Mobilizimi i policisë së Kosovës dhe Apeli i Ambasadës së SHBA-ve, se gjatë Festës së Pashkëve, para disa viteve, mund të ketë shprehje të ekstremizmit dhe radikalizmit islamik në Kosovë, shtron menjeherë edhe konstatimin se ai ekstremizëm dhe radikalizëm islamik mund të bartet edhe në Luginë të Preshevës.
Në Luginë të Preshevës, me fillimin e luftës në Siri, ku u shfaq shteti islamik pati tendenca të ftesës së Shqiptarëve të Luginës për pjesëmarrje në këtë luftë të shenjtë fetare.Këto tendenca tashti nuk shpërfaqen, sepse pati shumë reagime në at drejtim dhe filluan ata që ndihmuan këtë shtet islamik në Kosovë të pësojnë me dënime, ndërsa në Luginë të Preshevës nuk kemi raste të tilla të gjykimit si në Kosovë.
Të kuptohemi, sa kam përcjellur polemikat, reagimet, komentet lidhur me ekstremizmin dhe radikalizmin islamik në Luginë të Preshevës, askush nuk akuzon fenë islame për dukuritë që po ndodhin, por akuzohen ata që propagandojnë dhe mbështesin këtë dukuri, mos të them që e ligjërojnë.
Të gjithë pajtohemi se ajo çfarë po ndodh me popullin sirian është për keqardhje dhe meriton çdo dënim moral e juridik.Mirëpo, komentet lidhur me Sirinë, sikur nga disa komentues shqipëfolës e disa hoxhallarë shkojnë në drejtim të asaj se e gjitha kjo luftë është në dëm të islamit.Se SHBA-të po bënë një luftë të padrejt ndaj shtetit islamik, se Rusia po i mbron shtetet islamike dhe islamin.
Në shtypin e shkruar dhe elektronik nuk hasa që të gjykohet nga hoxhallarë dhe shqipfolësa.
Kohëve të fundit, në Luginë të Preshevës qëndron pezull një konstatim se po ndodh një fuqizim i identitetit fetare islamik ndaj identitetit nacional shqiptar.Kjo vërehet në shkrimet e shumta, kur reagohet për dukuri të ndryshme shoqërore, sidomos fetare, atëherë dalin në skenë shqipfolësat dhe disa hoxhallarë, të cilët nuk shprehen qartë se cili identitet duhet ta ketë përparësinë, pra ai kombëtar e pastaj ai fetar.Bile një hoxhë nga Bujanovci publikisht e pranoi këtë konstatim. Në ketë drejtim shpesh janë shtruar edhe pyetje konkrete lidhur me identitetin shqiptar dhe fetar, asnjëherë deklarime të qarta nga hoxhallarët nuk pati, pos disa shqifolës në Luginë të Preshevës, të cilët me sharje, me ofendime deshën ta mbyllin këtë temë të ndieshme për Shqiptarët në Luginë të Preshevës, por edhe gjithë shqiptarinë.
Shqiptarët e Luginës së Preshevës ishin pjesëmarrës të të gjitha Lëvizjeve kombëtare me shekuj, në të cilën vetëm pak individë të klerit islam morën pjesë.Sidomos intelektualët shqiptarë të Luginës së Preshevës, në mesin e tyre edhe anëtar të PKJ që në mbarim të LDB shpëtuan me mijëra shqiptarë të komunës së Preshevës dhe Bujanocit. Po këta anëtarë të PKJ bartën luftën për të drejtat e Shqiptarëve, ato politike kombëtare deri në vdekje, ndërsa ndonjë individë nga kleriku fetar islam as që u inkuadrua në këtë luftë.
Më vonë shumë intelektualë e pësuan me përjashtim nga puna, me kërkesat e tyre legjitime për të drejtat individuale dhe kombëtare. Në mesin e klerikëve fetarë islamë nuk pati një lëvizje të këtillë.
