Genghis Khan bashkoi mongolët dhe krijoi një perandori të madhe që shtrihej nga Oqeani Paqësor në Ukrainë deri në kohën e vdekjes së tij në vitin 1227, dhe pasardhësit e tij do të vazhdonin të pushtonin edhe më shumë territore.
Por, ku është varrosur prijësi i tmerrshëm mongol? A ka ai një varr monumental si piramidat e ndërtuara për faraonët e lashtë egjiptianë apo një mauzole me luftëtarë terakote, sikurse ai i ndërtuar për perandorin e parë të Kinës Qin?
Përgjigja është se vendndodhja e varrit të tij është e panjohur dhe disa njerëz në Mongoli mund të preferojnë që ai të mos gjendet kurrë, pasi Genghis konsiderohet nga disa sot me një nderim pothuajse fetar.
Varri, kudo që të jetë, “është shumë i rëndësishëm për popullin e Mongolisë me ngjyrime pothuajse fetare,” tha për Live Science në një email William Honeychurch, një profesor i asociuar i antropologjisë pranë Universitetit Yale. Ai nuk pranoi të spekulojë se ku mund të gjendet varri.
Një mundësi është që Genghis Khan u varros në provincën lindore Khentii të Mongolisë, ku ai ishte lindur.
“Unë mendoj se varri është në (malet) në provincën Khentii,” tha për Live Science në një email Nancy Steinhardt, profesoreshë e artit të Azisë Lindore pranë Muzeut Penn të Universitetit të Pensilvanisë. “Nuk mendoj se do të gjendet së shpejti”, shtoi ajo.
Burimet bashkëkohore janë kryesisht të heshtura se ku ndodhet varri i Genghis Khan ose si dukej.
“Nuk ekziston asnjë dokument historik apo arkeologjik që përshkruan pamjen fizike të këtij varri,” shkroi një ekip studiuesish në një studim të botuar në vitin 2014 në revistën PLOS One.
Studiuesit përdorën imazhe satelitore për të kërkuar varrin dhe sondazhi satelitor identifikoi një shumëllojshmëri mbetjesh arkeologjike, por jo varrin e Genghis Khan.
“Historia sekrete e mongolëve”, një regjistrim mongol i shkruar në mënyrë anonime që daton pak kohë pas vdekjes së Genghis Khan, nuk përmend varrin e tij. Thuhet vetëm se në vitin 1227, ai “u ngjit në parajsë”.
Megjithatë, teksti thotë se Genghis Khan ndjente fort për Burkhan Khaldun, një mal i shenjtë në provincën Khentii. Teksti thotë se në një moment të jetës së tij të hershme, Genghis përdori topografinë e malit për t’u shpëtuar armiqve që po e ndiqnin.
Teksti citon Genghis Khan të ketë thënë se “çdo mëngjes do të sakrifikoj Burkhan Khaldun, çdo ditë do t’i lutem atij: pasardhësit e pasardhësve të mi do të jenë të vetëdijshëm për këtë dhe do të bëjnë të njëjtën gjë!”
Afiniteti që Genghis Khan kishte për këtë mal ka bërë që të ngrihen pyetje nëse ai ishte varrosur atje, por deri më tani, asnjë varr nuk është gjetur.
Kur vdiq rreth moshës 67-vjeç, Genghis Khan dhe ushtria e tij po bënin fushatë kundër grupit Tanguts në atë që tani është Kina veriperëndimore, dhe kjo mund ta ketë bërë të vështirë kthimin e trupit të tij në Mongoli, shkroi Frank McLynn, një historian, në librin e tij “Genghis Khan: Njeriu që pushtoi botën”-2015.
Ai mund të ketë qenë rreth 500 kilometra nga kufiri modern i Mongolisë. Mongolët në atë kohë mund të mos kenë pasur njohuri për teknikat e balsamimit dhe mund të jenë detyruar të varrosin Genghis Khan diku tjetër sepse nuk mund ta çonin trupin e tij në Mongoli përpara se të dekompozohej, shkroi McLynn.
Është e mundur që eshtrat dhe varri i Genghis Khan të ndodhen në rajonin Ordos të Kinës veriperëndimore, shkroi McLynn.
Eksploruesi venedikas Marco Polo, (1254-1324) kaloi rreth 17 vjet në Kinë. Ai në librin “Udhëtimet e Marco Polo” kishte thënë se 20.000 njerëz që dinin për vendndodhjen e varrit u vranë në një përpjekje për të mbajtur të fshehtë vendndodhjen. Tregimet e tij u regjistruan në libër nga një shkrimtar i quajtur Rusticello da Pisa dhe libri u botua rreth vitit 1300.
Ndërsa pretendimet e Polo janë përsëritur në tregimet për Genghis Khan, Polo po shkruante dekada pasi Genghis Khan kishte vdekur. Gjithashtu, saktësia e shumë prej pretendimeve të tjera të Polo-s – të tilla si Kublai Khan, nipi i Genghis Khan, emëroi Polo-n si zyrtar – debatohen nga historianët e ditëve moderne dhe nuk dihet nëse tregimi i tij për varrin e Genghis Khan është i vërtetë.
