Ngjizje dhe produkt i rrethanava socio-politike & nacional-historike, kompleksivitetin e të cilave përjetoj tmerrësisht edhe familja Rugova dhe n’veçanti i ati dhe gjyshi i tij, në kohën e pas luftës së dytë botërore në regjimin e instaluar Rankoviqist n’Kosovë, Ibrahim Rugova u rrit dhe edukua në rrethana të vështira dhe t’jashtzakonshme.
U shqua në qarqet intelektuale të viteve t’70-ta, dhe u identifikua me qarkun e intelektualëve të Prishtinës, si krijues dhe njeri i artit dhe letersisë ; në revistën studentore, Bota e Re, Dituria dhe deri në Shoqatën e Shkrimtarëve të Kosovës, të ciles i priu në vitet e 80-ta deri në kohën e zgjedhjes së Ttj, President i Republikës së Kosovës në zgjedhjete para parlamentare dhe presisdenciale në Kosovën e robëruar dhe nën pushtetin e instaluar serb pas suprimimit të të Autonomisë së Kosovës më 23 mars 89 !
– Dr. Ibrahim Rugova, erdhi n’politikë nga letersia në kohën e turbulencave në vorbullën ballkanike dhe n’veqanti në atë jugosllave, ku fati i shqiptarëve nëpërkëmbëj, dhe kur shqiptarët n’ish Jugosllavi i ishin nënshtruar shtypjes, represionit, përsekutimit dhe padrejtësive të mëdha, në një klimë terrori dhe barbarie që shfaqej hapur në Serbinë hegjemoniste dhe shoveniste të kaspait të Ballkanit, Sllobodan Millosheviq.
Përballja e Tij dhe e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës me Memorandumin e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Serbisë dhe n’këtë kuader edhe me Shoqatën e Shkrimtarëve të Serbisë, ishte një përballje epike, e guximshme dhe e nivelit të lartë kulturor, intelektual dhe patriotik, në mbrojtje të çështjes kombëtare shqiptare n’Jugosllavi dhe asaj të Kosovës n’veçanti.
Paraqitjetet e Tij t’guximshme, prej një intelektuali brilant, bënë që, Dr. Ibrahim Rugova, në qarqet intelektuale ; brenda dhe jashtë, por edhe në qendrat përendimore të vendosjes, të shihej dhe identifikohej si zëri dhe artikuluesi autentik e identitar i shqiptarëve të Kosovës n’veçanti, dhe i shqiptarëve n’ish Jugosllavi.
– Personaliteti dhe profili i Dr.Ibrahim Rugoves, ishte pjellë dhe mishërim i aspirateve të popullit të vetë ; i robëruar në trojet e veta etnike në ish Jugosllavi, ëndrren e të cilit ndoqi dhe me t’cilën u mishërua deri n’gjakim si luftëtar i paepur, me urtësi dhe vendos’shmëri t’jashtzakonshme i luftës politike dhe jo-violente deri në arritjen e emancipimit kombëtar, çlirimit dhe pavarësisë për Kosovën.
Presidenti Rugova, u njoh si lider i Levizjës ma të madhe paqësore në Europë, i Lidhjes Demokratike të Kosovës, lëvizje në të cilën bashkoj dhe unifikoj shqiptarët, artikuloj dhe afirmoj aspiratat nacionale të Kosovës dhe shqiptarëve, përballë Serbisë hegejemoniste dhe tendencave të saja shovenist ; shtypëse dhe shfarosëse.
Presidenti Rugova ishte një Erudit i spikatur i cilli kishte afër vetës elitën intelektuale, pra qarqet eliteske të dijes dhe shkencës, botës akademike dhe intelegjencën studentore-kombëtare të kohës.
Si zë i arsyes dhe i maturisë intelektuale, përmes Levizjes së tij unike, i dha trajtë politikes së Europës juglindore dhe me gjerë.
Misionar i paqes dhe konsistent misonit të tij unik deri n’fund !