Po edhe në kohën e regjimit të Millosheviqit pësuan intelektualët, bartës te progresit kombëtar, ndërsa nga klerikët fetar islamë nuk pësoi askush.Pra, nuk patëm ndonjë reagim të shëndoshë nga radha e klerikëve fetarë islamë,për këto shkelje, ndërsa pas Luftës së Kosovës dhe Luftës së UÇPMB-së, disa hoxhallarë u këndellën në drejtim të përforcimit të vijës fetare e jo të drejtave dhe lirive individuale dhe kolektive të Shqiptarëve.
Shqiptarët e Luginës së Preshevës janë me përkatësi fetare islame dhe në këtë drejtim nuk ka nevojë as ndikimet e hoxhallarëve, as ndikimet që po vijnë nga Turqia e ndonjë shtet arab islamik, për të na bë më shumë apo më pak myslimanë dhe për ta rilind kulturën turke në Kosovë, Maqedoni, po edhe në Luginë të Preshevës. Në këtë drejtim, reagimet e hoxhallarëve janë të mirëpritura dhe të mirë se ardhura, por sa e përcjell shtypin nuk pati reagime të duhura.Bile pati mbështetje të kësaj kauze.
Pra, në fuqizimin e të drejtave kolektive të identitetit nacional të Shqiptarëve të Luginës së Preshevës duhet ta luajnë një rol me rëndësi edhe hoxhallarët, në të kundërtën do të mvishen më petkun fetar dhe do ta forcojnë identitetin islam , në dëm të identitetit nacional.
Çfarëdo ekstremizmi dhe radikalizmi është i dëmshëm për Shqiptarët e Luhginë së Preshevës, sepse komuniteti shqiptar jashtë Luginës së Preshevës ka shumë probleme të mëdha politike e shoqërore dhe droj se nuk ka kohë të zgjidh dhe mbroj edhe interesat e Shqiptarëve në Luginë të Preshevës.Andaj detyrë e parë është e të gjithë shqiptarëve të mobilizohen, jo vetëm deklarativisht, por edhe me vepër ta luftojnë çdo ekstremizëm dhe radikalizim të Shqiptarëve në Luginë të Preshevës.
Presheva dhe Bujanoci kanë nevojë për qeverisje lokale të shëndosha shqiptare, pa primesa fetare, sepse praktikimi i fesë islame duhet të jetë individuale dhe familjare, pa prekur në shkolla dhe institucione të qeverisjes lokale, sikur ndodhi dhe ende po vazhdon që disa udhëheqës lokalë, drejtues të institucioneve dhe mësues e lanë detyrën dhe orën mësimore e praktikojnë namazin.Ata nga buxheti komunal nuk paguhen për ta kryer namazin, por për t”i kryer detyrat që zgjedhësit i kanë dhënë në realizimin e detyrave shoqërore.Praktikimi i fesë islame duhet të jetë i ndarë nga qeverisja lokale, pra është individuale dhe familjare, edhepse fetë janë të lejuara nga shteti.Disa prej tyre, nëse hyn në faqet e tyre të facebookut, më shumë propagandojnë ligjërata fetare, se sa angazhim shoqeror dhe ligjërata nga procesi edukativ-mësimor.
Me pluralizmin politik, të filluar në vitet e 90-ta nuk mund të fajësohen vetëm klasa poltike lokale, por edhe intelektualët dhe hoxhallarët, të cilët nuk i kryen detyrën e veta, në drejtim të drejtave dhe lirive individuale e kolektive të Shqiptarëve të Luginës së Preshevës.E lamë vetëm klasën politike në qeverisjen lokale, duke propaganduar se ata janë të paguar për këtë punë lokale dhe ne të tjerët nuk duhet të angazhohemi në përmbushjen e synimeve të qeverisjeve lokale.
Klasa politike shqiptare, menjëherë në pluralizëm u angazhua për të drejtat dhe liritë e Shqiptarëve. Themeluan partitë politike, secila prej tyre në programin politik kishin përmbushjen e të drejtave dhe lirive individuale dhe kolektivë.Sigurisht se nuk u arritë e dëshiruara nga klasa politike, por ato organizuan Referendumin e 1 dhe 2 marsit 1992, si akt vullneti i Shqiptarëve, si kapital për të ardhmenë.
