëzve anembanë botës.
SpaceX, i cili synon të lansojë më shumë se 40 mijë satelitë në të ashtuquajturën orbitë të ulët të Tokës në vitet e ardhshme, ka pozicionuar shpejt afërsisht 50 satelitë të gatshëm për përdorim në Ukrainë. Megjithatë, burokracia, duke përfshirë miratimin zyrtar të qeverisë që kërkohet për të ndezur sistemin, ka ngadalësuar zbatimin.
Pastaj sulmoi Rusia. Dy ditë pas pushtimit, më 26 shkurt, zëvendëskryeministri i Ukrainës, Fedorov dhe Ministri i Teknologjive Dixhitale në vend në Twitter iu drejtuan drejtpërdrejt Muskut për të dërguar urgjentisht pajisjet Starlink. Dy ditë më vonë, dërgesa e parë arriti.
“Ata i shkruan në Twitter Elonit dhe ne e përfshimë atë”, tha Gwynne Shotwell, presidente e SpaceX, një audiencë në Institutin e Teknologjisë në Kaliforni më 7 mars për arritjen e Starlinkut në Ukrainë.
“Ishte leja jonë. Ishte një letër nga ministri. Ishte një postim në Twitter”, shtoi ajo.
SpaceX nuk iu përgjigj kërkesave të përsëritura për koment mbi angazhimin e saj në Ukrainë.
Ajo që e veçon sistemin është aftësia për t’i bërë ballë sulmeve ruse, sipas tre zyrtarëve ushtarakë, të cilët folën në kushte anonimiteti, dhe dy studiuesve që studiuan Starlink.
Ndryshe nga satelitët tradicionalë të orbitës së lartë, të cilët vëzhgojnë mijëra kilometra mbi tokë, rrinë pezull mbi një pikë në tokë dhe lëshojnë radio sinjale, brezi i ri i satelitëve me orbitë të ulët mbështetet në shumë satelitë të tjerë që veprojnë në plejadë. Ky konfigurim e bën të vështirë, nëse jo të pamundur, mbylljen, sepse sulmuesi do të duhej të synonte të gjithë satelitët menjëherë për të gjymtuar të gjithë sistemin.
Gjithashtu, Starlink është më fleksibël se alternativat, sepse kodi kompjuterik i çdo pajisjeje mund të ndryshojë shpejt në përgjigje të hakimeve të mundshme. Muajin e kaluar, Musk tha se Kremlini po “rriste” sulmet kibernetike në rrjetin e tij dhe SpaceX kishte ripunuar vazhdimisht kodin për të qëndruar një hap përpara Rusisë.
Todd E. Humphreys, një profesor në Universitetin e Teksasit, i cili u zhyt në punën e brendshme të Starlink dhe u konsultua me SpaceX dhe ushtrinë amerikane, tha se teknologjia e enkriptimit të sistemit është dëshmuar gjithashtu më elastike nga sa prisnin.
