Me pamje të frikshme, qyteti i vogël Bucha pranë Kievit po bëhet mishërimi i krimeve të luftës të kryera nga ushtarët rusë kundër popullsisë civile. Organizata e të drejtave të njeriut Human Rights Ëatch raporton vrasje, përdhunime dhe plaçkitje edhe në vende të tjera, shkruan Radiotelevizioni zviceran, transmeton “Bota sot”. Historiani dhe studiuesi mbi dhunën Jan Claas Behrends shpjegon mosfunksionimin e ushtrisë së Putinit.
SRF News: Cilat ishin mendimet tuaja të para kur patë fotot nga Butscha?
Jan Claas Behrends: Edhe nëse kjo nuk do të ishte një surprizë e plotë për mua, unë jam padyshim i tronditur në një nivel njerëzor. Ne jemi të informuar pothuajse në kohë reale për të gjitha ngjarjet në këtë luftë dhe rrjedhimisht edhe për këto krime lufte. Tani duhet parë nëse kjo nuk reflekton normalitet në këtë konflikt.
Ata hulumtuan historikisht luftën ruse. A e njihni një dorëshkrim të qartë rus në Bucha?
Unë e njoh dorëshkrimin e një ushtrie ruse apo edhe të ushtrisë sovjetike në Afganistan në vitet 1980 ose në Çeçeni. Kur ajo futet në telashe, nuk ka më suksese ushtarake ose dëshiron të hakmerret për humbjet. Ose kur përpiqet të shtypë popullsinë civile dhe të eliminojë rezistencën përmes terrorit.
Pse një dhunë e tillë ndodh gjithmonë në momentin kur nuk ka suksese ushtarake?
Sigurisht nga zhgënjimi, por edhe nga disiplina e dobët. Ju duhet të kuptoni se si funksionon ushtria ruse, ose sa jofunksionale është. Këtu kompensohet edhe mungesa e profesionalizmit. Për më tepër, ekziston një marrëdhënie e dobët midis personave të regjistruar dhe oficerëve.
Kjo ushtri jo vetëm që duket shumë e dhunshme për botën e jashtme, por është shumë e dhunshme edhe ndaj rekrutëve të saj. Kështu mund të bëhet e mundur një dhunë e tillë. Për më tepër, kriminelët e dhunshëm në radhët e tyre nuk dënoheshin nga gjykatat ruse. Kjo nuk ndodhi as në Afganistan e as në Çeçeni. Në këtë drejtim, ekziston një model historik.
Pra, nuk është një strategji nga Moska, por më tepër zhgënjim dhe mungesë disipline?
Është e vështirë të thuhet pa e ditur zinxhirin e komandës ruse. Megjithatë, nga hulumtimet mbi dhunën dihet se masakra të tilla rrallë urdhërohen nga lart. Shpesh është me dinamikë lokale. Aktet e tilla të dhunës kryhen sepse autorët e dinë se nuk do të dënohen për këtë dhe madje mund të shpërblehen për këtë.
Cilat janë rrënjët e kësaj lufte ruse?
Në shoqërinë ruse. Si një institucion i rëndësishëm, çdo ushtri është edhe pasqyrë e shoqërisë së saj. Ushtria post-sovjetike pasqyron atë që dihet nga shteti i Putinit: korrupsionin dhe nivelet e larta të mosfunksionimit. Është një institucion i dobët që nuk mund të zbatojë rregullat e veta. Marrëdhënia në hierarki është e keqe. Të drejtat e njeriut të rekrutëve gjithashtu shpërfillen rëndë që nga momenti kur ata hyjnë.
Që kur ka tërhequr vëmendjen ushtria ruse me krime të tilla lufte?
Kjo mund të gjurmohet të paktën në konfliktin në Afganistan, i cili zgjati dhjetë vjet deri në vitin 1989. Në atë kohë, ushtria ruse ishte shumë e papërvojë në luftimin e partizanëve dhe kompensohej me brutalitet. Mijëra, nëse jo qindra, mijëra civilë vdiqën në këtë proces dhe miliona u zhvendosën nga trupat sovjetike.
