“Si mundet Serbia të vendosë sanksione ndaj popullit mik rus, i cili ishte me ne kur ishim në vështirësi?”, është pyetja që dëgjohet në polemikat për qëndrimin e Serbisë ndaj Rusisë pas agresionit ushtarak të kësaj të fundit në Ukrainë.
Historiani serb Nikola Samarxhiq thekson se termat “miqësi” dhe “vëllazëri” përdoren në propagandën e Kremlinit, ndërsa Milan Igrutinoviq nga Instituti për Studime Evropiane thotë se kur disa politikanë flasin për këtë lidhje, duhet të ndalemi dhe të mendojmë se çfarë duan të thonë.
I pyetur nëse marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Rusisë në 30 vjetet e fundit mund të përshkruhen vërtet si miqësore, i ftuar në televizionin serb N1, Igrutinoviq thekson se ishte një “marrëdhënie neto pozitive, por që sot janë prishur”.
“Ka qenë kryesisht një miqësi. Për fat të mirë, ne nuk kemi një përvojë dramatike negative me Rusinë. Këto janë marrëdhëniet neto pozitive por që sot janë prishur”, thotë Igrutinoviq.
Ai shton se nuk ka konsistencë morale dhe miqësore në marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Rusisë.
Nga ana tjetër, Samarxhiq thekson se termi miqësi përdoret në propagandën e Kremlinit.
“Këto janë hilet e Aleksandar Vuçiqit, sepse ai ka qenë mes Rusisë dhe Perëndimit që kur erdhi në pushtet. Situata në të cilën ndodhemi konfirmon shkallën në të cilën afërsia jonë me Rusinë na ka dëmtuar”, tha Samarxhiq, duke shtuar se Serbia sërish e gjen veten në anën e gabuar të historisë.
Ai thekson se qytetarët e Serbisë janë viktima të propagandës dhe se nuk mund të flitet për miqësi.
“Shoqëria jonë është plotësisht e helmuar nga të gjitha këto marrëzi. Ata e shpëtuan Sllobodan Millosheviçin, e shtuan pjesëmarrjen e tyre në NIS, bënë propagandë në Serbi në atë mënyrë që të na ndajnë nga bota e qytetëruar. Serbia është një zonë e ndikimit strategjik ku ata përdorim Serbinë si faktor. Ne jemi shtet rajonal, ndaj nuk ka kuptim të flasim për miqësi me fuqi të madhe, por në kontekstin rajonal mund të krijojmë probleme për të tjerët dhe për veten tonë”, thekson historiani serb.
Igrutinoviq shton se politikanët ndonjëherë përdorin në mënyrë retorike terma të tillë si “shteti vëllazëror” ose “shteti miqësor” për të kënaqur të vetën ose publikun e shtetit për të cilin po flasin.
“Qytetarët [serb] do të ndjekin sinjalet që marrin nga qeveria e tyre. Qeveria jonë ka ndjekur një politikë të mbështetjes së fortë te Rusia, pyetja është nëse ata janë të gatshëm dhe moralisht të aftë për të bërë një kthesë në këtë moment”, shton Igrutinoviq.
Sipas tij, mund të ketë disa forma miqësie mes shteteve, por “kur ngatërrohemi, nuk janë vetëm miqësi, janë edhe interesa”.
“Kur disa politikanë flasin për vëllazëri, miqësi, duhet të ndalemi dhe të mendojmë se çfarë duan të na thonë”, thekson ai.
Duke folur për vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë, Samarxhiq sqaron se nuk bëhet fjalë vetëm për klasifikim ndaj Rusisë, por edhe për përgjegjësi ndaj vetes dhe të kaluarës.
“Kjo është për shkak të situatës në të cilën mediet i nënshtrohen asaj politike pro-Putinit. Edhe nëse mendojmë ndryshe, vështirë se mund të dalim nga kjo situatë”, përfundon Samarxhiq.
