Futja e luftës në një qorrsokak, arritja e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse që i kënaq të gjithë, shpresë për humbjen e njërës nga palët e përfshira apo ngrirje e konfliktit pa e zgjidhur problemin në rrënjë. Zgjidhjet për konfliktin ukrainas janë gjithnjë e më të kufizuara, midis kërkesave të papajtueshme të Vladimir Putin dhe Volodymyr Zelensky, fantazma e fuqisë bërthamore që shfaqet mbi Evropën dhe interesat kontradiktore të Shteteve të Bashkuara dhe Kinës.
Negociatat që u zhvilluan në pranverë nuk sollën praktikisht asgjë, ndërsa ndërmjetësimi më i fundit i Recep Tayyp Erdogan lejoi vetëm zhbllokimin e eksporteve ukrainase të grurit në tregjet globale. Në Ukrainë njerëzit vazhdojnë të qëllojnë, të luftojnë dhe të vdesin.
Midis fundit të muajit gusht dhe fillimit të shtatorit, ushtria ukrainase nisi një kundërofensivë të dyfishtë. Ajo në jug të vendit, në Kherson, nuk solli rezultatet e shpresuara, ndërsa ajo në Kharkiv, i dha mundësi Kievit të rimarrë një pjesë të konsiderueshme të territorit, të sprapsë trupat ruse dhe të vërë në dyshim pushtimet e Moskës në Donbass.
Ne nuk e dimë nëse Ukraina do të ketë ende mundësi – por edhe forcë, si në aspektin e njerëzve ashtu edhe atë të burimeve materiale – për të përsëritur një veprim të tillë. Me siguri jo. Në çdo rast, pasi u kapën në befasi (deri në një masë, sepse kundërofensiva ukrainase ishte paralajmëruar prej muajsh), rusët nuk duan që të kapen sërish të papërgatitur.
Ndaj, Putini ka zgjedhur të përshkallëzojë konfliktin duke shpallur referendume për aneksimin e rajoneve të pushtuara ukrainase si dhe mobilizimin e pjesshëm për të mbledhur trupa të reja që t’i dërgojë në front. Nëse siç pritet, referendumet do të kenë një rezultat pozitiv, territoret e kontrolluara nga Moska do të bëheshin de fakto pjesë përbërëse e territorit rus.
Perëndimi mund të mos e njohë vlefshmërinë e tij, por Kremlini po. Pra në atë moment, nëse Kievi do të vazhdojët’i bombardojë ato territore, atëherë Putini do të ndihej i autorizuar të përdorë mjetin e fundit që ka në dispozicion: armët bërthamore. Ky skenar do të kishte rezultate të paparashikueshme për mbarë njerëzimin. Ja cilat janë 5 skenarët e mundshëm për vazhdimin dhe përfundimin e luftës në Ukrainë.
1. Skenari afgan
Lufta do të vazhdojë për javë, muaj, madje edhe vite. Rezervistët e mobilizuar nga Putini nuk mund të dërgohen menjëherë në Ukrainë. Fillimisht ata duhet të trajnohen për disa muaj, ndoshta 4 ose 6. Ndërkohë, pasi të përfundojë kundërofensiva ukrainase, konflikti do të rikthehet sërish në një ngërç të përgjakshëm shumëvjeçar.
Dëmin më të madh do ta pësojë popullsia ukrainase. Evropa do të paguajë çmimin më të lartë, të paktën nga pikëpamja ekonomike dhe energjetike. Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të mbështesin Kievin, por nga një distancë e sigurt. Nga ana e tij, Putin do të vazhdojë të drejtojë operacionet nga Kremlini derisa të ketë arritur qëllimet e tij. Përfundimi mund të jetë shumë i largët dhe madje i paqartë. Ashtu siç ndodhi në luftën 20-vjecare të SHBA-së Afganistan. Shumë pak fitues, shumë humbës.
2. Skenari vietnamez
Presionet e brendshme, protesta të shoqërisë civile dhe pakënaqësia e partnerëve më të rëndësishëm të Rusisë, me në krye Kinën. Kriza ndihet dhe ushtria ruse ka ngecur në vend. Për të parandaluar më të keqen, Putin detyrohet të tërheqë njerëzit e tij nga Ukraina. E pamundur të imagjinohet se çfarë mund të ndodhë në atë moment.
Shumë gjëra do të varen nga shkalla e “poshtërimit”. Nëse strategjia e largimit do të jetë shumë e papritur, kreu i Kremlinit mund të rrezikojë të rrëzohet. Në atë moment, Federata Ruse do të përjetojnë një gjendje kaotike. Kush do ta pasojë? Është e pamundur të thuhet. Në bazë të përgjigjes, mund të kemi një situatë më të qartë mbi armët bërthamore. Nëse frenat e vendit bien në duart e një “skifteri” të etur për hakmarrje ndaj bllokut perëndimor, situata mund të përkeqësohet më tej.
3. Skenari sirian
Ushtria ruse ruan kontrollin e rajoneve të pushtuara. Referendumi i aneksimit i çimenton kufijtë e rinj dhe Kievi – bashkë me SHBA dhe BE – duhet të pranojnë faktin e kryer. Lufta është pamundur të vazhdohet më tej, nëse nuk dëshirohet një konflikt bërthamor. Ajo do të vazhdojë për muaj, në mos vite.
Por do të zhvillohet në zona të veçanta, ndërsa Ukraina do të ndahet në zona të shumta ndikimi. Zelensky do të mbetet në pushtet, ose mund të shkarkohet nga një pjesë e ushtrisë për humbjet që lejoi, ose më saktë për fitoret e humbura. Pavarësisht nga e ardhmja e qeverisë ukrainase, rezultati përfundimtar është se Rusia do t’i ketë arritur qëllimet e saj strategjike. Ashtu si në Siri.
4. Skenari korean
Pas muajsh luftime me intensitet të ulët, delegacionet ruse dhe ukrainase, të mbështetura përkatësisht nga Kina dhe Shtetet e Bashkuara, takohen për t’i dhënë fund armiqësive. Kievi dhe Moska bien dakord për një armëpushim në pritje të zgjidhjes së problemeve dhe plotësojnë, aty ku është e mundur, kërkesat e ndërsjella.
Ne nuk e dimë se kur apo nëse do të ndodhë kjo gjë, dhe as nëse do të rifillojnë luftimet.
Në këtë skenar, lufta në Ukrainë do të kthehej në një luftë të ngrirë, me një vend të ndarë përgjysmë dhe në tension të vazhdueshëm. Ashtu si në gadishullin Korean.
5. Skenari bërthamor
Është hipoteza më e frikshme. Pavarësisht referendumit në territoret e pushtuara, ukrainasit vazhdojnë të sulmojnë zonat e aneksuara nga Rusia. Në atë moment jemi dëshmitarë të një përshkallëzimi të ri, që mund të kulmojë me konfliktin bërthamor. Putin do të shtypë butonin e kuq, fillimisht për të demonstruar qëllimet e tij. Gjykuar nga deklaratat e Joe Biden, Shtetet e Bashkuara dhe NATO mund të kundërpërgjigjen me goditjen e dytë.
Dhe kështu me radhë, deri në një pikë pa kthim. Diplomacia duhet të bëjë gjithçka për ta shmangur një skenar të tillë. Ky skenar nuk është i largët. Kujtojmë se gjatë Luftës së Koresë, Shtetet e Bashkuara ishin një hap larg nga përdorimit i armëve atomike për herë të dytë, pas asaj në Hiroshima dhe Nagasaki gjatë Luftës së Dytë Botërore.
