Ndaloni së punuari në moshën 40 vjeç, udhëtoni, qëndroni me familjen tuaj, ndiqni hobet dhe tejkaloni frikën se “do të vdisni nga uria”, sepse paratë nuk janë të mjaftueshme.
Sa e fantazojmë këtë kur pyesim veten se cili është kuptimi i jetës sonë të kaluar midis ekranit të kompjuterit dhe aparateve të kafesë në zyrë. Midis një afati dhe punëve të jashtëzakonshme jashtë orarit.
Mijëvjeçarët as nuk mund të shpresojnë t’i bëjnë të gjitha këto kur të jenë 60 ose 70 vjeç. Simulimet e INPS thonë se ata që kanë lindur në vitet 80-të do të dalin në pension midis moshës 72 dhe 76 vjeç.
Megjithatë është dikush që e bën. Prej disa vitesh, por që tani po merr formë, Lëvizja e Zjarrit “Pavarësia Financiare dhe Pensionimi i Hershëm”, përfaqëson pavarësinë financiare dhe pensionin e parakohshëm. Një hap themelor rreth të cilit u mblodh lëvizja, ishte botimi i librit “Paratë e tua ose jeta jote”, nga Vicki Robin në vitin 2002.
“Në realitet nuk ka asnjë lëvizje të vërtetë, por një seri njerëzish që kërkojnë një jetë më autentike”, shpjegojnë njerëzit që intervistuam.
Një jetë më autentike
Prezantimi i Lëvizjes së Zjarrit si “ata që duan të ndalojnë punën sa më shpejt të jetë e mundur” është shumë e thjeshtëzuar. Një nga njerëzit që synon pavarësinë financiare është Z. Rip, 42 vjeç, autor i blog-ut “Retire in progress”.
Rip, i cili preferon të mbetet anonim, ka një diplomë në inxhinieri kompjuterike, jetoi në Romë deri në moshën 30- vjeçare, pastaj në Milano, dhe për shtatë vjet u zhvendos në Zvicër për të punuar në një kompani teknologjike. I martuar, ai ka një vajzë një vjeç e gjysmë. “Nuk e di nëse do të ketë një ditë kur vërtet do të ndaloj së punuari,” reflekton ai, “po filloj të mos e pëlqej më profesionin tim. Mund të ndodhë që të bëj një tranzicion gradual, duke lëvizur më pak në punë. Marrja e një identiteti që ka qenë i yni për një jetë nuk është e lehtë. Strategjia ime po zhvillohet dita-ditës”.
Nuk është një privilegj për të pasurit
Mijëvjeçarët janë shumë të zënë, duke ditur nëse do të rinovojnë kontratën e tyre muajin tjetër dhe duke llogaritur pak para që fitojnë, për të menduar se kur dhe si të tërhiqen nga puna. Atyre që u thuhet për këtë mundësi, zakonisht shpërthejnë në të qeshura ose edhe irritohen pak: Si mund të kursej nëse e gjithë paga ime shkon në pagimin e kontratës së qirasë?
Pjesërisht kështu është. New York Times thotë se anëtarët e Lëvizjes së Zjarrit janë meshkuj me një arsim të mirë dhe një profesion të mirëpaguar. “Puna ime e parë e vërtetë, në botën e zhvillimit të videolojërave, më bëri të sjell në shtëpi një pagë prej 1350 Euro në muaj”, thotë Z. Rip. “Kam shpenzuar 700 për qiranë në një periferi të Milanos. Gjatë viteve, paga ime është rritur ndërsa shpenzimet e mia mbetën pak a shumë të ulëta. Sot kam një pagë ëndërr dhe mbi një milion euro pasuri. Mund të përballoja një duzinë Ferrari, por arrij të jem i lumtur me stilin e jetës time modeste”.
