Japonezët janë të bindur se secili prej nesh ka një ikigai, atë që filozofët francezë e quajnë raison d’être, një qëllim në jetë. Të gjesh atë nuk është e lehtë, por në fund, përmes mendimeve dhe veprimeve, na lejon të arrijmë lumturinë dhe përmbushjen që kemi dashur gjithmonë. Prandaj, nuk është çudi që edhe kultura perëndimore ka filluar t’i qaset kësaj metode të studimit të brendshëm.
Por nga t’ia filloni?
Hector Garcia është bashkautor i best seller-it Metoda Ikigai. Sekretet e Filozofisë Japoneze për një jetë të gjatë dhe të lumtur rekomandon fillimisht “ta lëmë të rrjedhë”. “Kur hyjmë në rrjedhë, humbasim të gjithë ndjenjën e kohës. A jeni zhytur ndonjëherë në një detyrë sa të harroni të pini apo të hani?” pyet Garcia. Çfarë lloj detyre ishte? Vini re këto momente, kur hyni në rrjedhë , ikigai juaj mund të hynte në lojë pikërisht në ato momente. Nëse i rritni, do të rrisni edhe lidhjen me ikigain tuaj”. Arsyeja e ekzistencës së secilit prej nesh – vazhdon autori – “gjendet në kryqëzimin midis asaj që ti di të bësh dhe çfarë të pëlqen të bësh”. Për këtë, argumenton Garcia, është më mirë të ndaleni dhe të pyesni veten: “Pse po e bëj këtë?”. Me pak përpjekje, personi do të jetë në gjendje të kuptojë se cilat janë gjërat që e bëjnë vërtet të ndihet mirë dhe të ndryshojë stilin e jetës së tij drejt një qetësie më të madhe.
The Economist flet për përhapjen e metodës në një shkallë globale, duke cituar historinë e Norm Tam, menaxher i një kompanie kanadeze të anijeve që zbuloi filozofinë e ikigait në moshën dyzetvjeçare, pas një periudhe zbrazëtie të thellë. Sot ai ka ndryshuar jetën e tij dhe drejton një biznes trajnimi ikigai, duke u mësuar administratorëve dhe drejtuesve të biznesit se si të gjejnë “arsyen e tyre për të qenë”.
Një mision i ngjashëm kryhet nga Paul Donkers, një trajner karriere që jeton në Holandë dhe koordinon mbi njëqind ekspertë ikigai në mbarë botën. Në fund të fundit, kujton gazeta britanike, tani ka shumë fusha të mbushura me filozofinë japoneze: “Ka pilula ikigai për të humbur peshë dhe kompani të kriptomonedhave ikigai”.
Por metoda, shpjegon Economist, nuk është tendenca e parë orientale që shkon nëpër botë dhe riinterpretohet. “Ajo bashkohet me një listë të gjatë të termave japonezë që janë rizhvilluar për t’i dhënë një atmosferë urtësie dhe ekzotizmit të lashtë koncepteve të rëndomta. Kakeibo është paraqitur si ‘arti japonez i kursimit’ por, në praktikë, konsiston në shënimin e shpenzimeve dhe të ardhurave në një fletore. Shinrin-yoku, ose arti i larjes në pyll, është në fakt një shëtitje normale në natyrë. Shprehja wabi-sabi përshkruan një prirje në dekorimin e brendshëm të bazuar në minimalizëm dhe materiale natyrore, ndërsa në Japoni i referohet një filozofie estetike që vlerëson papërsosmërinë.
Edhe ikigai fillimisht kishte një mesazh tjetër: në vitin 1966, psikiatri Kamiya Mieko shkroi një kujtim (Ikigai-ni-tsuite) bazuar në përvojën e saj në trajtimin e pacientëve me lebër me dëshirën për të pohuar se njerëzit që mund t’i kapërcejnë fatkeqësitë për sa kohë që ata kanë diçka për të aspiruar.
Do të jetë gjithashtu për shkak të detyrimit që ikigai nuk ngjall shumë entuziazëm në mesin e japonezëve bashkëkohorë. “Folësit vendas e përdorin rrallë këtë fjalë. Dhe nëse e bëjnë, është për të treguar për kënaqësi të vogla, si kalimi i kohës me familjen ose kultivimi i hobive”, deklaron për The Economist Kanda Nobuhiko, psikologe në Universitetin Bunkyo, e cila thekson: “Ikigai im është nëse vendos të shkurtoj litar nga një mësim për të pirë një birrë”. Të tjerë, megjithatë, do të donin që filozofia të rikthehej edhe në vendin e Diellit që po lind, i cili tani po përballet me një fazë të vështirë: “Ka shkallën më të lartë të vetëvrasjeve të G7. Kultura e saj kërkuese e korporatës ka çuar në raste të karoshit, pra vdekje nga puna e tepërt. Qeveria është përpjekur të promovojë zakone më të shëndetshme të punës, por pa rezultat”.
