A keni provuar ndonjëherë të arsyetoni me fëmijën tuaj rreth emocioneve të mëdha të forta?
“Nuk ke nevojë të jesh kaq i zemëruar…”
‘Nuk është punë e madhe…’
‘Nuk ka asgjë për t’u shqetësuar….’
Edhe pse përpiqeni të qetësoni gjërat, thjesht silleni vërdallë dhe ndonjëherë emocionet rriten në intensitet. Në raste të tjera fëmija juaj ju largon, duke u bërë i heshtur dhe i frustruar.
Vështirësia me emocionet është se sa më shumë të përpiqeni t’i rregulloni ose t’i ndryshoni ato, aq më rezistente mund të bëhen. Ju ndoshta mund të lidheni me këtë në marrëdhëniet tuaja me të rriturit. Mendoni se si ndiheni kur i ankoheni partnerit tuaj për ditën tuaj dhe ai ose i shpërfill ndjenjat tuaja ose përgjigjet duke thënë: ‘Ndoshta është mirë, mos u shqetëso kaq shumë’, ose ‘Pse nuk i dërgon asaj e-mail?’ Në vend që të zhvendoset dhe të lehtësohet emocioni i pakëndshëm, ai ndihet më i ngushtë dhe më i mbërthyer.
Epo, ka një arsye për këtë. Që një emocion të rregullohet ju duhet të ndiheni të sigurt dhe të kuptuar, përvoja juaj duhet të shprehet. Kur një fëmijë nuk mund të shprehë një emocion, ai përfundon duke vepruar sipas mendjes së tij. Ata shtyjnë ose zemërohen, panikohen ose tërhiqen nga gjërat, emocioni kthehet në një sjellje.
Pra, si ta ndihmoni fëmijën tuaj kur shfaqen emocione të mëdha intensive?
Një gjë e rëndësishme që duhet mbajtur parasysh është se emocionet janë ngjitëse. Kur fëmija juaj ndjen emocione të mëdha, ju nuk mund të mos ndjeni të njëjtin intensitet dhe nevojë për të vepruar. Kjo shpjegon pse mund të jetë kaq e vështirë të përgjigjesh me qetësi ose hapur. Lajmi i mirë është se kjo ngjitje emocionale ndodh në të dyja mënyrat. Ashtu siç e kuptoni luftën dhe frikën e fëmijës suaj, po aq ata ndikohen nga aftësia juaj për të qenë më i ngadalshëm, më i hapur dhe më pak reagues. Në thelb ata mund të kenë qasje në qetësinë tuaj dhe ta përdorin atë për të ngadalësuar, menduar dhe reflektuar.
Emërtimi i emocioneve shqetësuese e ndihmon fëmijën tuaj të ndihet më pak i vetmuar dhe i frikësuar. Kur një emocion i madh është përreth, ju mund të thoni “Ju ndjeheni të frustruar”. “Dëshiroje të shkoje në shtëpinë e mikut tënd, por nuk arrite”. “Ju keni nevojë që unë të di sa e keqe është kjo ndjenjë”. Vënia e gjuhës tek ndjenjat ka efektin e krijimit të stabilitetit ndërsa fëmija juaj mëson të njohë përvojën e tij. Gjuha ndihmon në krijimin e hapësirës rreth emocionit dhe lejon një fëmijë të mendojë se si mund të përgjigjet.
Në vend që të përpiqeni t’i bëni emocionet e fëmijës suaj ‘të ikin’, mendoni për rolin tuaj si ndihmë për të lehtësuar mbytjen dhe frikën që fshihet pas tyre. Kjo është e rëndësishme. Fëmija juaj duhet të përpunojë emocionet në doza të menaxhueshme në mënyrë që të mund të ndërtojë elasticitet dhe të ndihet më kompetent dhe më i aftë pranë tij.
Më poshtë jepen dy shembuj se si mund t’i përgjigjeni ndjenjave të ankthit dhe emocioneve të zemërimit.
Kur fëmija juaj lufton me emocione të frikshme dhe ankthioze:
Ankthi ndihet i frikshëm. Instinkti juaj si prind mund të jetë të përpiqeni të rregulloni ndjenjën. Ndoshta ju e siguroni fëmijën tuaj se asgjë e keqe nuk do të ndodhë ose ndoshta bëni diçka për të larguar situatën e frikshme. Gjëja e rëndësishme që duhet ditur është se ankthi është një emocion normal njerëzor që nuk ka nevojë të rregullohet. Në vend që të zgjidhni emocionet, roli juaj është t’i mbështesni ata të njohin ndjenjat e ankthit dhe të mësojnë se si mund të qëndrojnë. Këtu janë tre hapa të rëndësishëm:
Ngadalësoni gjërat dhe dëgjoni. Kur fëmija juaj është shumë i shqetësuar, uluni pranë tij dhe jepini kohë për t’u shpjeguar.
Përmbahuni nga përpjekjet për të siguruar ose zgjidhur gjërat. Mund të jetë shumë joshëse t’i thuash fëmijës se e keqja nuk do të ndodhë ose të përpiqesh të heqësh qafe frikën. Por kjo pa dashje mund ta bëjë një fëmijë të mendojë më shumë për ‘frikën’.
Lidhuni me emocionet e fëmijës suaj. Ju mund të thoni ‘keni kaq shumë ndjenja të vështira. Ju jeni të sigurt, këtu me mua. Është e vështirë, por unë jam këtu me ju”.
Kur fëmija juaj zemërohet dhe ju largon:
Emocionet e mëdha si zemërimi dhe ankthi janë emocione të nxitura nga pasiguria dhe mbingarkimi. Ata janë të çorientuar dhe të shpejtë. Ato e bëjnë fëmijën tuaj të ndihet sikur diçka urgjente po ndodh dhe se duhet të bëjë diçka dhe shpejt.
Në mes të këtyre emocioneve të mëdha bëjini gjërat të thjeshta dhe të qarta. Vendosni kufij të fortë dhe të sjellshëm, për shembull, ‘Nuk mund të lë të shkelmosh gjërat, eja këtu me mua’.
Më vonë, kur gjërat janë më të qeta, ju mund të thoni ‘Kishit një moment vërtet të vështirë më parë. Më thuaj çfarë po ndodhte me ty?’
Lidhuni me përvojën e tyre: ‘Ishte zhgënjyese, ti doje t’i ruaje ato momente komike dhe u mërzitet kur ato kishin ikur’.
Zvogëloni përshkrimet që mund të rrisin turpin. Ju mund të ndërroni “Kjo ishte budallallëk ose e pamenduar” me “Çfarë mund të bëjmë kur diçka shqetësuese ndodh në të ardhmen?”
