Gazetari rus Sergei Dobronin ka bërë një analizë të keqkuptimeve të tij të hershme dhe lëvizjeve politike të presidentit rus Putin.
Në një analizë me titull ‘Kam gabuar me Putinin”, të botuar në The Atlantic ai thotë se kur inteligjenca amerikane filloi të thoshte se Rusia do të pushtonte Ukrainën, ai nuk e besonte.
“Në shkurt 2000, takova mikun dhe mentorin tim, antropologun Vladimir Arsenyev, për të pirë birrë në një kafene të Universitetit të Shën Petersburgut. Ne po flisnim për politikë dhe ramë në një bisedë për zgjedhjet e ardhshme presidenciale, të cilat Vladimir Putin padyshim do t’i fitonte. Putini kishte pasuar Boris Yeltsin pas dorëheqjes së këtij të fundit dhe po kërkonte mandatin e tij të parë të plotë në pushtet.
Arsenyev, atëherë në të 50-at e tij të hershme, ishte një majtist i zjarrtë postkolonial që urrente Bashkimin Sovjetik, por e konsideronte përzierjen e shfaqur ruse të imperializmit dhe kapitalizmit si edhe më keqe. Ai nuk ishte i popullarizuar në mesin e kolegëve të tij dhe gjithashtu nuk pëlqehej nga disa nga studentët e tij, të cilët e shihnin atë si një lloj dikë kundër korporatave.
Orientimi im politik ishte disi i ndryshëm. Unë isha disa dekada më i ri se Arsenyev dhe e gjithë fëmijëria ime ishte ngjyrosur nga rënia e Bashkimit Sovjetik. Për shkak se kisha përjetuar kaos, besoja në një dorë të fortë. Më erdhi keq që Rusia nuk ishte më një superfuqi dhe mendova se vendi im meritonte një rol më të madh në politikën botërore. Mendoj se mund të thuash se doja ta bëja Rusinë sërish të madhe.
Arsenyev la birrën e tij dhe tha (në rusisht, natyrisht): “Ky njeri, Putin, do ta çojë këtë vend në ferr. Këtë e di me siguri. Është gjëja më e keqe që mund të na ndodhë ndonjëherë.”
“Pse?” Pyeta unë.
“Ai është një çekist,” tha ai, që do të thotë një agjent i policisë sekrete. “Dikur çekist, gjithmonë çekist. Ai është i keq”.
Nuk debatova; Sapo ndryshova temën. Shërbimi sekret nënkuptonte Lavrentiy Beria dhe Nikolai Yezhov për Arsenyevin dhe James Bond për mua. Arsenjevin e kam respektuar pa masë, por e kam parë si një relike. Dhe unë u magjepsa nga karizma e ftohtë, metalike e Putinit, në atë mënyrë që ai sugjeronte se dinte më shumë sesa thoshte. Unë definitivisht nuk isha i vetëm në admirimin tim: Putini fitoi zgjedhjet – një nga të paktat zgjedhje të ndershme që kemi pasur ndonjëherë në Rusi – me 53.4 për qind të votave.
Pavarësisht patriotizmit tim, si shumë rusë të gjeneratës sime, unë u inkurajova nga prindërit e mi të shkoja në Perëndim. Vitet e ardhshme i kalova në Holandë, duke studiuar për doktoraturë në matematikë. Por pas një kohe u mërzita me teoremat abstrakte dhe rregullin kalvinist holandez dhe u ktheva në shtëpi. Rusia ishte tashmë një vend i ndryshëm nga ai që kisha lënë. Në duart e Putinit dukej shumë më e qëndrueshme, si ekonomikisht ashtu edhe politikisht. I thashë vetes se Arsenyev kishte gabuar për Putinin dhe se unë kisha të drejtë.
“Stabiliteti” ishte, në fakt, diçka si një slogan për Putinin, një slogan që ai miratoi në fillim të presidencës së tij. Ai përdori qëllimin e stabilitetit për të justifikuar operacionet e pamëshirshme ushtarake në Çeçeni. Një çmim tjetër i stabilitetit ishte të kesh të njëjtët njerëz në qeveri nga një cikël zgjedhor në tjetrin. Në vitin 2008, aleati i Putinit, Dmitry Medvedev mori presidencën, por të gjithë e kuptuan se Putini ende po drejtonte vendin si kryeministër. Nuk mund të them se u kujdesa shumë. Medvedev premtonte të ndërtonte një Luginë të Silikonit Rus. Njerëz nga e gjithë bota donin të transferoheshin në Moskë. Jeta ishte e mirë, dhe gjithçka që nuk ishte mirë e konsiderova një anomali, si lufta e turpshme në Gjeorgji. Ishte thjesht një devijim nga norma, apo jo? Përveç kësaj, qeveria jonë këmbënguli se duhej t’u vinte në ndihmë Osetëve të Jugut. Për më tepër, u përpoqa thjesht të injoroja politikën. U bëra gazetar, por u fokusova në shkencë dhe teknologji.
