Edhe pse disa beteja dhe konflikte ndodhin në botë pothuajse çdo ditë, java e kaluar mund të cilësohet si një nga më intensivet që nga fillimi i vitit 2022.
Ashtu si në “epokën e artë” të Luftës së Ftohtë, kur marrëdhëniet midis Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimit Sovjetik u pasqyruan në një sërë konfliktesh indirekte në disa pjesë të planetit, viti 2022 mund të përshkruhet gjithashtu si një Viti i Luftës së Ftohtë.
Siç e dinë të gjithë tashmë, nga 24 shkurt 2022, Rusia filloi pushtimin e saj në Ukrainë dhe konfliktet kanë vazhduar me pak a shumë intensitet deri më sot.
Vetëm gjatë javës së kaluar, u regjistruan përleshje si në lindje të Ukrainës, ashtu edhe në zonën e jugut, ku pala ukrainase po përpiqet të nisë një kundërofensivë drejt Khersonit.
“Forcat ruse vazhdojnë të lëshojnë raketa lundrimi dhe raketa nga sistemet MLRS Smerch dhe Uragan në qytetin e Mykolaiv dhe vendbanimet pranë tij. Zyrtarët e rajonit Dnipropetrovsk raportuan se forcat ruse hodhën 60 raketa nga sistemet MLRS Grad në vendbanimet bregdetare”, shkruan Instituti për Kërkime Lufte (ISW).
Përveç betejave për vetë qytetet, ngjarjet në termocentralin bërthamor të Zaporozhzhia, ku konfliktet u intensifikuan, janë një alarm i madh për të gjithë botën.
Për shkak të frikës nga një fatkeqësi bërthamore, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike dhe sekretari i Përgjithshëm i OKB-së njoftuan se funksionimi i termocentralit është jashtë kontrollit dhe se duhet të merren masa urgjente për të parandaluar fatkeqësinë.
Një tjetër burim tensioni që u intensifikua veçanërisht javën e kaluar është ai në Lindjen e Largët, ku vizita e kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve të Kongresit amerikan Nancy Pelosi në Tajvan shkaktoi zemërimin e Kinës.
Ministria e Mbrojtjes e Kinës shpalli një “alarm” dhe njoftoi se ata po fillojnë stërvitjet ushtarake në shkallë të gjerë në gjashtë vendndodhje rreth vetë Tajvanit, të cilat duhet të konfirmojnë mbrojtjen e integritetit të saj territorial.
Edhe pse ushtria kineze ka mbajtur më parë stërvitje ushtarake pranë ishullit dhe avionët luftarakë kinezë kanë hyrë shumë herë në hapësirën ajrore të Tajvanit, këto stërvitje u panë dukshëm ndryshe për shkak të situatës së përgjithshme gjeopolitike dhe marrëdhënieve të Perëndimit me Rusinë dhe Kinën.
Zyrtarët kinezë kanë folur disa herë që nga fillimi i stërvitjeve ushtarake, dhe ministri i Jashtëm Wang Yi ishte veçanërisht i zëshëm, duke thënë se Shtetet e Bashkuara kanë bërë tri gabime kur bëhet fjalë për Tajvanin.
“SHBA, duke injoruar paralajmërimet e Kinës, donin të organizonin të ashtuquajturën vizitë të Pelosit në Tajvan. Ata duhet të kuptojnë se Tajvani nuk është pjesë e SHBA-së, një pjesë e madhe e territorit kinez dhe pala amerikane është zotuar publikisht se do ta respektojë. Çdo vend duhet të mbrojë unitetin e tij kombëtar dhe nuk do të lejojë që forcat secesioniste të sillen në mënyrë të pamatur“, tha Yi.
Ndonëse stërvitjet e ushtrisë kineze duhej të zgjasnin nga data 4 deri më 7 gusht, ato vazhduan edhe këtë javë, gjë që u kujtoi shumë njerëzve një skenar të errët, të ngjashëm me atë që u zhvillua në ditët para pushtimit rus të Ukrainës.