Por, veçanërisht anëtarët italianë të Lëvizjes së Pensionit të Parakohshëm, jo të gjithë kanë paga proporcionale. Danilo Cucuzzo për shembull, 41 vjeç, nga provinca e Frosinone, punon në një fabrikë. Është djali i një punëtori dhe një amvise. E vetmja pikë që i sjell dobi në rrugën e kursimit është një shtëpi që e lejon atë të mos paguajë hipoteka ose qira, dhe, mbase, fakti i të mos pasurit fëmijë. Sigurisht, na thotë ai, kjo e ka ndihmuar të ketë një kulturë themelore financiare dhe të ketë qenë gjithmonë një kursimtar i mirë.
Ndër figurat e tjera italiane aktive në internet është edhe Francesco Narmenni, i cili pretendon se ka dhënë dorëheqjen nga puna e tij dhe se jeton me 500 euro në muaj.
Rregulli i pavarësisë financiare
Pika qendrore për teoricienët e Lëvizjes së Zjarrit është llogaritja e nivelit të kursimeve të dikujt, bazuar në të cilat mund të kuptojmë se sa vjet kemi akoma për të punuar, për të fituar atë që na duhet për të mbijetuar në moshën e pensionit. Shkalla e kursimeve varet nga paga juaj dhe nga ajo që vendosni mënjanë çdo vit. Ekziston edhe një mjet online që ndihmon në llogaritjen e tij.
Teoricienët e Lëvizjes së Zjarrit kanë vërtetuar se momenti historik i pavarësisë financiare mund të thuhet se është arritur pasi vlera neto të jetë e barabartë me njëzetepesë herë me shpenzimet e bëra në një vit.
Në thelb, nëse stili juaj i jetesës kushton 12,000 euro në vit, ju mund të tërhiqni kur vlera juaj neto është 300,000 euro, domethënë: 12,000 X 25. Ky numër prej 25 vjen nga supozimi se paratë nuk duhet të lihen në bankë por të investohen, se ky investim jep një mesatare prej 4% në vit dhe se pikërisht ai 4% tërhiqet çdo vit për të mbuluar shpenzimet e dikujt. 4% rrjedh nga “llogaritjet mjaft konservatore mbi kthimin mesatar vjetor të tregjeve financiare, kryesisht amerikane, siç shpjegohet në disa faqe të shkruara nga anëtarët e Lëvizjes së Zjarrit.
Po, sepse përveç kursimit, një nga shtyllat e lëvizjes është investimi. Danilo Cucuzzo shpjegon strategjitë e tij: zgjedhje afatgjata, pa kamata të çmendura dhe gjithmonë me parimin e qëndrueshmërisë në mendje. Nga kryeqyteti frytdhënës, Cucuzzo nuk ka kthim shumë të lartë por as nuk ndërmerr rreziqe të tepruara. Sipas Z. Rip, me para mund të ndërtoni makina që gjenerojnë para të tjera dhe për ta bërë këtë ekzistojnë disa metoda: investimi në kapitalin e vet ose fondet e obligacioneve, investimi në aksione të vetme ose bono, investimi në aktive të tjera (metale të çmuar, pjesë arti, fillestare, opsione), blini prona për t’u marrë me qira, blini biznese, kompani fillestare të gjetura.
Anuitetet mund të ndryshojnë shumë sipas kategorisë, tregut, regjimit tatimor dhe mundësisë së investimit. “Megjithatë, nuk jam duke folur për skema për t’u pasuruar shpejt, ose për të bërë spekulime të forta”, saktëson Z. Rip. “Gjithmonë jini të kujdesshëm ndaj atyre që ju premtojnë shumë më shumë se kthimet e arsyeshme. Nëse është “shumë mirë për të qenë e vërtetë”, ndoshta është një mashtrim. Sot do ta konsideroja “shumë të mirë për të qenë e vërtetë” gjithçka mbi një kthim të pritur prej 10% në vit. Kjo bie në 3% nëse është një investim “i sigurt”.
