Pas kryerjes së një akti bujarie, gratë dhe burrat marrin përgjigje paksa të ndryshme neurologjike për sa i përket dopaminës, një neutransmetues i lidhur me ndjenjat e mirëqenies, i përfshirë në qarkun e shpërblimit. Këtë e dëshmojnë dy studime të botuara në Nature Human Behavior, të cilat duhet të lexohen me kujdes përpara se të hidhen menjëherë te banalizimet e lehta dhe stereotipet gjinore.
Në përmbledhje, gratë duket se marrin një përgjigje kimike pak më shpërblyese sesa burrat kur angazhohen në sjellje bujare. Kjo mund të varet nga arsyet e lindura, të lidhura me kromozome të ndryshme, ose nga faktorë kulturorë: vajzat mund të rriten në kontekste sociale ku veprimet e mirësisë inkurajohen më fort sesa ajo që ndodh me bashkëmoshatarët e tyre meshkuj.
Në kërkimin e parë, grupi i udhëhequr nga Philippe Tobler, profesor i neuroekonomisë dhe neuroshkencës sociale në Universitetin e Cyrihut (Zvicër) rekrutoi 55 vullnetarë, 27 femra dhe 28 meshkuj, për një eksperiment të dyfishtë të verbër (ata në të cilët eksperimentuesit dhe subjektet injoronin disa kushte).
Pjesëmarrësit u ndanë rastësisht në dy grupe, njëri prej të cilëve mori një placebo dhe tjetri mori amisulfrid – një ilaç që bllokon veprimin e dopaminës në tru. Kështu që vullnetarët duhej të vendosnin nëse do të mbanin një shpërblim në para për veten e tyre apo do ta ndanin atë me një mik apo të huaj. Pas kësaj, eksperimenti u përsërit duke ndryshuar administrimin.
REZULTATET. Nën efektin e placebos, 51% e grave zgjodhën t’i ndanin, krahasuar me 40% të burrave. Pas amisulfridit, me veprimin e dopaminës të bllokuar, përqindja e femrave ra pak (45%), ndërsa ajo e meshkujve u rrit, megjithëse pak (44%).
Në studimin e dytë, shkencëtarët analizuan imazhet “live” të trurit të 40 njerëzve të të dy gjinive që vendosnin nëse do të dhuronin para apo jo. Pas një vendimi altruist, aktiviteti në një rajon të trurit i përfshirë në vlerësimin e veprimit dhe i varur nga sinjalet e dopaminës u shfaq më i theksuar tek gratë.
Studimet duket se tregojnë një ndryshim të vogël në sasinë e neurotransmetuesit të çliruar pas një veprimi altruist, i cili do t’i bënte gratë të ndiheshin më “të kënaqura” (dhe për rrjedhojë më shumë gjasa për të përsëritur gjestin) sesa burrat.
KRITIKAT. Jo të gjithë janë dakord me përfundimet e studimit: mostrat e popullsisë së përfshirë janë të vogla dhe të dhënat i referohen dy grupeve të angazhuara në detyra paksa të ndryshme. Për më tepër, në punën e parë, atë për placebo, gratë ndaheshin në mënyrë të barabartë midis “bujare” dhe “jo bujare”, dhe efektet e amisulfridit nuk ishin as relevante. Megjithatë, pasi stereotipet gjinore janë ende të rrënjosura në mënyrën se si ne edukojmë, rezultatet nuk janë edhe aq befasuese.
