–Nëse themi “po”, korniza miratohet menjëherë, ndërsa të nesërmen mund të mbahet konferenca e parë ndërqeveritare. BE-ja do të thotë “Mirë se vini në hapjen e negociatave për Republikën e Maqedonisë së Veriut” dhe kjo është deklarata për hapjen e konferencës dhe fillimin e skriningut. Fillojnë negociatat ashtu siç kanë filluar të gjitha vendet, deklaroi sonte ministri i Punëve të Jashtme Bujar Osmani.
Ai në Telma tha se në procesin e anëtarësimit në BE nuk ka pasur një vend që të mos ketë pasur ndonjë moment specifik dhe pothuajse në çdo proces të veçantë anëtarësimi, Brukseli shpik një zgjidhje kreative.
Ministri sqaroi se duhen ndryshime në dy vende në Kushtetutë në preambulë ku thuhet “populli maqedonas, pjesë e popullit shqiptar, populli turk, serb, rom, vlleh, boshnjak etj” për të shtuar “një pjesë të popullit malazez, popullit kroat, popullit bullgar” dhe më pas në amendamentin 12, ku është Komiteti për Bashkësi Etnike pas të gjithë atyre të listuarve të qëndrojë “pjesë e popullit malazez, popullit kroat, popullit bullgar”.
“Kjo është e drejta më elementare, realisht ne nuk kemi përgjigje për pyetjen për malazezët, për bullgarët, pse të tjerët janë e jo ata. Mendoj se është në interesin tonë kombëtar që kjo të ndodhë, tha Osmani.
Sa i përket Protokollit që kemi rënë dakord me Bullgarinë, tha Osmani, ai është produkt i veçantë, final dhe nuk është në kuadër. Është një dokument dypalësh, detyrim i Marrëveshjes së Fqinjësisë së Mirë.
Tani, siç ka sqaruar ministri Osmani, ky protokoll i ri ka të bëjë me çështjet e pakos 4+1.
”Ne kemi siguruar që kjo pako që kemi diskutuar prej dy vitesh nuk do të jetë pjesë e procesit evropian. Në pjesën e komisionit historik nuk jep afate se kur duhet të përfundojë. Janë dy formulime në të cilat ai thotë “e inkurajojmë komisionin të përshpejtojë punën, të ketë 8 deri në 12 mbledhje gjatë vitit”. Ka një afat dhe është për mesjetën, thotë ai “të mbarojmë për një vit sepse duhet më shumë për të diskutuar”. Por nuk është afat nëse inkurajohet. Ekziston një dëshirë politike për ta përshpejtuar atë proces, por nuk është një angazhim. Unë nesër do ta publikoj tekstin”, paralajmëroi ministri.
Në protokoll, siç shtoi Osmani, parashikohet hapja e arkivave për periudhën nga data 45 deri në 91, por brenda një viti të dyja palët do të sjellin mundësi ligjore për qasje në arkiva.
“Komisioni historik, gjuha e urrejtjes, qasja në arkiva, rehabilitimi i viktimave nga të dyja palët. Do të hapin arkivat për periudhën nga data 45 deri në 91, por brenda një viti do të sjellin mundësi ligjore për qasje në arkiva për të dyja palët. Kjo është parashikuar në atë protokoll. Në pjesën e rehabilitimit të viktimave të komunizmit, rikonfirmimin e deklaratës së Parlamentit të vitit 2006 dhe në pjesën e mosdiskriminimit të komunitetit bullgar dhe mundësive për integrimin e tyre në sistem, sqaron Osmani.
Teksti, thotë ai, është reciprok, pra në këtë protokoll dominon reciprociteti.
“Ky është një protokoll bilateral që trajton çështjet që ne i kemi diskutuar për një vit e gjysmë në kuadër të asaj pakoje dhe nuk është pjesë e kornizës së negociatave, shtoi Osmani.
Sipas tij, nëse merr “dritë jeshile” nga Qeveria për të gjithë pakon, duhet menjëherë të thërrasim një komision ndërqeveritar me Bullgarinë, ta nënshkruajmë dhe në të njëjtën ditë të miratohet korniza negociuese në Bruksel.
“Këto janë dy procese të ndryshme, por për hir të besimit, ato janë të lidhura së bashku. Këtu po e nënshkruajmë protokollin, BE-ja e ka miratuar kornizën, të nesërmen mund të fillojmë konferencën e parë ndërqeveritare dhe me këtë të fillojë numërimi mbrapsht për anëtarësim në BE, sqaroi Osmani, duke shtuar se nga ne varet se kur do t’i përgjigjemi propozimit.
Ai theksoi se janë të gatshëm të shkojnë në Kuvend në çdo format me dokumente dhe shpjegime, nëse deputetët mendojnë se duhet të votohet sërish dhe njoftoi se do të shkojë në selinë e partive për konsultime.
“Nëse hipotetikisht Kuvendi, Qeveria jep një “kalim”, tashmë mund të biem dakord menjëherë me BE-në, ata do të thërrasin një mbledhje, do të miratojnë kornizën dhe gjatë kësaj jave mund të fillojmë negociatat pas 17 vitesh pritje. Do të jetë një kthesë historike në proceset e përgjithshme shoqërore në vend, përfundoi Osmani