Të kursesh
Anëtarët e Lëvizjes së Zjarrit nuk jetojnë në luks. “Kam qenë gjithmonë një person i kursyer, aspak i interesuar për të mirat materiale, me shumë pasione që kërkojnë kohë dhe liri. Kurrë nuk kam dashur rroba apo këpucë firmato, shpesh ha jashtë”, shpjegon Z. Rip. “Jetoj pa makinë prej 11 vjetësh dhe shpresoj të jem në gjendje ta vazhdoj ta bëj për një kohë të gjatë”. Por as nuk janë ekstremistë që propagandojnë nevojën për të bërë një jetë mbretërore. “Nëse fitoj 900 dhe paguaj 600 euro qira, nuk mund të kursej para, është e qartë”, komenton Danilo Cucuzzo, “por në çdo rast, ju mund të shkurtoni disa shpenzime, të tilla si cigare, ose pajtim mujor për TV me pagesë. Shpenzimet tuaja janë pika e fillimit, pika e dytë është t’i jepni ca kohë vetes”.
Gjithçka është e qartë. Por a është e mundur të arrihet pavarësia financiare dhe gjithashtu të sigurohet një e ardhme për fëmijët? Po, përgjigjet z. Rip, por ai shton se pyetja është e gabuar sepse nuk është e gjitha e zezë ose e bardhë. 42-vjeçari ka një grua dhe vajzë. “Nëse vendosa që 3000 euro në muaj janë të mjaftueshme për ne, tashmë, pas shtatë vjetësh mund të deklarohem i pavarur financiarisht, duke kursyer 75% të pagës sime”, na thotë ai, “pavarësi financiare do të thotë gjithashtu largimi i 100 eurove në muaj. Kushdo mund ta bëjë”.
Problemi, nëse ka ndonjë, është të gjesh një marrëveshje me partnerin se sa duhet të kursesh: nëse njëri prej të dyve kursen dhe tjetri shpenzon pa shumë pyetje, duhet të gjesh një marrëveshje. Dhe pastaj, shton Z. Rip, “dy njerëz që jetojnë së bashku shpenzojnë më pak se dy beqarë, secili me apartamentin dhe faturat e tyre”. Fëmijët i komplikojnë pak gjërat. “Do të doja të them se jam duke jetuar mbi supet e mia, por në të vërtetë deri më tani nuk ka qenë kështu”, thotë Z. Rip. “Vajza ime është 18-muajshe, dhe për momentin kushton më pak se ajo që bën. Unë fitoj falë lehtësirave të taksave dhe kontributeve. Herët ose vonë vajza ime me të drejtë do të ketë një kontribut negativ në ekonominë e shtëpisë, por mendoj se mund të them se ndikimi është aq i madh sa ne duam që të jetë”.
Kritikat ndaj Lëvizjes Zjarri
Një stuhi zjarri u lëshua mbi lëvizjen Zjarri nga zëri i Suze Orman, këshilltare financiare dhe autore amerikan. Orman nuk ka asgjë kundër idesë së kursimit, me të vërtetë, ajo vetë ka shkruar libra mbi pavarësinë financiare, por mendon se rregullat e Lëvizjes së Zjarrit janë në maksimum tepër të thjeshta. “Ndjekja e tyre është gabimi më i madh që mund të bësh, duke folur financiarisht, në jetë”, thotë ajo. Dhe shpjegon se një nga kritikat më të mëdha të lëvizjes është se teoria nuk parashikon shpenzime të papritura, për shembull për shkak të sëmundjes, me të cilët përballen të gjithë në moshë të thyer.
Disa anëtarë të Lëvizjes së Zjarrit i janë përgjigjur akuzave të saj. “Lëvizja vetëm shtyn për të gjetur lirinë dhe pavarësinë e dikujt, për të punuar për të jetuar, jo anasjelltas”. “Nuk është aq shumë një problem pensioni, por një mënyrë më e mirë për të jetuar”, thotë Z. Money Mustache, një nga folësit më të njohur amerikan të Lëvizjes.
