Çfarë duhet bërë në raste kur ndotja e ajrit kalon limitet, ja rekomandimet

Shkup, 26 Dhjetor – Sipas Indeksit Evropian për cilësinë e ajrit (Agjencia Evropiane për Mjedisin Jetësor – ЕЕА), Indeksi aktual për cilësinë e ajrit kategorizohet si:

• “Ekstremisht i keq (i varfër)” në stacionet matëse në Shkup për shkak të përqendrimeve të larta të grimcave PM₁₀ dhe në Berovë për shkak të përqendrimeve të larta të grimcave PM₅.
• Në Veles, Strumicë, Prilep, Gostivar, cilësia e ajrit kategorizohet si “shumë e keqe” për shkak të tejkalimit të përqindjeve të grimcave PM₁₀, ndërsa në Manastir për shkak të përqendrimeve të larta të grimcave PM₅.
• Cilësia e ajrit në Kavadar karakterizohet si “e keqe” për shkak të tejkalimit të përqendrimeve të grimcave PM₁₀ edhe në Koçan, përqendrimeve të larta të grimcave PM₅.

Sipas parashikimeve të ЕЕА, gjendja në 24 orët e ardhshme do mbetet pothuajse e pandryshuar, duke duke pasur parasysh faktorët metereologjik.

Çfarë do të thotë kjo për shëndetin e njerëzve?

Disa individë mund të përjetojnë efekte shëndetësore, ndërsa individë të tjerë që bëjnë pjesë tek grupet e cenueshme mund të përjetojnë efekte shëndetësore më serioze.

Cilët individë janë më të ndjeshëm dhe më të rrezikuar? Cilat janë grupet më të ndjeshme të popullatës?

Për fëmijët nga 0-5 vjet, personat e moshuar, personat me sëmundje kronike, shtatzënat, të sëmurët nga astma dhe me SMOK personat që punojnë në mjedise të hapura, personat me diabet, por edhe duhanpirësit) rreziku nga shfaqja e dëmtimeve të rënda në zemër rritet për 3-4 herë. Ata me sëmundje respiratore ekzistuese janë më të rrezikuar.

Edhe pse të rinjtë dhe fëmijët mbi 5 vjeç nuk bëjnë pjesë në grupet e popullatës me rrezik të lartë, kjo nuk do të thotë se shëndeti i tyre nuk mund të ndikohet nga ekspozimi afatshkurtër ndaj përqendrimeve të larta të ndotësve.

Prandaj, për të parandaluar efektet e mundshme të dëmshme shëndetësore të suspenduara (grimcave lundruese) të cilat aktualisht janë rritur në mënyrë drastike, Instituti i Shëndetit Publik rekomandon:

Për qytetet me cilësi “ekstremisht të keqe” të ajrit

• Qëndroni në shtëpi nëse nuk keni nevojë të dilni jashtë.
• Qëndroni në shtëpi ose zvogëloni sforcimin fizik, sidomos jashtë dhe sidomos nëse keni simptoma të tilla si kollë ose dhimbje të fytit.
• Të rriturit dhe fëmijët me probleme të mushkërive, të rriturit me probleme të zemrës dhe të moshuarit duhet të shmangin aktivitetin e rëndë fizik.
• Gratë shtatzëna duhet të qëndrojnë në shtëpi.
• Njerëzit me astmë mund të kenë nevojë të përdorin më shpesh inhalatorin e tyre. Nëse duhet të dilni jashtë, vëndoni maska ​​me efikasitet të provuar.
• Personat me sëmundje kronike duhet ta marrin me rregull terapinë dhe nëse është e nevojshme, nëse ndjejnë simptoma, duhet ta kontaktojnë menjëherë mjekun amë ose spitalin.
• Shmangni qëndrimin dhe aktivitetet në natyrë (sporte, rekreacion).

Kjo vlen jo vetëm për grupet e ndjeshme, por edhe për fëmijët dhe të rinjtë që kalojnë më shumë kohë jashtë, dhe veçanërisht për personat që janë të angazhuar profesionalisht dhe punojnë në mjedis të hapur.

• Gjatë qëndrimit jashtë mbani maska mbrojtëse me efikasitet të dëshmuar.

Efekti është i dyfishtë, mbron edhe nga grimcat e suspenduara (lundruese) ashtu nga viruset e stinës (gripi, ftohja, përfshirë këtu edhe SARS-CoV).

• Mos i hapni dritaret në shtëpinë tuaj.
• Përdorni një pastrues ajri (për personat veçanërisht të ndjeshëm me astmë, sëmundje kronike – sëmundje të frymëmarrjes ose të qarkullimit të gjakut dhe fëmijët e vegjël dhe gratë shtatzëna).
• Konsumoni ushqime të pasura me vitamina (antioksidantë – vitaminë A, vitaminë C dhe E, beta-karoten, likopen, luteinë, selen, mangan dhe të tjera), kryesisht të pranishme në fruta dhe perime
• Konsultohuni me mjekun tuaj. Vizitoni mjekun tuaj të përgjithshëm ose klinikën shëndetësore nëse nuk ndiheni mirë ose përjetoni ndonjë efekt negativ nga ndotja e ajrit.

Për qytetet me cilësi të “keqe” të ajrit

• Kushdo që përjeton shqetësime të tilla si skuqje ose djegie të syve, kollë ose dhimbje të fytit duhet të bëjë reduktimin e aktivitetit, sidomos atij jashtë.
• Forconi sistemin imunitar. Hani ushqim të shëndetshëm me shumë fruta dhe perime.
• Vizitoni mjekun tuaj të përgjithshëm ose klinikën shëndetësore nëse nuk jeni mirë dhe po përjetoni ndonjë efekt negativ nga ndotja e ajrit
• Qëndroni në shtëpi nëse nuk keni nevojë të dilni jashtë. Të rriturit dhe fëmijët me probleme të mushkërive dhe të rriturit me probleme të zemrës, duhet të reduktojnë aktivitetin e rëndë fizik, veçanërisht jashtë, dhe nëse shfaqin simptoma.
• Gratë shtatzëna duhet të qëndrojnë brenda.
• Njerëzit me astmë mund të duhet të përdorin më shpesh inhalatorët e tyre.
• Të moshuarit gjithashtu duhet të reduktojnë sforcimin fizik. Nëse duhet të dilni jashtë, përdorni maska ​​me efikasitet të provuar.