“Forca ajrore vendosi lloje dhe seri të ndryshme avionësh luftarakë, duke përfshirë avionë paralajmërues të hershëm, bombardues, bllokues, luftëtarë dhe vazhdoi të kryejë zbulime të përbashkëta, operacione të epërsisë ajrore dhe simulime të sulmit tokësor”, tha Ministria e Mbrojtjes e Kinës.
Konflikti i tretë, i cili u harrua disi për shkak të zhvillimeve të reja, filloi të mërkurën e kaluar në rajonin Nagorno-Karabak, një rajon që ende shkakton një mosmarrëveshje midis Armenisë dhe Azerbajxhanit.
Në nëntor 2020, të dy vendet, me ndërmjetësimin e Federatës Ruse, nënshkruan një marrëveshje paqeje që i garantonte Azerbajxhanit rajonet e Lachin, Agdham dhe Kelbayar dhe palës armene i mbeti vetëm një korridor prej 5 kilometrash për t’u lidhur me Armeninë. Një rregullim i tillë mund të çojë lehtësisht në krijimin e enklavave të reja.
Marrëveshja e paqes vendosi gjithashtu se një kontingjent i forcave paqeruajtëse ruse do të jetë gjithashtu në këtë rajon dhe se ata do të garantojnë paqen në këtë zonë të nxehtë.
Megjithatë, paqja, me tensione të vogla, zgjati dy vjet, më saktë deri më 3 gusht, kur Ministria e Mbrojtjes e Azerbajxhanit njoftoi se po fillonte operacionin “Hakmarrja”, i cili synon të shkatërrojë objektivat ushtarake të Armenisë në Nagorno-Karabak.
“Anëtarët e formacioneve të armatosura ilegale armene në territorin e Azerbajxhanit, ku është vendosur përkohësisht kontingjenti rus, kanë shkelur rëndë marrëveshjen e nëntorit 2020. Si rezultat i operacionit “Hakmarrja” e cila u krye nga forcat e Azerbajxhanit, malësitë e Girkhgiz, duke përfshirë Saribaba dhe disa malësi të favorshme përgjatë Karabak-ut u vunë nën kontrollin e Azerbajxhanit”, tha Ministria e Mbrojtjes e Azerbajxhanit.
Situata është relativisht e qetë pas 3 gushtit, por ende Azerbajxhani, Armenia dhe Rusia po regjistrojnë thyerje të armëpushimit.
“Në zonën e përgjegjësisë së forcave paqeruajtëse ruse, është regjistruar një shkelje e armëpushimit në rajonin e Gegarkunikut, si pasojë e të cilit është plagosur një pjesëtar i Forcave të Armatosura të Armenisë”, njoftoi Ministria e Mbrojtjes e Rusisë.
Si “qershia mbi tortë”, në fund të javës së punës bota u trondit nga një tjetër konflikt në Lindjen e Mesme. Forcat izraelite të mbrojtjes (IDF) nisën sulmet në Rripin e Gazës gjatë të cilave vranë një nga zyrtarët e lartë ushtarakë të organizatës militante të Xhihadit Islamik Palestinez (PIJ).
Përleshjet midis Xhihadit Islamik dhe ushtrisë izraelite vazhduan gjatë fundjavës dhe anëtarët e organizatës palestineze hodhën mbi 100 raketa në drejtim të Izraelit.
Konflikti tre-ditor përfundoi me një armëpushim të ndërmjetësuar nga Egjipti dhe Hamasi rreth mesnatës të së dielës, por Xhihadi Islamik njoftoi se do të rifillonin sulmet me raketa nëse Izraeli nuk respektonte “marrëveshjen egjiptiane”.
Ashtu si gjatë Luftës së Ftohtë bota ishte e mbushur me konflikte të tilla si Lufta e Koresë apo e Vietnamit, ashtu edhe marrëdhëniet aktuale jashtëzakonisht të dëmtuara mes Perëndimit dhe Lindjes përdoren për të rinovuar apo nisur konflikte të reja që u neglizhuan për shkak të krizës ukrainaso-ruse.
Ndërsa secili prej këtyre konflikteve mund të shihet më vete ashtu siç janë, konteksti gjeopolitik global thjesht i lidh ato. Për fat të mirë, të paktën tani për tani, ato mbeten në kuadrin e konflikteve rajonale, por që mund të marrin karakter global në çdo moment.
