Deklarata e kryeministrit Edi Rama për krijimin e një shteti sovran të Urdhrit Bektashi në Tiranë gjatë fjalës të mbajtur në OKB, vijon ende të jetë një temë me interes të lartë nga mediat ndërkombëtare.
Së fundmi, i pari i bektashinjve, Baba Edmond Brahimaj, ka dhënë një intervistë për gazetën “The Jerusalem Post”, ku ka kërkuar çuarjen përpara të kësaj ideje.
“Shteti shqiptarë gëzon të drejtën e aprovimit të ligjit për këtë çështje. Më pas ne do ti drejtohemi komunitetit ndërkombëtarë duke i kërkuar njohjen. Ne duam të kemi një status diplomatik në botë duke u njohur si “Qendra Botërore e Bektashinjve” Qendrat e komunitetit tonë në të gjithë botën do të jenë pjesë e “Qendrës Botërore”. Ne po zhvillojmë strategji të ndryshme në lidhje me zbatimin e këtij plani. Por fillimisht duhet qeveria e Shqipërisë të miratojë ligjin duke ndryshuar statusin tonë”, ka thënë Baba Mondi.
Në intervistë Baba Mondi ka folur ndër të tjera për jetën e tij, ku ka treguar dhe një nga kujtimet e tij më traumatike nga kohët e persekutimit fetar. Ai ka përmendur kohën kur autoritetet komuniste dogjën shtëpinë e familjes së tij, në të cilën dy nga motrat e tij u dogjën për vdekje.
Me rënien e komunizmit në Shqipëri në vitin 1991, Baba Mondi ka treguar se filloi studimet fetare, duke u bërë fillimisht dervish dhe në vitin 2011 u zgjodh udhëheqësi i tetë shqiptar i urdhrit të tij.
Artikulli i The Jerusalem Post
Kur kryeministri shqiptar Edi Rama iu drejtua mbledhjes vjetore të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në shtator, ai shfrytëzoi rastin për të shpallur synimin e qeverisë së tij për të krijuar një shtet të ri brenda kryeqytetit shqiptar, Tiranës.
Minishteti, territori i të cilit do të përbëhet nga rreth 0,1 kilometra katrorë, është planifikuar të jetë “Vatikani” i rendit shiit sufi bektashi, komuniteti i katërt fetar më i madh në Shqipëri.
Shqipëria ka pritur selinë e grupit, Qendrën Botërore Bektashiane, që nga viti 1929, kur komuniteti u zhvendos në Tiranë nga Turqia, ku autoritetet laike turke persekutuan udhëheqjen dhe anëtarët e urdhrit.
Qytetarët e shtetit të ardhshëm do të jenë vetëm anëtarët e klerit të rendit dhe stafit të tij administrativ, si në Vatikan.
“Frymëzimi ynë është të mbështesim transformimin e Qendrës Botërore Bektashiane në Tiranë në një shtet sovran, një qendër e re për moderimin, tolerancën dhe bashkëjetesën paqësore”, theksoi Rama.
Kjo deklaratë ngjalli reagime të stuhishme dhe kritika të gjalla ndaj rivalëve të shumtë të bektashinjve, kryesisht të ardhur nga Turqia dhe përfaqësuesit e saj në Ballkan. Shumica e bektashinjve jetojnë edhe sot në Turqi.
Udhëheqësi shpirtëror dhe fetar i bektashinjve, Baba Mondi, është personi që ka promovuar idenë e krijimit të një “Vatikani” bektashian në Tiranë. Nëse nisma kalon shpejt, ai do të jetë kreu i parë i shtetit të ri.
Në një intervistë ekskluzive Baba Mondi shpjegoi:
“Shteti shqiptar ka të drejtë të miratojë një ligj për këtë çështje. Pastaj, ne mund të shkojmë te komuniteti ndërkombëtar dhe të kërkojmë njohjen e tij. Ne duam të kemi status diplomatik në botë dhe të njihemi si Qendra Botërore e Bektashinjve. Ne duam të përfaqësojmë dhe mbrojmë besimtarët tanë kudo që janë. Qendrat tona komunitare anembanë botës do të jenë pjesë e kësaj Qendre Botërore. Ne jemi duke zhvilluar strategji të ndryshme në lidhje me zbatimin e këtij plani. Por së pari, qeveria e Shqipërisë duhet të miratojë një ligj që ndryshon statusin tonë.”
