Kryeministri Edi Rama vlerësoi sot rolin e patjetërsueshëm të Kongresit të Drejtshkrimit (1972) në njehsimin e gjuhës shqipe.
Në fjalën e mbajtur në konferencën jubilare me rastin e 50-vjetorit të Kongresit të Drejtshkrimit, Rama shprehu mirënjohjen ndaj intelektualëve e firmëtarëve të Kongresit, të cilët iu futën punës me bindjen se kombi është një, prandaj edhe gjuha duhej kodifikuar në një standard.
“Imagjinoni sot sikur tranzicionit shqiptar t’i shtoheshin dhe dialektet dhe ne mos të kishim një gjuhë të njehsuar. Kongresit nuk mund t’i çlegjitimohet puna vetëm pse u zhvillua nën regjimin komunist. Kundërshtarët e rrezikshëm të Kongresit të Drejtshkrimit që janë edhe injorantët më të mëdhenj, nuk kanë së pari kulturën e gjuhës”, tha ai.
Kryeministri theksoi se nuk mund të hidhet poshtë puna kolosale që Kongresi bëri për gjuhën shqipe, vetëm pse u mbajt nën regjimin komunist.
“Ne sot nuk do të kishim dot një abetare, do t’i kishim si ato tekstet alternative që solli demokracia, ku diku data e Çlirimit është 28 Nëntor, diku tjetër 29 Nëntor”, tha Rama.
Kryeministri tha se “trungu i përbashkët që na lidh të gjithëve është trungu që mbolli Kongresi i Drejtshkrimit”.
“Imagjinoni procesin e integrimit si do të merreshim vesh për të përkthyer në gjuhën e Brukselit, 7 palë gjuhët tona. Se do të kishte dalë gegnishtja e Shkodrës dhe pastaj e Pukës, toskërishtja e Vlorës, por do të dilte edhe e Tepelenës”, shtoi Rama.
Kryeministri vlerësoi se në vitin 1972, kur u mbajt Kongresi i Drejtshkrimit, edhe pse Shqipëria ishte nën regjimin komunist, në fakt ishte një vend me institucione kërkimore-shkencore.
“Në kohën kur është bërë Kongresi i Drejtshkrimit, ajo botë akademike ishte e standardeve europiane, jo e papërfillshme”, tha ai.
Kryeministri citoi Kadarenë (në një intervistë për Gazetën “Zëri” në Kosovë) dhe tha se “gjuha është më i vështiri pakt që njerëzit kanë lidhur mes tyre”, për të treguar rrugën e gjatë që flamujt e Republikës së Shqipërisë, Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut kryen për të ndenjur krah njëri-tjetrit në këtë konferencë, duke përmbushur simbolikisht këtë pakt.
“Nuk duhet të harrojmë sa e pamundur dukej disa vite më parë që gjuha shqipe të flitej, të shkruhej e të pranohej lirisht si e drejta themelore e shqiptarëve në trevat ku ky komb shtrihet”, tha Rama.
Kryeministri lexoi një pjesë të Rezolutës së Kongresit, ku parashikohej nevoja që mund të parashtronte e ardhmja, për ta përshtatur gjuhën letrare me plotësimet e domosdoshme që sjell koha.
Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe u mbajt gjatë datave 20-25 nëntor të vitit 1972 në Tiranë. Në të morën pjesë 87 delegatë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi dhe Italia, për të dakordësuar Rezolutën që standardizoi rregullat drejtshkrimore të gjuhës shqipe.
