Omicron, varianti i fundit i koronavirusit, ka çuar në një rritje të rasteve dhe hospitalizimeve, gjë që ka çuar në diskutime për dozat e katërta shtesë të vaksinave që janë specifike për variante të caktuara. Por, çka nëse ekziston një vaksinë universale kundër koronavirusit që mbron kundër Omicron dhe të gjitha variantet e reja të koronavirusit?
Në një konferencë për shtyp, Kryekëshilltari Mjekësor i Shtëpisë së Bardhë Anthony Fauci shpjegoi termin “vaksina pan-koronavirus” (ose siç quhet edhe “super vaksinë”).
“Kishte pesë variante të koronavirusit që shkaktojnë shqetësim – alfa, beta, gama, delta dhe tani omikroni aktual. Dhe kjo është arsyeja pse qasjet inovative janë padyshim të nevojshme për të prodhuar mbrojtje të gjerë dhe të qëndrueshme kundër koronaviruseve që janë të njohura, por edhe kundër varianteve që janë aktualisht të panjohura. “Këtu kemi terminologjinë ‘vaksina pan-koronavirus’,”, ka thënë Fauci.
Ushtria amerikane njoftoi së fundmi se vaksina e saj pan-koronavirus ka përfunduar fazën e parë të provave te njerëzit. Rezultatet pritet të publikohen së shpejti, në varësi të përfundimit të analizës zyrtare të të dhënave.
Vaksina spike-ferritin-nanoparticle (vaksina pan-coronavirus), e shkurtuar SpFN, synon të mbrojë kundër infeksioneve me një numër të madh variantesh të koronavirusit, dhe në këtë mënyrë të parandalojë pandemitë e ardhshme. Rinovimi i rregullt i vaksinimit do të bëhej i panevojshëm, edhe në rast se shfaqen variante të reja, shkruan Deutsche Welle.
“Ne po testojmë vaksinën tonë kundër të gjitha varianteve të ndryshme, duke përfshirë omicron, një lloj që shkakton infeksione depërtuese edhe tek ata që kanë marrë vaksina suplementare”, ka thënë dr. Kajvon Modjarad, drejtor i sëmundjeve infektive në Institutin e Kërkimeve Ushtarake në Volter Reed (WRAIR), dhe bashkë-shpikës i vaksinës SpFN.
“Strategjia jonë ishte të zhvillojmë teknologjinë e “vaksinave kundër koronavirusit”, e cila potencialisht mund të ofron mbrojtje të sigurt, efektive dhe të qëndrueshme kundër disa llojeve të koronavirusit”, ka shtuar ai, sipas Sistemit të Shëndetit Ushtarak.
Provat e vaksinave te njerëzit zgjatën më shumë sesa pritej, tha ai, sepse laboratorit i duhej të testojë vaksinën te subjektet që nuk ishin vaksinuar ose ishin infektuar më parë me koronavirus. Rritja e shkallës së vaksinimit dhe përhapja e shpejtë e varianteve Delta dhe Omicron e kanë bërë këtë të vështirë.
“Me Omicron, nuk ka asnjë mënyrë për t’i shpëtuar vërtetë këtij virusi. Nuk do të mund ta shmangni atë. Kështu që mendoj se së shpejti ose e gjithë bota do të vaksinohet ose do të jetë infektuar”, tha Modjarad.
Hapi tjetër është të shohim se si vaksina e re e pan-koronavirusit ndër vepron me njerëzit që janë vaksinuar ose të sëmurë më parë, tha ai.
“Ne duhet të vlerësojmë në mjedisin real dhe të përpiqemi të kuptojmë se si funksionon vaksina në një numër shumë më të madh individësh që tashmë janë vaksinuar me diçka tjetër në fillim ose tashmë e kanë kaluar sëmundjen”, ka thënë ai.
Ai shton se pothuajse të gjithë 2.500 punonjësit në Walter Reed kishin një rol në zhvillimin gati dy-vjeçar të vaksinës, raporton Defense One.
Pse nevojitet një “super vaksinë”?
Fauci theksoi rëndësinë e një vaksine universale për mbrojtjen kundër të gjitha varianteve të koronavirusit. Në konferencë, ai përmendi përdorimin urgjent për vaksinën universale kundër koronavirusit.
Sipas tij, zhvillimi i një vaksine universale kundër koronavirusit mund të ndihmojë në parandalimin e pandemive të reja në planin afatgjatë, përcjell Paparaci.
“Po investohet shumë, jo vetëm për të përmirësuar vaksinat që kemi kundër SARS-CoV-2, por edhe për të zhvilluar gjeneratën e ardhshme të vaksinave, veçanërisht vaksinat universale kundër koronavirusit”, ka deklaruar Fauci në Kongresin Amerikan.