Dhe kështu për shumë vite i thashë vetes se gjithçka ishte mirë. Në vitin 2011, Medvedev deklaroi se nuk do të kandidonte për një mandat të dytë dhe sugjeroi që t’ia kalonte presidencën Putinit, si një top tenisi. Ishte e pakëndshme, por u përpoqa të fokusohesha në stabilitetin që më pëlqente ende. Zgjedhjet parlamentare disa muaj më vonë më zgjuan më në fund disi: Nuk ishin thjesht të pakëndshme; ishin një fatkeqësi. Rezultatet, të cilat ngurtësuan fuqinë e Putinit, ishin padyshim, në mënyrë tronditëse, paturpësisht të rreme. Mora metronë në një nga protestat e para të mëdha të atij dimri me një mik. E pyeta me naivitet të sinqertë: “A do të ndryshojnë gjë protestat?” Miku im, i cili e kuptoi Putinin shumë, shumë më mirë se unë, tha: “Le të bëjmë atë që mundemi”.
Pak nga pak, më shumë se një dekadë, kuptova se përkeqësimi politik i vendit tim ishte real dhe i rëndë, dhe komprometonte gjithçka tjetër, duke përfshirë shumë përparimin tonë shkencor. E braktisa raportimin teknologjik për gazetarinë investigative. Nuk u sforcova më t’i quaj zhvillimet e frikshme politike, si ndalimi i birësimeve nga jashtë të fëmijëve rusë, thjesht një devijim nga norma. Kuptova që këto ishin shenja të një normaliteti të ri dhe se normaliteti i ri po përkeqësohej çdo vit.
Si gazetar, kam marrë pjesë në hetimin e njësisë famëkeqe 29155 , e ngarkuar me destabilizimin e Evropës; nazistët modernë rusë; prodhimi i Novichok, agjenti nervor i përdorur për të helmuar Sergei dhe Julia Skripal dhe Alexei Navalny ; korrupsioni në Shërbimin Federal të Sigurisë; hakerat rusë; pasuria e neveritshme e rrethit të ngushtë të miqve të Putinit; grupe paraushtarake. Mësova shumë për mënyrën se si funksionon Rusia e Putinit.
Megjithatë, shumica e rusëve thjesht u përshtatën. Degradimi i shoqërisë sonë ishte mjaft i ngadalshëm saqë shumë mund të zgjidhnin të mos e vinin re. Kjo ishte mënyra e Putinit: futja e thikës gradualisht. Më pak dramë, rezultat i njëjtë.
Dhe e pranoj se edhe unë vazhdova të justifikoja Putinin edhe në rrethana të tjera. Për shembull, unë e dënova aneksimin e Krimesë në vitin 2014, edhe pse kënaqesha, duke vënë në dukje se Putini nuk ishte i vetmi lider në skenën botërore që nuk respektonte kufijtë kombëtarë. Ndoshta për shkak të formimit tim në matematikë dhe shkencë, kisha një tendencë për të kërkuar me zemër të ftohtë shpjegime racionale për sjellje të egra.
Në fakt, iluzioni im i fundit për Putinin ishte se ai ishte një aktor racional. Navalny shpesh e përshkroi presidentin rus dhe njerëzit e tij si “mashtrues dhe hajdutë”. Kjo ishte mënyra e tij për të tallur Putinin, për ta privuar atë nga atmosfera e tij e superfuqisë. Unë vetë isha i ndarë, deri vonë, mes të asaj duke e parë si shahist dhe si një kriminel i vogël. Nëse këto dy imazhe ishin në konflikt, nuk ishin plotësisht të tillë. Si shahistët, ashtu edhe kriminelët e vegjël dinë të llogarisin avantazhin e tyre.
Sigurisht, Putini ishte i keq, siç kishte thënë Arsenyev. Edhe Arsenjev e kishte quajtur çekist, dhe çekistët janë dinakë. Mendova se dinakëria e Putinit ishte e pamohueshme. Dhe kjo është arsyeja pse, kur inteligjenca amerikane filloi të thoshte se Putini do të pushtonte Ukrainën, unë nuk e besova. Me gjithë përvojën time të raportimit, gjithçka që kisha parë, mendova se ishte e pakuptimtë. Unë pothuajse u zemërova. Nuk pashë asnjë arsye logjike, ndonjë avantazh, ndonjë rezultat pozitiv të pushtimit. Ishte me dhimbje e qartë se një luftë do të ishte katastrofike. I thashë vetes, Putini është i keq. Por ai nuk është një idiot.
Kështu vazhdova t’i thoja vetes deri në natën e 24 shkurtit. Rreth orës 4 të mëngjesit, ndeza telefonin inteligjent dhe pashë menjëherë dhjetëra video të shpërthimeve të raketave ruse në të gjithë Ukrainën. Këto shpërthime ishin prova të ligësisë së Putinit dhe irracionalitetit të tij. Putini e kishte çuar vendin tonë në ferr, ashtu siç e kishte parathënë Arsenyev, dhe po sillte në ferr edhe Ukrainën.
Arsenyev vdiq në vitin 2010. Jam pothuajse i lumtur që nuk jetoi për të parë sa të drejtë kishte”.
Sergei Dobrynin është reporter i Radios Evropa e Lirë
