Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, António Guterres ka thënë se është “shumë i shqetësuar” për luftimet pranë uzinës bërthamore të Zaporizhzhia në Ukrainën jugore.
Ai i bëri komentet gjatë një samiti me presidentin e Ukrainës Volodymyr Zelensky dhe liderin turk Rexhep Tajip Erdogan në Lviv.
“Çdo dëm i mundshëm në Zaporizhzhia është vetëvrasje”, paralajmëroi Guterres.
Takimi ishte i pari midis shefit të OKB-së dhe Zelenskit që kur Rusia nisi pushtimin e saj në shkurt.
Erdogan i bëri jehonë shqetësimeve të shefit të OKB-së, duke u thënë gazetarëve se ai ishte i shqetësuar për rrezikun e “një tjetër katastrofe të Çernobilit” që shpërtheu në termocentral.
Javët e fundit zona përreth objektit, të cilin Rusia e kapi në mars, është vënë nën zjarr të rëndë artilerie, ku si Kievi dhe Moska fajësojnë njëri-tjetrin për sulmet.
Përpara takimit të së enjtes, Zelensky kritikoi sulmet si “të qëllimshme” në termocentralin.
Moska akuzohet se e ka kthyer objektin në një bazë ushtarake, me të tre liderët që u kanë kërkuar rusëve të çmilitarizojnë zonën sa më shpejt të jetë e mundur.
Ndërkohë, burime lokale në Gadishullin e Krimesë të pushtuar nga Rusia raportuan për një numër shpërthimesh të mëdha pranë aeroportit ushtarak Belbek.
Mikhail Razvozhayev, guvernatori rus i Sevastopolit, mohoi se dikush ishte plagosur nga shpërthimet dhe tha se nuk kishte dëme, pavarësisht videove që qarkulluan në mediat sociale që shfaqnin shpërthime të mëdha që ndriçonin qiellin e natës.
Apelet vijnë pasi stafi ukrainas, i cili po punon në uzinë nën drejtimin rus, paralajmëroi për një katastrofë të mundshme bërthamore në objekt, duke thënë se në dy javët e fundit ai është bërë “objektiv i sulmeve të vazhdueshme ushtarake”.
“Ajo që po ndodh është e tmerrshme dhe përtej sensit të përbashkët dhe moralit,” shkroi stafi në një postim në Telegram (në gjuhën ukrainase).
Më vonë të enjten, një kanal zyrtar në Twitter i përdorur nga qeveria ukrainase tha se anëtarët e Rosatom, korporatës shtetërore bërthamore të Rusisë, ishin larguar “urgjentisht” nga objekti dhe ishte shpallur një “ditë e papritur pushimi”.
“Oficerët ukrainas të inteligjencës besojnë se rusët po përgatisin një provokim në [objekt],” shkroi në Twitter Qendra e Ukrainës për Sigurinë e Informacionit .
“Pas granatimeve të tyre të gjera… [forcat ruse] mund të ‘ngrenë aksionet’ dhe të organizojnë një sulm të vërtetë terrorist në objektin më të madh bërthamor të Evropës,” tha ai.
Pak para këtyre postimeve në Twitter, Zelensky paralajmëroi se “bota është në prag të katastrofës bërthamore” dhe dënoi atë që ai i quajti “veprimet e papërgjegjshme të Rusisë dhe shantazhet bërthamore”.
Pavarësisht shqetësimit, vendi thuhet se është shumë më i sigurt se uzina e Çernobilit, vendi i incidentit më të keq bërthamor në histori.
Reaktori është në një ndërtesë betoni të përforcuar me çelik që mund të “përballojë ngjarjet ekstreme të jashtme, natyrore dhe të bëra nga njeriu, të tilla si një përplasje avioni ose shpërthime”, thanë ekspertët për BBC në mars.
Kishte raporte përpara samitit se Erdogan do të ofronte organizimin e një samiti midis Zelensky dhe Presidentit rus Vladimir Putin.
Udhëheqësi turk mban një marrëdhënie të ngushtë pune me Putinin dhe duke folur me gazetarët pas takimit, Erdogan tha se besonte se lufta do të “i vinte fundi në tryezën e bisedimeve”.
Ndërsa Zelensky përshëndeti vizitën e liderit dhe “mesazhin e fuqishëm të mbështetjes” të Turqisë, ai hodhi poshtë kategorikisht sugjerimet se ajo mund të jetë në gjendje të ndërmjetësojë bisedimet e paqes.
Zelensky u tha gazetarëve se ishte “shumë i befasuar” kur dëgjoi nga Erdogan se Moska ishte “gati për një lloj paqeje”.
“Nuk ka besim ndaj Federatës Ruse”, tha Zelensky, duke thënë se Rusia duhet të tërheqë trupat e saj, para së gjithash.
Udhëheqësit pritej të diskutonin zgjerimin e marrëveshjes së drithit të sponsorizuar nga Turqia-OKB midis Rusisë dhe Ukrainës, i vetmi përparim diplomatik i konfliktit deri më tani.
Të enjten, Kievi tha se një anije e 25-të mallrash ishte larguar nga Ukraina sipas marrëveshjes, e cila pa Rusinë të pranonte t’i jepte fund bllokadës së porteve të Detit të Zi.
Guterres e përshëndeti marrëveshjen dhe i kërkoi Rusisë dhe Ukrainës që të miratojnë “frymën e kompromisit” që e solli atë.
“Që nga dita e parë, palët kanë punuar profesionalisht dhe me mirëbesim për të mbajtur ushqimin të rrjedhshëm,” tha zoti Guterres. “Unë apeloj që kjo të vazhdojë dhe që ata të kapërcejnë të gjitha pengesat në frymën e kompromisit dhe të zgjidhin përgjithmonë të gjitha vështirësitë.
Diku tjetër, në Ukrainën lindore, Guvernatori i Kharkivit, Oleh Synehubov tha se 17 persona kishin vdekur pasi bombardimet ruse goditën disa ndërtesa banimi në qytet.
Dhe në Moskë, ministria e jashtme e Rusisë tha se ndërsa një përplasje me Perëndimin kolektiv është e mundur, një konflikt i drejtpërdrejtë bërthamor me SHBA-në dhe NATO-n nuk do të ishte në interesin e Rusisë.
“Doktrina ushtarake ruse lejon një përgjigje bërthamore vetëm në përgjigje të agresionit duke përdorur armë të shkatërrimit në masë, ose kur vetë ekzistenca e shtetit është e kërcënuar,” tha Ivan Nechayev.
