Presidenti amerikan Joe Biden i sqaroi presidentit të Kinës Xi Jinping në një telefonatë të premten “implikimet dhe pasojat” nëse Pekini ofron mbështetje materiale për Rusinë ndërsa ajo sulmon qytetet dhe civilët ukrainas, tha Shtëpia e Bardhë.
“Presidenti nënvizoi mbështetjen e tij për një zgjidhje diplomatike të krizës. Dy udhëheqësit ranë dakord gjithashtu për rëndësinë e mbajtjes së linjave të hapura të komunikimit, për të menaxhuar konkurrencën midis dy vendeve tona,” tha Shtëpia e Bardhë në një deklaratë.
Biseda u fokusua në pushtimin e paprovokuar të Ukrainës nga Rusia. Presidenti Biden thuhet në deklaratë theksoi pikëpamjet e Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve dhe partnerëve për këtë krizë. Presidenti Biden detajoi përpjekjet për të parandaluar dhe më pas për t’iu përgjigjur sulmit, duke përfshirë edhe vendosjen e kostove ndaj Rusisë.
Presidenti përsëriti se politika e Shteteve të Bashkuara për Tajvanin nuk ka ndryshuar dhe theksoi se Shtetet e Bashkuara vazhdojnë të kundërshtojnë çdo ndryshim të njëanshëm të status quo-së.
Ministria e Jashtme e Kinës ishte e para që nxori një transkript të video-bisedës, duke dënuar “konfliktin dhe konfrontimin” si ” në interesin e askujt”, pa fajësuar drejtpërdrejtë Rusinë.
Përpara bisedës, sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Jen Psaki tha se presidenti Biden do ta pyeste zotin Xi në lidhje me “mbështetjen retorike” të Pekinit ndaj Putinit dhe “mungesën e denoncimit” të pushtimit rus.
Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme, Chunying Hua, u kundërpërgjigj, duke i quajtur sugjerimet e administratës Bidenit se Kina rrezikon të bjerë në anën e gabuar të historisë në lidhje me këtë konflikt si “arrogante”.
Më herët të premten, zëvendës Sekretarja amerikane e Shtetit, Wendy Sherman tha se Kina duhet të sigurojë që të mos përfundojë në anën e gabuar të historisë për Ukrainën, duke mbështetur Rusinë.
Planifikimi për thirrjen ishte bërë që kur presidentët Biden dhe Xi mbajtën një samit virtual në nëntor, por dallimet midis Uashingtonit dhe Pekinit lidhur me ndjekjen penale të presidentit rus Vladimir Putin për luftën e tij tre-javore kundër Ukrainës pritej të ishin në qendër të bisedës.
Kina kërkoi të premten gjithashtu të nënvizonte thirrjet e saj për negociata dhe donacione të ndihmës humanitare, ndërsa akuzoi Shtetet e Bashkuara për provokimin e Rusisë dhe nxitjen e konfliktit duke dërguar armë në Ukrainë.
Në një përpjekje për të treguar mbështetje ndërkombëtare për pozicionin e Kinës, transmetuesi shtetëror CCTV tha se presidenti Xi diskutoi për Ukrainën në bisedat telefonike me presidentin e Afrikës së Jugut Cyril Ramaphosa dhe kryeministrin kamboxhian Hun Sen, duke shtuar se pikëpamjet e tyre ishin “jashtëzakonisht të afërta”.
Marrëdhëniet SHBA-Kinë, të tensionuara prej kohësh, janë bërë më të tensionuara që nga fillimi i presidencës së zotit Biden. Presidenti Biden e ka kritikuar vazhdimisht Kinën për provokime ushtarake kundër Tajvanit, abuzime të të drejtave të njeriut kundër pakicave etnike dhe përpjekjet për të shuar përkrahësit pro-demokracisë në Hong Kong.
Por marrëdhënia mund të ketë arritur një nivel të ri të ulët me sulmin rus ndaj Ukrainës.
Në ditët pasi Putini futi forcat ruse në Ukrainë, qeveria e zotit Xi u përpoq të distancohej nga ofensiva e Rusisë, por shmangu kritikën ndaj Moskës. Në momente të tjera, veprimet e Pekinit kanë qenë provokuese dhe kanë përfshirë forcimin e pretendimeve të paverifikuara ruse se Ukraina drejton laboratorë të armëve kimike dhe biologjike me mbështetjen e Shteteve të Bashkuara.
