Autoritetet ukrainase dhe ruse kanë dhënë të tjera paralajmërime për rrezikun e rrjedhjeve radioaktive në termocentralin bërthamor të Zaporizhzhia, pas bombardimeve për të cilat secila palë fajëson njëra-tjetrën.
Rusia e mori uzinën në fillim të luftës dhe e ka kthyer atë në një stacion ushtarak, duke grumbulluar kamionë në salla turbinash dhe duke i vendosur ato nën mbikalime dhe tubacione, shkruan The Guardian.
Ajo ka injoruar thirrjet ndërkombëtare për çmilitarizimin e zonës, mes paralajmërimeve se dëmtimi i infrastrukturës së zonës dhe sforcimet e stafit kanë rritur rrezikun e një aksidenti bërthamor në termocentralin më të madh bërthamor në Evropë.
Të shtunën, operatori ukrainas i energjisë bërthamore Energoatom tha se forcat ruse kishin bombarduar në mënyrë të përsëritur vendndodhjen dhe si rezultat deri në mesditë ajo po funksiononte “me rrezikun e shkeljes së standardeve të rrezatimit dhe sigurisë nga zjarri”.
“Si rezultat i bombardimeve periodike, infrastruktura e stacionit është dëmtuar, ka rrezik të rrjedhjes së hidrogjenit dhe spërkatjes së substancave radioaktive dhe rreziku nga zjarri është i lartë”, tha kompania në Telegram.
Autoritetet ukrainase kanë shpërndarë tableta jodi për banorët në zonat pranë uzinës, të cilat mund të ndihmojnë në mbrojtjen e trupit në rast të një rrjedhje rrezatimi.
Ministria e Mbrojtjes e Rusisë iu përgjigj deklaratës së Ukrainës me pretendimin se Ukraina kishte gjuajtur 17 predha në vend. Ministria tha se disa kishin zbritur në vendet e magazinimit të karburantit.
Në fillim të kësaj jave, zjarret nga bombardimet jashtë perimetrit të centralit ndërprenë linjat e energjisë elektrike në termocentral, duke e shkëputur atë nga rrjeti i Ukrainës për herë të parë në gati 40 vjet funksionim.
Ndërprerja vuri në rrezik sistemet e ftohjes për reaktorët, të cilët punojnë me energji elektrike. Një linjë rezervë në një termocentral aty pranë me djegie thëngjilli mbajti rrjedhjen e energjisë drejt termocentralit, por nëse kjo ulet, termocentrali do të mbështetej në gjeneratorët me naftë për energji. Nëse këto prishen, inxhinierët kanë vetëm 90 minuta për të shmangur mbinxehjen e rrezikshme.
Centrali u rilidh të premten, por presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky paralajmëroi në fjalimin e tij të fundit të natës se “situata mbetet e pasigurt dhe e rrezikshme”.
“Çdo përsëritje e (ngjarjeve të së enjtes, d.m.th., çdo shkëputje e stacionit nga rrjeti ose ndonjë veprim nga Rusia që mund të shkaktojë mbylljen e reaktorëve, do ta vendosë edhe një herë stacionin një hap larg katastrofës”, tha ai.
Ka frikë se Rusia dëshiron të ndërpresë lidhjen e termocentralit me rrjetin e Ukrainës dhe ta lidhë atë me rrjetin rus nëpërmjet Krimesë, ndoshta duke përdorur pretekstin e një ndërprerjeje si ajo e së enjtes.
Kreu i Energoatom, Petro Kotin tha se inxhinierët rusë kishin hartuar tashmë një plan teknik të detajuar për transferimin dhe ia paraqitën atë homologëve ukrainas në fabrikë.
Mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA), po përpiqet të negociojë hyrjen në central për një mision inspektimi urgjent për të ndihmuar në stabilizimin e situatës së sigurisë bërthamore.
Kotin tha për Guardian se një vizitë mund të vinte para fundit të muajit, por ministrja ukrainase e energjisë Lana Zerkal tha për një radio lokale se nuk ishte e bindur se Rusia po negocionte me mirëbesim.
“Ata po krijojnë artificialisht të gjitha kushtet që misioni të mos arrijë në vend”, tha ajo.
Gjithashtu të shtunën Rusia publikoi një dekret që e bën më të lehtë për qytetarët ukrainas qëndrimin në vend. Ata nuk do të kenë nevojë për leje pune dhe mund të kenë qëndrim të pacaktuar.
Moska thotë se 3.6 milionë qytetarë ukrainas janë zhvendosur në Rusi që kur forcat e saj pushtuan Ukrainën, në një luftë që ajo zyrtarisht e quan një “operacion special”.
Gati gjysma e tyre mund të jenë lëvizur kundër vullnetit të tyre. Departamenti Amerikan i Shtetit vlerësoi në korrik se autoritetet ruse kishin marrë në pyetje, arrestuar dhe dëbuar me forcë midis 900,000 dhe 1.6 milionë qytetarë ukrainas, përfshirë 260,000 fëmijë, nga shtëpitë e tyre në Rusi.
