Në Gjykatën Speciale nuk janë duke janë duke u gjykuar individët, është duke u gjykuar historia, narracioni i luftës dhe e ardhmja e Kosovës.
Në një intervistë ekskluzive për EO, Pierre Prosper, avokati i ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi ka thënë se në Hagë ka tendencë për të rishkruar historinë e Kosovës nga një Gjykatë, e cila po e gjykon popullin që vet e ka krijuar. Ai thotë se mbrojtja tashmë ka humbur besimin në një Prokurori, e cila fsheh dokumentet shfajësuese për krerët e UÇK-së.
Në këto rrethana, Prosper i bën thirrje Qeverisë së Kosovës, Bashkimit Evropian, Shoqërisë Civile dhe qytetarëve të Kosovës që të monitorojnë punën e kësaj gjykate. Ai kërkon që populli i Kosovës të ketë pronësi në këtë proces, duke u përfshirë, meqë ky proces do të përcaktojë të ardhmen dhe fatin e Kosovës. Pierre Prosper, në tri dekadat e fundit si ambasador i SHBA-së për krime lufte, ka marrë pjesë në krijimin e shumë Tribunaleve, Gjykatave Hibride në Hagë dhe në botë, duke pas një bagazh të jashtëzakonshëm në sistemin e drejtësisë ndërkombëtare.
Z. Prosper, ju rrallë e keni marrë fjalën në seancat statusore. Kësaj radhe keni qenë shumë i ashpër me Prokurorinë e Dhomave të Specializuara. Pse?
Pierre Prosper: Mendoj se është e rëndësishme që procesi të jetë korrekt. Dhe atë çka kemi parë të shpaloset në Dhomat ishte me të vërtetë paragjykuese dhe jo korrekte ndaj të akuzuarve. Ne duam të sigurohemi që të akuzuarit t’i kenë të gjitha të drejtat të respektuara dhe të garantuara. Një nga çështjet për të cilat jemi të brengosur është se pamë një fshehje të informatave të rëndësishme.
Ju jeni ish-ambasador i SHBA-së për krimet e luftës dhe keni ndihmuar në krijimin e një gjykate për krime lufte në vende të ndryshme. Si krahasohen ato me Gjykatën Speciale?
Pierre Prosper: Deri më tash kjo gjykatë nuk po i përmbush standardet, sipas nesh. Nëse shikon gjykatat ndërkombëtare, kjo do të duhej të kishte standardet më të larta, integritetin më të lartë. Por, deri tash, Dhomat e Specializuara po dështojnë t’i përmbushin këto, dhe mënyra se si po vepron Prokuroria, duke i fshehur informatat dhe duke mbajtur gjithçka si konfidenciale, është e vështirë, jo vetëm për dikë që është i akuzuar, por është vështirë për të gjetur të vërtetën se çka ka ndodhur në vitin 1998-1999.
Bazuar në këtë që ju thoni, a janë krerët e UÇK-së duke u ballafaquar me një gjykim të drejtë?
Pierre Prosper: Atë që po e ndjejmë deri më tash është se procesi nuk është korrekt. Kur t’i fsheh informata të rëndësishme, informata që tregojnë se personi nuk është fajtor, atëherë kjo është problematike. Dhe kjo është ajo për çka ne po ankohemi. Dhomat e Specializuara dhe Prokuroria me të vërtetë duhet ta respektojnë sundimin e ligjit, të zhvillohen faktet dhe të na çojnë te e vërteta dhe te rezultati i dëshiruar.
Pra ju nuk keni më besim në këtë Prokurori?
Pierre Prosper: Aktualisht është në pikëpyetje dhe jemi shumë të rezervuar për procesin dhe për atë se çka po ndodh. Jemi shumë të brengosur për mënyrën se si po zhvillohet ky proces, dhe është shumë e rëndësishme që të ketë mbikëqyrje, qoftë nga Bashkimi Evropian, e cila e ka filluar këtë, ose nga trupi gjykues ose nga dikush tjetër. Pra, duhet të ketë mbikëqyrje në këtë proces.
Lirimi i përkohshëm është refuzuar çdoherë për presidentin Thaçi, edhe pse ju si Mbrojtja e tij keni ofruar kushte strikte në Kosovë dhe në vendet e treta. A ka ndonjë kusht që do të plotësonte gjykata për ta liruar nga paraburgimi?
