Për shumë vjet ishte një hipotezë e pranuar gjerësisht se uji mbërriti në Tokë nëpërmjet asteroideve që bombarduan sipërfaqen e saj gjatë fazave të hershme të formimit të planetit.
Një hulumtim i ri nga shkencëtarët në Universitetin e Oksfordit e ka vënë seriozisht në pikëpyetje këtë ide.
Rezultatet e botuara në revistën Icarus sugjerojnë se Toka përmbante hidrogjen të mjaftueshëm, elementin kyç për formimin e ujit, në momentin e formimit të tij, dhe se ai nuk kishte pse të vinte nga jashtë.
Ekipi i Oksfordit analizoi një lloj të rrallë meteoriti të njohur si enstatit-kondrit, përbërja e të cilit është e ngjashme me atë nga e cila u formua Toka e hershme 4.55 miliardë vjet më parë. Kjo është logjike pasi Toka dhe meteorët u formuan nga i njëjti material. Fokusi i studimit të ri ishte në një ekzemplar të quajtur LAR 12252, të gjetur në Antarktidë.
Duke përdorur spektroskopinë e përparuar të absorbimit të rrezeve X në objektin Diamond Light Source në Harwell, shkencëtarët zbuluan se masa e meteoritit përmban sasi të konsiderueshme të sulfurit të hidrogjenit, ose sulfurit të hidrogjenit. Çelësi është se këto molekula ishin me origjinë të brendshme dhe ato nuk ishin rezultat i kontaminimit pasi ranë në Tokë. Kjo tregon se materiali nga i cili u formua Toka ishte dukshëm më i pasur me hidrogjen nga sa mendohej më parë.
Autori kryesor i studimit, Tom Barrett, tha se ai dhe kolegët e tij ishin të emocionuar që zbuluan sulfurin e hidrogjenit aty ku e prisnin më pak.
“Meqenëse nuk ka gjasa të ketë origjinën në Tokë, ky hulumtim mbështet fuqimisht idenë se uji në Tokë është i lashtë – një rezultat i materialit nga i cili është formuar planeti”, tha ai.
Molekulat e ujit përbëhen nga hidrogjeni dhe oksigjeni, dhe origjina e këtij hidrogjeni ka qenë objekt debati shkencor për dekada të tëra.
Deri më tani, besohej se Toka ishte shumë e thatë në fazat e hershme të ekzistencës së saj dhe se kishte nevojë për hidrogjen të sjellë nga asteroidet në njëqind milionë vitet e para të formimit të saj. Megjithatë, hulumtimet e reja sugjerojnë të kundërtën.
Një studim i mëparshëm, i udhëhequr nga një ekip shkencëtarësh francezë, identifikoi gjurmë hidrogjeni brenda të njëjtit meteorit – në lëndën organike dhe pjesët jo-kristalore të strukturave sferike me madhësi milimetrike brenda meteoritëve. Por pjesa tjetër e hidrogjenit ishte e pashpjegueshme, që do të thotë se nuk ishte e qartë nëse hidrogjeni vinte nga meteori apo ishte ndotje nga Toka.
Ekipi i Oksfordit dyshonte se sasitë e konsiderueshme të hidrogjenit mund të lidheshin me squfurin që është i bollshëm në meteorit. Duke përdorur një sinkrotron, ata përqendruan një rreze të fuqishme rrezesh X në strukturën e meteoritit për të kërkuar komponime që përmbajnë squfur.
Në skanimin e parë të mostrës, ekipi u përqendrua në pjesët jo-kristaline të strukturave sferike me madhësi milimetrike brenda meteoritëve, ku më parë ishte gjetur hidrogjen. Por kur rastësisht analizuan materialin pak jashtë njërit prej këtyre strukturave të përbërë nga një matricë jashtëzakonisht e imët – ata zbuluan se pikërisht kjo matricë ishte jashtëzakonisht e pasur me sulfur hidrogjeni. Analiza tregoi se sasia e hidrogjenit në matricë ishte deri në pesë herë më e lartë se në pjesët jo-kristalore.
Në të kundërt, në pjesë të tjera të meteoritit, ku kishte çarje dhe shenja të ndotjes së dukshme nga Toka p.sh. ndryshk, kishte shumë pak ose aspak hidrogjen. Kjo tregon një probabilitet shumë të ulët që përbërjet e sulfurit të hidrogjenit që ekipi zbuloi kanë origjinën në Tokë.
Meqenëse proto-Toka ishte e përbërë nga material i ngjashëm me kondritet enstatit, kjo sugjeron që në kohën kur planeti u bë mjaftueshëm i madh për t’u goditur nga asteroidet, ai tashmë kishte rezerva të mjaftueshme hidrogjeni për të shpjeguar sasinë e ujit në Tokë sot.
Me fjalë të tjera, nëse Toka përmbante tashmë një bollëk hidrogjeni në kohën e krijimit të saj, kjo do të thotë se ajo kishte potencialin për të krijuar ujë edhe pa ndihmën e asteroideve.
James Bryson, bashkautor i studimit, tha se një pyetje themelore për shkencëtarët planetarë është se si Toka u bë ashtu siç e njohim sot.
“Tani besojmë se materiali nga i cili u formua – të cilin mund ta studiojmë në meteoritë e rrallë si këta – ishte dukshëm më i pasur me hidrogjen nga sa mendonim më parë”, shtoi ai.
Zbulimet e reja sugjerojnë se uji në Tokë ka të ngjarë të mos ketë ardhur nga hapësira, por është rezultat i “kimisë së brendshme” të vetë planetit.
Nëse kjo teori konfirmohet nga kërkime të mëtejshme, ajo mund ta ndryshojë plotësisht kuptimin tonë jo vetëm për të kaluarën e Tokës, por edhe për mundësitë e shfaqjes së jetës në planetë të tjerë.
Burimi: botasot.info