Klasa politike, në momentet më të vështira e mbajti popullatën shqiptare në mbrojtje dhe ruajtje të bërthamës shqiptare. Edhe Platforma politike e vitit 2006, edhe themelimi i Asociacionet të komunave shqiptare, edhe trupi koordinues, edhe Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve, po edhe të tjerat trupa ishin në drejtim të mbrojtjes dhe ruajtjes së identitetit nacional, me këtë edhe të identitetit fetar.Sidomos Lufta e UÇPMB-së solli disa të mira Shqiptarëve të Luginës së Preshevës. Të mohohen këto, nuk është e drejtë, bile morale e askujt në Luginë të Preshevës.Në të gjitha këto lëvizje të klasës politike ishin indiferentë intelektualët, sidomos hoxhallarët.
Po, hoxhallarët duhen të mirren vesh që ta themelojne një organizim politik fetar të përbashkët, të drejtuar nga Prishtina, pa marrë parasysh kush është Myfti në Kosovë, e jo të përçahen në disa BVI, me ndikime të ndryshme.
Po pajtohem me konstatimet e një hoxhe lidhur me futjen e mësimit fetar në shkollat fillore dhe të mesme karshi Serbisë, por nuk pajtohem se shkollat fillore dhe të mesme u pajtuan në futjen e mësimit fetar e jo edhe të lëndës së edukatës qytetare.
Mësimi fetar, sipas meje po keqpërdoret nga mësuesit e kësaj lënde, sepse së pari nuk i përmbahen programit të kësaj lënde, duke e shndërruar lëndën në edukatë islame apo mësim fetar islam.Sipas meje mësimit fetar, lënda e saj duhet të mësoj nxënësit me të gjitha religjionet hyjnore dhe besimet e mëdha në botë, bile kuptimin e tyre, por duke mësuar shumicën e lëndës nga feja islame, përshkak të përkatësisë fetare islame të Shqiptarëve
Para disa viteve në një tribunë arsimore, lidhur me mësimin fetar, dy ligjërues serbë nga Beogradi, doktorë të shkencave sociologjike të religjioneve, prof.dr. Shushnjiq dhe prof.dr. Çupiq, të cilët në ligjëratat e tyre, sidomos prof. Shushnjiqi, kur e pa përberjen e ndëgjuesve në sallën e Kuvendit komunal filloi ta lavdëroj fenë islame, aq shume sa që mendova që edhe ai do të konvertohet ne islam. Bile shkoi aq larg sa që organizatën Al Kaida e solli në organizatë humanitare. Në reagimin tim se në librat e tija, sociologjia e religjionit, që i ka në posedim edhe biblioteka e qytetit shkruan ndryshe për islamin, nuk pati përgjigje dhe ne vend te tij u përgjigj prof. Çupiq, duke mos dhëne asnjë arsyetim.
Regjimi i Millosheviqit, jo vetëm që e instrumentalizoi ekstremizmin dhe radikalizmin fetar, por e ushqeu, duke angazhuar klerikë të ndryshëm nga Beogradi, por edhe ligjërues të ndryshëm që të na bëjnë më shumë ”myslimanë”.
Shqiptarët e Luginës së Preshevës ishin edhe më të varfur para Luftës së Kosovës dhe ditën ta ruajnë dhe mbrojnë identitetin kombëtar,bile edhe ate fetar tradicional që e kultivuan prindërit dhe gjyshërit tanë, asnjëherë nuk e humbën shpresën për të jetuar, për të qenë shqiptar, me përkatësi fetare islame. Mirëpo, tashti edhepse kushtet janë më të mira materiale sikur ka humbur shpresa për një të ardhme më të mirë. Këtu dikush ka faje,a janë intelektualët, hoxhallarët apo klasa politike?
Preferoj që në ligjëratat e intelektualëve, sidomos të hoxhallarëve të ketë dritë në tunel, mos të mbyllen dyertë e zhvillimit dhe prosperitet të Shqiptarëve të Luginës së Preshevës. Dikush nga klerikët islamë paska thënë, po e thjeshtesoj: Feja islame është e dijes, por popujt islam të pa ditur.Kjo don studime të thella nga të gjithë, por më shumë nga hoxhllarët.
