Dhuna e nënës trondit një shtet të së drejtës, demokratik apo jo, në themel. Në fund të fundit, ideja e ligjit si një parim ‘sundues’ që duhet të zbatohet në shoqëri braktiset më pas në favor të dhunës së paparashikueshme të individëve ose grupeve që përcaktojnë në mënyrë të njëanshme rregullat e tyre. Është shkruar dhe thënë shumë për rastet e fundit të dhunës në vendin tonë dhe duket e vështirë të shtosh diçka kuptimplote.
Nuk mund të mohohet se (të paktën disa prej) vetë akteve të dhunës, dhe sigurisht reagimet që pasuan, u frymëzuan nga debati mbi ‘shoqërinë multikulturore’. Pashpresa në të cilën ndodhet ai debat sot më shumë se kurrë karakterizohet sigurisht nga fakti se pothuajse çdo ngjarje interpretohet në mënyrë të kundërt nga të dy kampet, si një përforcim i të drejtës së tyre. Për të dhënë një skicë të paplotë dhe tepër të thjeshtuar, dhuna e emigrantëve ndaj vendasve interpretohet nga njëri kamp si një shprehje e zhgënjimit të justifikuar, nga tjetri si prova përfundimtare e mosfunksionimit të kësaj shoqërie multikulturore. Dhuna e vendasve ndaj emigrantëve shpjegohet nga njëri kamp si rezultat i rezistencës ndaj kësaj shoqërie multikulturore, ndërsa kampi tjetër denoncon hipokrizinë e ndryshimit të vëmendjes që marrin këto akte dhune krahasuar me rastet në të cilat roli autor-viktimë. është e kundërt..
Në një nivel më të thellë, një kamp ia atribuon dështimin e integrimit dhe disavantazhin e madh social të grupeve të caktuara emigrantësh racizmit dhe intolerancës së popullsisë vendase, ndërsa kampi tjetër e sheh këtë si provë të pafunksionueshmërisë themelore të shoqërisë multikulturore.
Ne nuk do të bëjmë një deklaratë për këtë çështje në linjën e ‘si demokrat duhet të zgjedhësh anët për A’ ose për ‘B’. Jo sepse nuk guxojmë, por sepse në thelb është e pamundur. Demokracia është kryesisht një mënyrë për të jetuar së bashku, pa thënë se me kë duhet të jetoni. Mund të thuash shumë gjëra të arsyeshme për implikimet ose kushtet e demokracisë në një nivel filozofik, shoqëror ose njerëzor, por kur vjen puna për të shtyrë, demokracia ka të bëjë me procedurat. Natyrisht, kjo nuk e ndryshon faktin që zgjedhja e procedurave demokratike në vetvete nuk ka asnjë rëndësi politike, përkundrazi. Megjithatë, në këtë debat konkret, nuk mund të supozohet se idetë demokratike mund të gjykohen në mënyrë thelbësore për çështjen e shoqërisë multikulturore. Ne mund të tregojmë një mënyrë demokratike të trajtimit të debatit dhe vendimeve që e rrethojnë atë, dhe këtë do të përpiqemi të bëjmë.