Në fillim të kësaj jave, Shtetet e Bashkuara informuan aleatët aziatikë dhe evropianë se inteligjenca amerikane kishte përcaktuar se Kina i kishte sinjalizuar Rusisë se do të ishte e gatshme të ofronte mbështetje ushtarake për fushatën në Ukrainë dhe mbështetje financiare për të ndihmuar në shmangien e ndikimit të sanksioneve të rënda të vendosura nga perëndimi.
Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken përsëriti të enjten se administrata e presidentit Biden mbetet e shqetësuar se Kina po shqyrton mundësinë e ofrimit të pajisjeve ushtarake për Rusinë. Ai tha se presidenti Biden do t’i bënte të qartë presidentit Xi “se Kina do të mbajë përgjegjësi për çdo veprim që ndërmerr për të mbështetur agresionin e Rusisë dhe ne nuk do të hezitojmë të imponojmë përgjigje të kushtueshme”.
Shtëpia e Bardhë thotë se Kina ka dërguar mesazhe të përziera për mbështetjen e saj për Rusinë. Në fillim pati shenja se bankat shtetërore kineze po tërhiqeshin nga financimi i aktiviteteve ruse, sipas një zyrtari të lartë të administratës Biden, i cili këmbënguli në anonimitetin. Por ka pasur edhe komente publike nga zyrtarë kinezë, të cilët shprehën mbështetje për Rusinë si një partner strategjik.
Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i Shtëpisë së Bardhë, Jake Sullivan dhe këshilltari i lartë kinez për politikën e jashtme, Yang Jiechi u takuan në Romë në fillim të kësaj jave për një bisedë intensive shtatë-orëshe rreth agresionit rus dhe çështjeve të tjera.
Përpara bisedimeve në Romë, zoti Sullivan tha se Shtetet e Bashkuara nuk do t’i lejojnë Kinës apo ndonjë vendi tjetër që ndihmon Rusinë të punojë kundër sanksioneve të vështira ekonomike të shkaktuara nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tjerë.
Zoti Sullivan tha gjithashtu se administrata ka mësuar se Kina e dinte se Putini “po planifikonte diçka” përpara pushtimit të Ukrainës, por qeveria kineze “mund të mos e ketë kuptuar pasqyrën e plotë” të asaj që Putini kishte në mendje.
Presidentët Xi dhe Putin u takuan në fillim të shkurtit, javë përpara pushtimit, kur udhëheqësi rus udhëtoi për në Pekin për fillimin e Lojërave Olimpike Dimërore. Gjatë vizitës së Putinit, të dy udhëheqësit qarkulluan një deklaratë prej 5000 fjalësh duke deklaruar “miqësi” të pakufishme.
Sipas një zyrtari perëndimor në dijeni me vlerësimet aktuale të shërbimeve të zbulimit, udhëheqja kineze do të dëshironte të mbështeste Rusinë, por gjithashtu e kupton se sa keq po shkon veprimi ushtarak rus pasi një ushtri e vogël ukrainase ka bërë rezistencë të fortë.
Zyrtari, i cili nuk ishte i autorizuar për të komentuar dhe foli në kushte anonimiteti, tha se Pekini po peshon “pranimin e mundshëm të reputacionit të dëmtuar” të lidhjes me kampin rus. Përgjigja kineze ndaj kërkesës së Rusisë për ndihmë “është në proces të hartimit”, shtoi zyrtari.
Ndonëse shihet si në anën e Rusisë, Kina gjithashtu ka kontaktuar Ukrainën, dhe ambasadori i saj në Kiev citohet të ketë thënë të hënën: “Kina është një vend mik për popullin ukrainas. Si ambasador, mund të them me përgjegjësi se Kina do të jetë përgjithmonë një forcë e mirë për Ukrainën, si ekonomikisht ashtu edhe politikisht”.
“Ne kemi parë se sa i madh është uniteti i popullit ukrainas dhe kjo tregon forcën e tij,” u citua Fan Xianrong t’u kishte thënë autoriteteve rajonale në qytetin perëndimor të Lviv, ku është zhvendosur ambasada kineze.
Në një kujtesë të kërcënimit të Kinës për të pohuar pretendimin e saj ndaj Tajvanit, aeroplanmbajtësja kineze Shandong lundroi përmes ngushticës së Tajvanit të premten, vetëm disa orë përpara bisedës Biden-Xi, tha Ministria e Mbrojtjes e Tajvanit.
Çdo konflikt mbi demokracinë vetëqeverisëse të ishullit do të përfshijë Shtetet e Bashkuara, të cilat janë ligjërisht të detyruara të sigurojnë që Tajvani të mund të mbrohet dhe i trajtojnë kërcënimet ndaj ishullit si një “shqetësim të madh”./VOA
