– Pse samiti i Brukselit : BE – Ballkani Perëndimor është ngjarja më e rëndësishme për këtë të fundit ( për dy dekada).
– Çka presin shtetet e Ballkanit Perëndimor nga ky samit ( BE – Ballkani Perëndimorë – BP).
– Cilat janë komplikimet që mund ta përcjellin këtë samit : Perspektiva e ” vonuar ” europiane e BP, nisma rajonale si (“Ballkani i hapur”) apo ndikimi rus në këtë rajon.
Samiti i Brukselit (23 qershor) : BE – Ballkani perëndimor është ngjarja më e rëndësishme e këtij të fundit (BP) , për perspektiven e integrimit europian të këtyre shteteve : Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Kosova, Serbia dhe Bosnja.
Këtyre vendeve i është garantuar perspektivë europiane para afro dy dekadave (samiti i Selanikut), por që atëhere interesimi i BE ( si integrim i këtij rajoni) ka qenë simbolik , për të mos thënë ka munguar.
Përndryshe integrimi në BE i këtyre shteteve të BP – është jetik për arsye : politike, ekonomike, juridike, historike etj.
Për më tepër në situatën gjeopolitike dhe të sigurisë në Europë dhe jo vetëm të krijuar me luftën Rusi- Ukrainë , interesimi për këtë rajon (BP) – është i madh.
Interesim i shtuar si nga BE – ja për integrimin e këtij rajoni ( BP) , poashtu edhe përpjekjet për destabilizimin e tij dhe çintegrimin nga ana e Rusisë e ndoshta edhe e Kinës.
Shtetet e Ballkanit Perëndimor kanë pritjet e veta nga ky samit edhe atë:
Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut veç ka kohë që presin dritën jeshile dhe tash me gjasa më reale, poashtu edhe Mali i Zi.
Bosnja sipas gjasave pritet te mer statusin kandidat, kurse Kosova liberalizimin e vizava ( edhe pse nuk është në rend dite) dhe përkrahje për dialogun : Kosove – Serbi që ky dialog të përfundoj me njohje reciproke mes tyre.
Sa i përket Serbisë pritet që ti kërkohet definitivisht vendosja e sanksioneve Rusisë ( pas agresionit në Ukrainë) dhe roli konstruktiv ne dialogun e lartëpërmendur Kosove – Serbi me lehtësimin e BE.
Krejt kjo që pas marrëveshjes finale ( njohje reciproke) të vazhdohet drejt integrimit në strukturat e BE – së.
Samiti i Brukselit , po mbahet në rrethana tjera dhe si ” shtytje për perspektivën europiane” të rajonit themi është ” vonuar” për faktin se edhe pas afro dy dekadash ( Samiti i Selanikut) nga promovimi i kësaj perspektive – ende nuk ka datë të caktuar kur edhe ky rajon do të jet pjesë e BE – së.
Në ndërkohe rajoni ka pasë ngecje në disa fusha që paraqesin edhe vlera të bllokut BE -së siç janë: zgjedhjet e lira, qeverisje demokratike, liria e mediave, ekonomia e tregut , konkurenca etj.
Për pasojë paraqitjen e qeverisjeve autokratike , media të lidhura me pushtetin, krimi dhe korrupsioni, armatosja e ushtrisë me armatime nga Rusia e Kina (Serbia sidomos) dhe provokime ( ndaj Kosovës e ndoshta Bosnjes e Malit të Zi).
Për më tepër në rajon është edhe një nismë ” Ballkani i hapur” me ideator Serbinë dhe presidentin e saj dhe me përkrahje të kryeministrave nga Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut ( samiti i fundit në Ohër ), tashmë antarë dhe nga Mali i Zi dhe Bosnja si vezhgues.
Kjo nismë nuk e ka përkrahjen e BE – së dhe nuk i përmbahet kritereve që vlejnë për bllokun (BE).
Kosova nuk është pjesëmarrëse e kësaj nisme , duke preferuar proceset që mbështeten në kriteret e BE – së për këtë rajon ( BP) – si procesi i Berlinit.
Kur jemi te Samiti i Brukselit ( 23 qershor), të tri shtetet themeluese të ” Ballkanit të hapur” ( Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut ) kanë paralajmëruar bojkotimin e këtij samiti ( pas konsultave mes vete).
Formalisht arsyetimi i bojkotit do të ishte : zhgënjimi i Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut me stagnimin në procesin e integrimit – sidomos Maqedonia e Veriut ( vetoja Bullgare).
Por arsyeja e vërtetë mendojmë se do të ishte : pozicioni i Serbisë dhe i presidentit Vuqiq i “dy karrikave” si përkrahëse e vetme në Evrop e Rusisë , të cilës nuk i ka vendosë sanksione ( ashtu si pjesa tjetër e Europës), ka marëdhënie ushtarake , ekonomike (edhe tash).
Për më tepër ekziston edhe e ashtuquajtur ” qendra ruse për informim” në Serbi, prandaj e njejta do të ruaj bashkëpunimin e deritashëm me Rusine , po njëkohësisht edhe të ecën me integrim drejt BE – së.
Mision ky që tashmë duket i pamundur.
Po përderisa presidenti Vuqiq ( Serbia) , po gjen” mirëkuptim” te kolegët e ” Ballkanit të hapur” ( kryeministri Rama), po nuk besoj që do tê ketë “mirëkuptim “tek kolegët e tjerë në samitin BE – Ballkani Perëndimor që mbahet me 23 qershor në Bruksel
