Ndonjëherë thuhet se liberalët janë kundër qeverisë – dhe për tregun. Ky është gjithmonë një propozim problematik, sepse liberalët – pavarësisht nëse e përshkruajnë veten si socialë, progresivë, apo konservatorë-liberalë dhe nëse thirren në Mill, Friedman apo Von Hayek – gjithmonë promovojnë mbrojtjen e pronës, të zbatuar nga shteti (i djathtë). Shteti minimal liberal, i përbërë nga policia, drejtësia dhe ushtria, ka sjellë gjithmonë mbrojtjen maksimale të të drejtave pronësore, pra mbrojtjen maksimale të marrëdhënieve pronësore, pra konsolidimin e plotë të status quo-së. Një status quo që barazohet me lirinë, ose më mirë: liria liberale përfundon aty ku kërcënohet status quo-ja.
Ka qenë gjithmonë problematike të karakterizohet liberalizmi si anti-qeveritar, por që nga kundërrevolucioni neoliberal i Reganit dhe Thatcher-it, ai është bërë i paqëndrueshëm. Parashtesa neo tregon një mutacion në liberalizëm që mund të kuptohet në fjalët e Foucault-së të parafrazuar nga Graeber në fusnotën e njëmbëdhjetë: ‘ky është ndryshimi midis varieteteve të vjetra dhe të reja: ato tregje që shpallin tani e kuptojnë se ato nuk formohen në mënyrë spontane, por duhet të ushqehen. dhe mirëmbahet nga ndërhyrja e qeverisë’ (nënvizimi im.) Dhe në të vërtetë ‘tregu bankar’ është formësuar nga një burokraci evropiane në Frankfurt që përcakton normat e interesit nga irlandezët në Egje, bankat e falimentuara shpëtohen nga shteti, shteti holandez detyron pjesëmarrjen në skemat private të pensioneve dhe sigurimet shëndetësore private dhe për konsumatorët dhe tregjet siguron që mjekët e përgjithshëm të mos punojnë së bashku, por t’ia dorëzojnë ‘tregun e kujdesit shëndetësor’ një karteli prej katër siguruesish të mëdhenj.Neoliberalizmi është atëherë ajo lëvizje liberale që përdor shtetin në emër të tregut të kapitalit. Kjo do të thotë një përhapje e rregullatorëve, bankave qendrore, autoriteteve të tregut dhe agjencive të planifikimit. Dhe kjo do të thotë – ende në emër të forcave të tregut – një shpërthim burokracie.Graeber, siç nënkupton titulli, zgjedh burokracinë në vend të neoliberalizmit për të kuptuar kapitalizmin Ersatz post-demokratik të shekullit të njëzetë e një. Çfarë është uji për peshkun, burokracia është për qytetarin e ndjerë kapitalist: e kudogjendur, prandaj vështirë se problematizohet dhe kështu kuptohet rrallë.
Analiza e burokracisë së Graeber-it bazohet në katër shtylla. Së pari, si aktorët publikë ashtu edhe ata privatë janë burokratikë. Privatizimi madje çon në më shumë burokraci. Për shembull, bankat duhet të rregullohen sepse bankat private kryejnë detyra publike (krijimi i parave, infrastruktura financiare dhe ruajtja e parasë). Rregullorja po rritet më tej ndërsa bankat lobojnë për rregulla që janë të këndshme për to. Kështu, identifikimi i burokracisë me qeverinë është mashtrues. Graeber e përmbledh këtë në ligjin e tij të hekurt të liberalizmit: çdo privatizim, de- ose rirregullim dhe “liberalizim” çon në më shumë burokraci.Së dyti, burokracia është e dhunshme. Pas çdo rreshti është një burrë me një armë. Kushdo që nuk paguan premiumin e detyrueshëm të kujdesit shëndetësor do të përfundojë në burg. Sipas Graeber, dhuna dhe burokracia janë të lidhura pazgjidhshmërisht: policët janë burokratë me armë. Për këtë arsye, oficerët e policisë – shërbëtorë të shtetit – janë veçanërisht të dhunshëm ndaj demonstruesve që sfidojnë autoritetin e tyre, ata bëhen veçanërisht agresivë kundër vënies në dyshim të monopolit të tyre burokratik. Ata që identifikohen me status quo-në nuk kanë frikë nga policia ose, sipas fjalëve të Graeber: ‘përkufizimi i vërtetë i klasës së mesme është nëse, kur dikush sheh një polic në rrugë, ndihet më shumë, sesa më pak, i sigurt. Së treti, një ndjenjë individualiste anti-burokratike e krijuar mirë është rrëmbyer nga tregtia, e cila e ka përshtatur edhe një herë në një idiomë liberale. Të qenit vetvetja, fleksibilizimi, dëshira për të udhëtuar, sfidat, reforma, vetë-shprehja, liria janë bërë slogane marketingu me të cilat shumëkombëshe shesin këpucë të bëra nga fëmijë të shfrytëzuar (thjesht bëjeni). Thelbi, sipas Graeber, është se fantazitë rebele nuk janë më të artikuluara në hapësirën politike, por janë të vendosura vetëm në sferën e konsumit, me fjalë të tjera: ‘organizim i lidhur me rregulla’ në ‘sferën e prodhimit’ dhe ‘vetë-realizimi përmes konsumit”.Së katërti, edhe burokracia ka një tërheqje të caktuar. Ky është apeli i lojës që kufizohet nga rregulla fikse që vlejnë për të gjithë. Është apeli i njohur për këdo që pëlqen të luajë lojëra në tavolinë. Paqartësia e fitimeve është e mundur vetëm përmes paqartësisë së rregullave. argëtim lojërashDhe me gjithë paqartësitë, autori e bën të qartë që në fillim se e vlerëson negativisht burokracinë. Si të shpëtojmë prej tij atëherë? Në çdo rast, burokracia nuk duhet trajtuar me më shumë burokraci. Shkurtimisht, kjo çon në “krijimin e komisioneve për t’u marrë me problemin e shumë komisioneve”. As globalizimi nuk është zgjidhje, sepse historikisht ai nënkupton burokratizim. Globalizimi është një projekt administrativ, neo-imperialist, në të cilin një rrjet burokratik është hedhur në të gjithë botën përmes institucioneve të tilla si Banka Botërore, Bashkimi Evropian, NATO, FMN dhe OECD.