Konteksti socio-historik, ai gjeo-politik dhe relacionet gërshetuese që determinonin peshën dhe raportet e popullit të robëruar shqiptarë n’ish Jugosllavi, dhe nën tutelën serbo-sllave n’veqanti, definuan qartë dhe bindshëm frymën dhe filozofinë politike të liderit largëpamës dhe vizionar, duke u përcaktuar fuqishëm për poltikën paqësore dhe joviolente deri n’fund.
Refuzimi estetik i veprës së tij të fundit, i kthyer në rezistencë politike t’palëkundur dhe t’pakthyeshme, bëri që butësia e sjelljes prej misionari paqeje të jetë edhe e qelikt duke u shëndrruar në legjendë të qëndreses qytetare që mahniste dhe fasciononte botën përndimore demokratike dhe e bënte atë për vete dhe popullin e tij.
Dr.Ibrahim Rugova, aksionin poltik për liri, pavarësi e demokraci e shihte dhe trajtonte si mision historik nacional dhe i vetëdidjshëm për rrugën paqësore të këtij misioni, ishte i gatshëm për një betejë të gjatë dhe t’mundimshme, por e cila në fund do sillte rezultate, për çfarë edhe u konfirmua katercipërisht me rastin e shpëtimit biblik të Kosovës nga SHBA-të n’krye të NATO-së.
Homogjenizimi dhe unifikimi i kombit përballë armikut shekullor, refuzimi politik i regjimit dhe i pushtetit të instaluar nga armiku serbo-sllav, organizimi i mbijetesës dhe i sistemit paralel në njërën anë, dhe senzibilizimi i qendrave të vendosjes për gjendjen e rëndë dhe alarmante të popuulit shqiptarë të Kosovës dhe nevojën imediate të preventives me ndërhyrje ndërkombëtare që t’mos i shkaktohej tragjedi e llojit të Kroacisë dhe Bosnjës ng ana e regjimit gjenocidal të Millosheviqit, meq ruajtja e substancës nacionale në trojet tona ishte esenciale dhe jetike për liderin misionar & historik, Dr Ibrahim Rugova dhe Lëvizjes që i printe.
– Shmang’ja e luftes në Kosovë, para se ajo të ndodhë në Kroaci e Bosnje, ishte meritë e pakontestueshme e largpamësisë dhe maturisë së liderit historik Rugova, fakt ky që bëri të mundshëm intervenimin e NATO-së dhe reduktimin enorm të numrit të viktimave i cili mund të ishte shumë herë ma i madh dhe ndoshta edhe liria dhe pavarësia e Kosovës do ngelej vetëm një iluzion.
Staza e gjatë e “betejës” për pavarësinë e Kosovës dhe “lodhja” e akterëve.
Euforia rrëmbyese e “lojëtarëve” të stazave të shkurtëra dhe t’cilët shfaqën ” brishtësi e lodhje” gjatë rrugëtimit të mundimshëm, të gjatë dhe me sakrifica të Lëvizjës për çlirim dhe me mjete paqësore, bëri që ca prej syrësh ; lëshuan radhët që n’fillim, ca prej tyre gjatë 2-5 vitet n’vijim dhe sidomos pas Dejtonit 96 dhe deri në prag të çlirimit me 12 qeshor 99.
Kishte të atillë, sikur akademik Rexhep Qosje & Co, të cilët, jo vetëm që nuk i’u bashkuan Lëvizjes Nacionale të ciliës i printe presidenti historik Rugova, por edhe e luftonin dhe anatemonin gjatë gjithë kohës.
N’ecje e sipër; rrugët i ndanë me Lëvizjen dhe presidentin Rugova, edhe ata nga themeluesit e LDK-së, siç ishte fillimisht, Jusuf Buxhovi, me pas Mehmet Kraja dhe deri të largimi i vullnetshëm i atyre të cilët në LDK-në, e Ibrahim Rugovës ishin futur për t’marrë (pushtuar) “kalanë” nga brenda, alias grupi i ish t’burgosurve politik n’krye me Hydajet Hysenin, Mehmet Hajrizin, Ramë Bujën, Basri Musmuratin dhe të tjerë, të cilet shkuan në të ashtuquajturën LBD-në e Rexhep Qosjes, grupim ky i cili luajti një rol të jashtëzakonshëm negativ për vendin dhe institucionet e Republikës së Kosovës, para, gjatë dhe pas luftës së Kosovës.