Pierre Prosper: Nuk e dimë se cilat kushte do të ishin të mjaftueshme për gjykatën. Dhe kjo është një nga arsyet që ne po i kërkojmë gjykatës të bëjë një seancë dëgjimore, ku do të mund të kemi Policinë e Kosovës ose dikë tjetër që t’ia shpjegojnë gjykatës se çka do të mund të bënin që ta siguronin atë se integriteti i procedurave gjyqësore nuk do të dëmtohej nga një lirim i përkohshëm. Shpresojmë se gjykata tashmë po e shqyrton këtë dhe do të kemi një seancë dëgjimore për këtë që na mundëson të ecim përpara.
Ju theksuat se po të kishte një proces të tillë në Gjykatat brenda Kosovës do të kishte një reagim shumë të ashpër të Bashkësisë ndërkombëtare, të Institucioneve, Shoqërisë civile dhe mediave. A mendoni se duhet një reagim mbarëshoqëror për atë që po ndodh në Hagë?
Pierre Prosper: Absolutisht! Populli i Kosovës, shoqëria civile, Qeveria duhet ta trajtojnë këtë rast më me kujdes. Është një rast më shumë se sa kundër individëve. Në të vërtetë është një gjykim kundër një vendi, një gjykim kundër popullit të tij. Sepse, ajo çka po ndodh këtu është një tendencë për të shkruar një histori, e cila, sipas këndvështrimit tonë, nuk është e saktë. Po ashtu, është një gjykim nga këto Dhoma dhe pjesëmarrësit e këtyre Dhomave rreth kapaciteteve dhe kualitetit të popullit të Kosovës. Unë mendoj se populli i Kosovës duhet të ketë pronësi në këtë proces. Populli duhet të jetë i përfshirë, duhet ta ketë fjalën e vet, sepse kjo do të përcaktojë të ardhmen dhe fatin e vendit.
UÇK-ja kishte të njëjtin objektiv me NATO-n për të çliruar Kosovën nga shtypja serbe. Duke qenë se Gjykata Speciale akuzon UÇK-në si një ndërmarrje kriminale, a mendoni se ndërhyrja e NATO-s në Kosovë mund të njolloset edhe nga kjo?
Pierre Prosper: Teoria e prokurorisë se UÇK-ja është një organizatë kriminale është shumë problematike. Është problematike nga aspekti i realitetit se çka ka ndodhur. Është problematike edhe sepse kur flisni për këtë, atëherë, përtej kësaj teorie, ju po thoni se NATO-ja dhe bashkësia ndërkombëtare janë renditur, me vetëdije, me një organizatë kriminale. Dhe ky është një nga problemet që e kemi me këtë rast. Ne besojmë se kjo teori është e ekzagjeruar, e pasaktë dhe ka për qëllim të rivendosë dhe të korrigjojë historinë.
Duke parë agresivitetin e Prokurorisë dhe politizimit të saj, a besoni se krerët e UÇK-së do të dalin të pafajshëm nga ky proces?
Pierre Prosper: Ky është dhe qëllimi! Qëllimi është që e vërteta të dalë në pah. Dhe ne besojmë fuqishëm në pozitën tanë si mbrojtje. Ne besojmë fuqishëm se faktet do të tregojnë se ata nuk janë përgjegjës për krimet me të cilat ngarkohen. Është e rëndësishme edhe për popullin e Kosovës që ta dijë se, siç thashë, ky rast është për Kosovën, është rast për shoqërinë, është rast për të ardhmen dhe historinë e tij. Prandaj, populli duhet të jetë më i përfshirë dhe duhet të kujdeset për këtë. Qeveria aktuale duhet të kujdeset për këtë. Sepse, sa më shumë sy që i lëshohen këtyre procedurave, aq më shumë ka gjasa që të kemi një proces korrekt dhe transparent. Nëse populli nuk e vret mendjen për këtë, nëse populli mendon se kjo është një çështje që i përket Hagës, atëherë ajo çka mund të ndodhë është se nuk do të ketë rezultate në interes të vendit. Mënyra e vetme që sundimi i ligjit të funksionojë është kur secili angazhohet dhe është aktiv. Sepse, duhet të dimë se sundimi i ligjit është diçka rreth popullit, nga populli, për popullin. Nuk është një institucion që i thotë popullit ose një shoqërie se si duhet të mendojë ose si ta shohë botën.