Ka vetëm dy dalje politike, një e djathtë dhe një e majtë. Baza e përgjigjes së krahut të djathtë është vëzhgimi se në një utopi burokratike, autoriteti degjeneron në mundësinë e thyerjes së rregullave. Për të parafrazuar Carl Schmitt: ai vendos se kush mund të shpallë gjendjen e jashtëzakonshme. E djathta, ose nëse do të përgjigjesh fashiste, është të kundërshtosh ligjin nëpërmjet një lideri dhe të shpallësh gjendjen e jashtëzakonshme.Përgjigja e krahut të majtë dhe, natyrisht, e preferuar e Graeber-it përmbahet në sloganet e viteve 1960 ‘imagjinata në pushtet’ dhe ‘Ji realist, kërko të pamundurën’. Realizëm këtu nënkupton marrjen seriozisht të dhunës shtetërore. Lëvizja Occupy u shkatërrua nga policia, në Holandë demonstruesit u përplasën kundër figurës së Zwarte Piet në Gouda, në Amsterdam çlirimtarët Maagdenhuis u burgosën nga njerëz të qetë, një protestues që thoshte ‘qij Mbretin’ u arrestua dhe protestuesit feministe Spijkenisse u arrestuan. Njeriu duhet të jetë realist dhe në të njëjtën kohë të kërkojë të pamundurën. Kjo e pamundur mund të përmblidhet në kapitalizmin imperativ ndalues. Kapitalizmi është një sistem ekonomik i marrëdhënieve shoqërore që shpërbëhet kur njerëzit ngrihen kolektivisht. Në fund të fundit, ky është parimi i goditjeve (“Të gjitha ingranazhet qëndrojnë të palëvizshme, nëse do krahu juaj i fuqishëm”). Një botë e tillë është e paimagjinueshme pikërisht sepse kapitalizmi – një term që Graeber po e përdor gjithnjë e më shumë në mënyrë të ndërsjellë për burokracinë – është i kudondodhur. Pra alternativat duhet të mendohen dhe imagjinohen, dhe kjo imagjinatë duhet të fuqizohet. Nuk mund të ketë revolucion pa pushtet, sepse pa pushtet shtetëror nuk mund të ketë revolucion.
Megjithatë, ajo fillon me imagjinatën, prandaj qëllimi përfundimtar i neoliberalizmit – një term që Graeber përsëri e përdor në mënyrë të ndërsjellë me kapitalizmin bashkëkohor – është të krijojë një botë ku askush nuk beson se ndonjë sistem tjetër ekonomik mund të funksionojë vërtet. Dhe kjo duket se funksionon, sepse ne tani mund të imagjinojmë më mirë se bota do të përfundojë sesa kapitalizmi. Politika e krahut të majtë thyhet realisht vetëm kur nuk mund të mendohet më – ashtu siç nuk mund të mendohej ateizmi në Mesjetë.Përmes analizës së konceptit të burokracisë, Graeber automatikisht arrin në një analizë të koncepteve të kapitalizmit (një sistem ekonomik) dhe neoliberalizmit (homologut të tij politik). Sipas mendimit tim, koncepti i neoliberalizmit është në fund të fundit më depërtuesi (pra dhe hyrja e gjatë në këtë temë), sepse ai thekson këputjen në vitet 1980 me konsensusin paraardhës kejnsian, socialdemokrat se treshja e punësimit të plotë, investimeve publike dhe sigurimet shoqërore ishin synime që qeveritë mund dhe duhej t’i realizonin. Përçarja është se shteti është bërë edhe më i fuqishëm dhe më i pafuqishëm. Ai është i fuqishëm në krijimin e tregjeve dhe mbështetjen e aktorëve të tregut. Shteti holandez i shpëtoi bankat me një shumë totale prej 112 miliardë dollarësh që u hodhën në…