Ikjet e të tillëve vazhduan për fat të keq, edhe gjatë luftës dhe pas saj, pra për t’gjallë të presidentit historik Rugova, dhe dëmtuan rëndë Lëvizjen dhe kauzën nacionale të asaj Lëvizje për liri, pavarësi e demokraci n’krye me liderin e urtë e qendrestar deri n’fund të jetës, z.Ibrahim Rugova.
Gjatë qëndrimit jashtë atdheut të presidentit Rugova si pasojë e pengmarrjes nga armiku shekullor, ca nga ish bashkëpunëtoret e deridjeshëm të presidentit Rugova, kokëtuan dhe flirtuan me Tiranën zyrtare dhe krerët e ish regjimit të Hoxhës, të ardhur n’pushtet pas “Revolucionit të vonuar” 97, dhe shpallen presidentin historik Rugova , politikisht të vdekur, duke besuar se besimi dhe legjitimiteti i tij, tanimë kishte perënduar, për çfarë koha provoj të kundërten dhe i demantoj fuqishëm të tillët, dhe për çudi, të njëjtit, edhe sot e kësaj dite, shtiren si bashkëpunëtorë besnik të presidentit, kuptohet pas vdekjes.
Goditjet pas shpine, të cilat dëmtuan, por nuk e ndalën presidentin historik Rugova !
Vrasja e bashkëpunëtorëve të afërt dhe besnik, titullarëve të institucioneve, përfaqësuesve të zgjedhur të popullit, ushtarëve të lirisë, lojal të institucioneve legjitime dhe legale të Republikës së Kosovës dhe të Presidentit Rugova, deri të Ministri i Mbrojtjes së Republikës së Kosovës, Kolonel Ahmet Krasniqi në Tiranën shqiptare, pastaj ; vrasja dhe ekzekutimi me atentate, e Enver Malokut, Xhemajl Mustafës, Shaban Manajt, Smajl Hajdaraj, Ismet Rraci, Ukë Bytyqi dhe plagosja e akademik Sabri Hamiti, Agim Veliu, Ejup Visoka, Fetah Rudi, Gani Geci dhe me qindra tjerë të vrarë dhe e ekzekutauar ; para, gjatë dhe pas luftës çlirimtare në Kosovë, nga dorë e zgjatur e armikut shekullor, nga fallangat e krimit në luftën për pushtet dhe me çmimin e vëllavrasjes.
Rugova i tha JO, vëllavrasjës !
I vetëdijshëm për qëllimin e armikut dhe motivet e atentatëve nga dorë e zgjatur e tij, por shqipfolëse, Ay këmbëngulte me vendos’shmëri që të evitohet vëllavrasja dhe dëshironte që Drejtësia t’i ndëshkoj me forcën e Ligjit, me logjikën ; ma mirë t’vrahet një se sa dy, ma mirë t’vritemi 10, 100…se sa dyfishi i tyre..!
Ay deshi dhe synoj realizimin e aspiratave të popullit të Tij ; për liri & pavarësi, idealet e kombit dhe amanetin e brezave, dhe ky mision historik nuk ishte i lehtë dhe pa sakrifica, andaj Ay shihte para, pa kthye koken mbrapa, deri n’pëmbushjën dhe përmbylljën e misionit fisnik, nacional-shtetëror, pavarësinë e Kosovës.
Ay nuk u ndal, deri n’frymën e fundit n’këtë mision, n’funksion të postulatit fisnik : komb & atdhe !
Jeta dhe vepra e Tij, u bë rreze drite për Kosovën dhe shqiptarët,
Lavdi !