Mes pushtimit rus të Ukrainës dhe rritjes së tensioneve gjeopolitike, frika e ringjallur e luftës bërthamore ka shtyrë shumë njerëz të pyesin se çfarë do të thotë një konflikt bërthamor për njerëzimin dhe planetin.
Sipas EuroNews, çdo konflikt bërthamor do të kishte një gamë të madhe pasojash shkatërruese, nga vdekjet fillestare në shpërthimet e drejtpërdrejta deri tek efektet e vazhdueshme të rrezatimit dhe ndotjes së mjedisit.
Por viktimat e menjëhershme mund të jenë të vogla nga vdekjet nga uria e mëvonshme globale, e shkaktuar nga sasitë e mëdha të blozës (pluhuri i zi) që bllokojnë Diellin dhe prishin sistemet klimatike dhe prodhimin e ushqimit, sipas një studimi të ri të publikuar në revistën Nature Food.
Shkencëtarët e klimës në Universitetin Rutgers kanë hartuar efektet e gjashtë skenarëve të mundshëm të luftës bërthamore.
Një luftë bërthamore në shkallë të plotë midis SHBA-së dhe Rusisë, skenari më i keq i modeluar, mund të rezultojë në vdekjen e më shumë se pesë miliardë njerëzve nga uria pas dy vjetësh. Edhe një konflikt relativisht i vogël midis Indisë dhe Pakistanit mund të çojë në uri në mbarë botën.
Bloza nga shpërthimet do të prishte klimën
Në një luftë bërthamore, bombat që shënjestrojnë qytete dhe zona industriale do të shkaktonin stuhi zjarri, duke injektuar sasi të madhe bloze (pluhur të zi) në atmosferën e sipërme që do të përhapej globalisht dhe do të ftohte me shpejtësi planetin, thonë studiuesit.
Kjo do të prishte klimën e Tokës, duke ndikuar në sistemet e prodhimit të ushqimit në tokë dhe në oqeane.
Studiuesit përdorën një mjet për parashikimin e klimës për të vlerësuar produktivitetin e të korrave kryesore në bazë të vendit.
Ata analizuan se çfarë do të ndodhte në gjashtë skenarë të mundshëm të konfliktit bërthamor, secili prej të cilëve do të rezultonte në sasi të ndryshme të blozës në atmosferë dhe mund të shihte rënien e temperaturave midis 1 dhe 16 gradë Celsius.
Edhe një betejë relativisht e vogël midis Indisë dhe Pakistanit mund të rezultojë në rënien e rendimenteve të të korrave me rreth 7 për qind brenda pesë vjetëve të konfliktit.
Të dyja vendet posedojnë arsenale bërthamore të përmasave të krahasueshme dhe nga nëntë vendet e armatosura bërthamore në botë, të dyja janë gjithashtu ndër ato pak që kanë rritur rezervat e tyre të materialeve shpërthyese bërthamore, sipas Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë (FAS).
Ndërkohë, një luftë bërthamore në shkallë të plotë midis SHBA-së dhe Rusisë, të cilat vlerësohet që bashku përbëjnë 90 për qind të stokut bërthamor të botës, mund të shohë rënien e prodhimit me rreth 90 për qind në tre deri në katër vjetët pas luftimeve.
“Dëgjo shkencën”
Studiuesit morën parasysh faktorët lehtësues si përdorimi i të korrave të ushqyera me bagëti si ushqim për njerëzit, ose zvogëlimi i mbetjeve ushqimore shtëpiake, por arritën në përfundimin se këto lloj ndërhyrjesh nuk do të ndalonin pjesë të mëdha të botës të përjetonin urinë, veçanërisht pas konflikteve në shkallë më të gjerë, siç raporton EuroNews.
Rënia e të korrave do të ishte më e rëndë në vendet e mesme dhe me gjerësi të lartë, duke përfshirë vendet kryesore eksportuese si Rusia dhe Shtetet e Bashkuara, të cilat mund të shkaktojnë kufizime të eksportit dhe të shkaktojnë ndërprerje të rënda në vendet e varura nga importi në Afrikë dhe Lindjen e Mesme.
“Shtresa e ozonit do të shkatërrohej nga ngrohja e stratosferës, duke prodhuar më shumë rrezatim ultravjollcë në sipërfaqe, dhe ne duhet ta kuptojmë atë ndikim në furnizimet ushqimore”, tha Lili Xia, autorja kryesore e studimit dhe një profesoreshë asistente kërkimore në Shkollën e Shkencave Mjedisore dhe Biologjike në Universitetin Rutgers.
“Nëse ekzistojnë armë bërthamore, ato mund të përdoren dhe bota i është afruar disa herë luftës bërthamore”, tha Alan Robock, bashkë-autor i studimit dhe një profesor i shkencës klimatike në Departamentin e Shkencave Mjedisore në Universitetin Rutgers.
“Ndalimi i armëve bërthamore është zgjidhja e vetme afatgjate”, tha ai. “Traktati pesëvjeçar i OKB-së për Ndalimin e Armëve Bërthamore është ratifikuar nga 66 vende, por asnjë nga nëntë shtetet bërthamore”.
“Puna jonë e bën të qartë se është koha që ato nëntë shtete të dëgjojnë shkencën dhe pjesën tjetër të botës dhe të nënshkruajnë këtë traktat”.
