Një bastisje e FBI-së në shtëpinë e ish-presidentit Donald Trump u motivua pjesërisht nga një gjueti për dokumente që lidhen me armët bërthamore, raportoi së fundi Washington Post, duke nxitur komentimet e mediave dhe rrjeteve sociale se Trump mund t’i ketë mbajtur në mënyrë të papërshtatshme kodet bërthamore.
Burimet anonime të cituara nga Post nuk specifikuan se çfarë lloj “dokumentesh bërthamore” kërkonte FBI në bastisjen në pronën e Trump në Mar-a-Lago në Florida, dhe FBI nuk ka thënë se çfarë dokumentesh janë gjetur.
Sipas WP, dokumentet që paraqesin informacion në lidhje me programin bërthamor të SHBA-së ose kapacitetin bërthamor të një vendi tjetër mund të jenë të rrezikshëm për sigurinë ndërkombëtare. Për shembull, një vend tjetër mund ta shohë ekspozimin e sekreteve të tij bërthamore si një kërcënim.
Në këtë kuptim, kodet bërthamore mund të jenë një nga zbulimet më pak shqetësuese për FBI-në. Edhe nëse Trump do t’iu përmbahej kodeve bërthamore, ato nuk do të ishin të dobishme për autorizimin e një sulmi tani, pasi kodet ndryshojnë shpesh.
Cilat janë kodet bërthamore, ku ndodhen dhe cili është procesi i nisjes së një sulmi bërthamor?
Ekzistojnë dy grupe kodesh që kërkohen për një lëshim bërthamor: ato të përdorura nga ekuipazhet e lëshimit për të mundësuar dhe ndezur armët bërthamore, dhe ato të përdorura nga presidenti për të autorizuar një sulm të tillë. Presidenti nuk ka qasje në grupin e parë, sipas Institutit Brookings; ato mbahen në baza ushtarake dhe Pentagon.
Kodet që ka komandanti i përgjithshëm njihen edhe si Kodet e Artë. Ata identifikojnë presidentin dhe konfirmojnë autoritetin e presidentit për të urdhëruar një sulm bërthamor. Këto kode janë të shtypura në Biskota, një fletë plastike me madhësi të një karte krediti.
Sipas Bloomberg, nëse presidenti vendos të autorizojë një sulm, një zyrtar i lartë ushtarak lexon me zë të lartë një “kod sfidë”, i cili mund të jetë disa shkronja nga alfabeti ushtarak. Presidenti konsultohet me Biskotën, gjen kodin që fillon me ato shkronja dhe lexon pjesën tjetër të kodit.
Biskota është e njohur si “Futbolli Bërthamor”, por zyrtarisht quhet “qesja urgjente” e presidentit. Ajo përmban gjithashtu të ashtuquajturin Libri i Zi, i cili liston opsionet e presidentit për një goditje – të shkatërrojë gjithçka, apo të godasë vetëm një ose dy qytete? — si dhe procedura të tjera emergjente. Ajo mbahet nga një ndihmës i cili qëndron pranë presidentit gjatë gjithë kohës.
Nëse presidenti do të ishte pa Biskota në një emergjencë bërthamore, përgjegjësia për nisjen e një sulmi bërthamor do t’i binte komandantit tjetër, zëvendëspresidentit, i cili ka kode rezervë identifikimi dhe një “Futboll” rezervë, raportoi The Atlantic në vitin 2010.
Ky zinxhir komandues është krijuar për të funksionuar nëse komandanti i përgjithshëm vritet ose paaftësohet, por ka të ngjarë të çojë në vonesa dhe kaos burokratik nëse presidenti do të ishte mirë, por nuk do të mund të identifikohej zyrtarisht, sipas The Atlantic.
Në mënyrë tipike, “Futbolli” kalohet nga një president në largim te presidenti i ardhshëm në inaugurim, kohë në të cilën ndryshojnë kodet e arta.
Për shkak se Trump nuk mori pjesë në inaugurimin e Joe Biden, megjithatë, ushtria doli me një plan alternativ që përfshin një qese urgjence që fluturoi me Trump në Florida ndërsa ai u largua nga Shtëpia e Bardhë dhe një tjetër iu dorëzua ndihmësit të Biden në inaugurim.
Sipas CTV News Canada, kodet e Trump skaduan në mesditën e inaugurimit dhe ato të Biden u bënë aktive.