Arsyeja që ‘problemi luan një rol kaq të madh në politikë është se prania e njerëzve me prejardhje kulturore që ndonjëherë janë thelbësisht të ndryshme, ndikon në vetë themelin e vetë sistemit social dhe politik. Në fund të fundit, baza e një shoqërie është në radhë të parë vullneti për të jetuar së bashku, i shprehur në zakone, zakone dhe një kompleks gjigant ‘normash dhe vlerash’. Është e qartë se kjo kulturë nuk është gjë tjetër veçse statike apo e ndjeshme, dhe se dallime të mëdha ekzistojnë edhe brenda anëtarëve të një komuniteti të tillë kulturor është gjithashtu evidente. Megjithatë, kjo nuk e ndryshon faktin se globalisht ka dallime shumë të rëndësishme midis kulturave të ndryshme dhe se bashkëjetesa e njerëzve me prejardhje të ndryshme kulturore nuk është gjë tjetër veçse një çështje e natyrshme ose një ‘pasurim’ i njëanshëm. Përkrahësit e një shoqërie multikulturore (edhe pse në mënyrë rigoroze ky term është kontradiktor nga brenda nëse përkufizojmë ‘kulturën’ si ‘bazën e një shoqërie’) me të drejtë mund të argumentojnë se të jetuarit së bashku me njerëz me një sfond të ndryshëm kulturor mund të jetë pasurues. kultura nuk është një qëllim në vetvete, por vetëm një mjet për të jetuar së bashku. Një mjet që mund të rregullohet nëse është e nevojshme. Kur një shoqëri përballet me një zgjedhje kaq themelore, lind pyetja nëse një sistem politik si partikracia mund ta përballojë atë sfidë. Në fund të fundit, pjesëmarrja sipas definicionit çon në thellimin e kontradiktave sociale në partitë politike. Një partikraci gjithmonë heshtin qytetarët për katër vjet, sepse qytetarët individualë nuk kanë asnjë ndikim në vendimmarrjen politike dhe për këtë arsye nuk duan të humbin kohën e tyre në të. Atëherë mund të argumentoni se në thelb nuk ka asgjë të keqe me një sistem të tillë sepse politikanët do të ishin më të informuar – gjë që nuk është kështu, por oh mirë – por pyetja është nëse një partikraci e tillë është gjithashtu e aftë të thithë ndikimin social të emigrantëve të të cilëve integrimi nuk shkon mirë. Në atë moment – dhe ngjarjet aktuale e dëshmojnë çdo ditë – se “përqendrimi në problemet sociale” me anë të partive politike çon në një hendek shumë të pashëndetshëm mes mbështetësve dhe kundërshtarëve të kësaj shoqërie multikulturore. Kjo çështje është shumë e madhe dhe shumë e rëndësishme për t’u lënë vetëm politikanëve dhe edhe sikur të donim, ata nuk mund ta bënin akoma. Në fund të fundit, një vend që përballet me emigrantët duhet të rishikojë ‘kontratën e bashkëjetesës’ dhe kjo mund të ndodhë vetëm nga personi në person, nuk mund ta bëni këtë duke i ngjyrosur një pikë për një parti politike. Pra, mënyra e vetme për të filluar punën për një zgjidhje është zhvendosja e procesit të vendimmarrjes politike nga parlamenti në shoqërinë në tërësi. Nuk po flasim për ‘mundësi pjesëmarrjeje’ jo të përkushtuara ose ‘ngjarje ndërkulturore’ me qëllime të mira. Pa dashur t’u ulet vlera, por nuk janë mjetet e duhura për të zgjidhur problemet aktuale. Debati politik midis njerëzve mund të zhvillohet me të vërtetë vetëm nëse njerëzit kanë fuqi vendimmarrëse politike. Vetëm atëherë njerëzit – me të drejtë – do t’i kushtojnë kohën dhe përpjekjen e nevojshme politikës.Në këtë mënyrë, duke i lejuar njerëzit me instrumente direkt-demokratike të vendosin vetë për ligjet që duhet të zbatohen në këtë shoqëri, kontrata e bashkëjetesës do të rinegociohet dalëngadalë. Megjithatë, një kusht për arritjen e një kontrate të tillë është që rezultati të jetë plotësisht i hapur. Ju mund t’i thoni vërtet ‘po’ një shoqërie multikulturore vetëm nëse keni mundësinë të thoni ‘jo’ nëse dëshironi, dhe anasjelltas. ‘Të luftosh kundër racizmit’ ose të thuash se ‘racizmi nuk është një opinion’ atëherë nuk bëhet fjalë, sepse atëherë stigmatizoni një grup njerëzish po aq sa kur thuhet se ‘të gjithë migrantët’ janë dembelë dhe/ose kriminelë….