Nuk është rastësi që ushtria amerikane dëshiron të zhvillojë një “armë mrekullie” efektive kundër koronavirusit. Dekadat e fundit kanë treguar se në të ardhmen mund të priten koronaviruset agresive.
Në një deklaratë këshilluese të 11 janarit mbi variantin omicron, Organizata Botërore e Shëndetësisë tha se një strategji vaksinimi e bazuar në doza të përsëritura të vaksinës origjinale nuk ka gjasa të jetë e përshtatshme ose e qëndrueshme dhe theksoi nevojën urgjente për një vaksinë që ofron afatgjatë mbrojtje pa përforcues.
Si funksionon “super-vaksina”?
SpFN është një vaksinë proteinike dhe parimi i veprimit është i ngjashëm me atë të vaksinës proteinike të Novovax, e cila u miratua nga Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) në fund të dhjetorit.
SpFN bazohet në ferritin, një molekulë proteine që mund të ruajë hekurin. Kjo molekulë kthehet në një top nga 24 anë, i ngjashëm me një top futbolli. Kështu, në secilën nga këto anë mund të vendoset një proteinë goditëse me një variant të ndryshëm të koronavirusit. Kjo e bën vaksinën të ndryshueshme dhe të përshtatshme për modifikime.
Vaksinat që tashmë janë miratuar përdorin gjithashtu këtë strukturë me gjemba të të ashtuquajturave proteina spike. Thikat janë si hapëse dere që lidhen me receptorin ACE-2, duke lejuar që koronaviruset të depërtojnë në qelizat njerëzore, raporton Deutsche Welle.
Me marrje të kësaj vaksine prodhon antitrupa që lidhen me spike-proteinën, kështu që lidhja me receptorin nuk funksionon më dhe virusi nuk mund të infektojë më qelizat. Në të njëjtën kohë, vaksinimi aktivizon qelizat T, të cilat në rast infektimi njohin dhe vrasin qelizat e infektuara dhe në këtë mënyrë parandalojnë shumëfishimin e virusit. Përveç kësaj, ndryshe nga vaksinat iRNA, SpFN nuk duhet të ruhet në temperatura kaq të ulëta, gjë që e bën shumë më të lehtë shpërndarjen. Kjo vlen edhe për vaksinën e proteinave Novovax.
Sa efektive është kjo vaksinë?
Rezultatet e provave paraklinike janë premtuese. Rezultatet e një studimi të publikuar së fundmi në Science Translation Medicine tregojnë se kjo vaksinë mbron majmunët nga sëmundjet e shkaktuara nga lloji origjinal i koronavirusit.
Më e rëndësishmja, ai gjithashtu shkakton përgjigje shumë të fuqishme dhe gjerësisht neutrale të antitrupave kundër varianteve kryesore të shqetësimit Sars-Cov-2, si dhe virusit të mëparshëm Sars-Cov-1 që u shfaq nëvitin 2002, raporton CNN.
Prodhimi masiv i vaksinës SpFN do të kryhet vetëm pas përfundimit të provave të gjera të fazës 3 te njerëzit që tregojnë nëse ajo është e sigurt dhe efektive. Më pas do të duhet të kalojë një proces miratimi nga rregullatorët amerikanë të barnave.
A po zhvillon ushtria amerikane një vaksinë tjetër?
Po. Instituti i Kërkimeve Ushtarake Walter Reed (WRAIR) ka zhvilluar një vaksinë dytësore, vaksinën Sars-Cov-2 RFN, e cila lidh spike-receptorin. Ndryshe nga vaksina SpFN, vaksina RFN synon një pjesë të vogël të proteinës spike të virusit.
Rezultatet e një studimi, të publikuar së fundmi në revistën PNAS, tregojnë se kjo vaksinë potencialisht ofron mbrojtje të ngjashme kundër një numri variantesh të koronavirusit.
“Kandidati për vaksinën RFN është më kompakt dhe ka disa avantazhe natyrore, sepse ne po përpiqemi të rrisim përgjigjen imune kundër koronaviruseve të shumta duke përdorur një platformë të vetme vaksine, kështu që ende konsiderohet pjesë e zhvillimit të vaksinës së koronavirusit”, ka thënë dr. Gordon Joyce, biolog strukturor i WRAIR dhe bashkë-shpikësi i vaksinës, raporton “Instituti Walter Reed (WRAIR)”.
“Kërcënimi i koronavirusit vazhdon dhe përfundimisht do të ketë sëmundje të tjera që do të përbëjnë një kërcënim”, ka thënë dr. Nelson Michael, drejtor i Qendrës për Kërkimin e Sëmundjeve Infektive në WRAIR. Investimi ynë në zhvillimin e vaksinës së gjeneratës së ardhshme është një hap i rëndësishëm drejt tejkalimit të koronavirusit dhe sëmundjeve të ardhshme”, shtoi ai, raporton “Military Health System”.