Baba Mondin e takova në zyrën e tij, që ndodhet brenda selisë së bektashinjve, në një kodër me pamje nga qendra e Tiranës. Qendra Botërore përbëhet nga një sallë e madhe grumbullimi që mund të shërbejë si vend lutjesh, një muze kushtuar historisë së bektashinjve, një bibliotekë dhe arkiva.
Në fund të intervistës, Baba Mondi më çoi në një turne personal me guidë nëpër ambiente dhe prezantoi me krenari qendrën që do të jetë zemra rrahëse e “Vatikanit” të planifikuar bektashiane.
Kudo që shkon, edhe brenda Qendrës Botërore, Baba Mondi ndiqet nga truprojat e tij. Pavarësisht se Urdhri Bektashi beson në paqen dhe dashurinë, ai nuk mund të injorojë rreziqet rreth tij.
Një udhëheqës mysliman që predikon moderimin dhe tolerancën dhe tregon publikisht mbështetjen e tij për Izraelin, siç bën Baba Mondi, e gjen veten nën kërcënim të përhershëm.
Baba Mondi apo Haxhi Dede Edmond Brahimaj, lindi 65 vjet më parë në Shqipërinë komuniste të izoluar dhe antifetare. Në vitin 1967, Shqipëria e shpalli veten shteti i parë ateist në botë.
Pavarësisht nga persekutimi fetar, Baba Mondi u rrit në një familje të devotshme që duhej të ushtronte jetën e saj fetare duke u fshehur.
Nëna e tij nuk mundi të mbetej shtatzënë, por një dajë, një figurë e rëndësishme fetare bektashiane, u dha një bekim prindërve të Babës dhe disa kohë më pas lindi Baba, i ndjekur nga vëllezërit e motrat e tjera. Gjatë fëmijërisë së tij, Baba Mondi kishte akses, në fshehtësi, në libra, shkrime dhe mësime bektashiane.
Një nga kujtimet e tij më traumatike nga ato kohë të vështira të persekutimit fetar është kur autoritetet komuniste dogjën shtëpinë e familjes së tij, në të cilën dy nga motrat e tij u dogjën për vdekje.
Vite më vonë, ai u diplomua në Akademinë Ushtarake Shqiptare dhe bëri një karrierë ushtarake në Ushtrinë Popullore Shqiptare.
Me rënien e komunizmit në Shqipëri në vitin 1991, ai u lirua nga ushtria. Filloi studimet fetare, duke u bërë fillimisht dervish dhe në vitin 2011 u zgjodh udhëheqësi i tetë shqiptar i urdhrit të tij.
Pak para se të fillonte intervista, Baba Mondi më befasoi me një pyetje:
“Do të pish kafe apo raki?” Meqë hezitoja të zgjidhja alkoolin në prani të një udhëheqësi fetar mysliman, ai më inkurajoi të provoja arakun vendas, i cili ishte shumë i shijshëm. Unë u dorëzova. Ai kishte gjithashtu disa. Bektashinjtë me të vërtetë përfaqësojnë një tjetër lloj islami, mendjehapur dhe tolerantë.
“Gjëja kryesore dhe e rëndësishme për ne është njeriu, me të gjitha dallimet mes nesh”, theksoi Baba Mondi.
“Urdhri Bektashi u themelua në vitin 1281 nga Haxhi Bektashi, Veli në Turqinë e sotme. Ai themeloi një rrugë të re mistike të Islamit. Teqeja e parë, siç e quajmë objekti i shenjtë i komunitetit tonë, është ndërtuar gjithashtu në vitin 1281. Sot kemi shumë teqe jo vetëm në Shqipëri por edhe në shumë shtete të tjera. Fjala ‘teqe’ në shqip do të thotë vend faljeje. Sot ka teqe në 33 shtete në mbarë botën – në Ballkan, Evropë, Egjipt, Rusi, Indi, Kinë, Japoni dhe SHBA. Besimtarët bektashinj janë në mbarë botën. Bektashinjtë i përkasin pjesës shiite të Islamit. Ata e respektojnë Profetin Muhamed dhe familjen e tij, Kuranin dhe Dymbëdhjetë Imamët [pasardhësit shpirtërorë të Muhamedit sipas traditës kryesore shiite]”, vijon ai.
Intervista për “JP”:
Gazetari: Pse u shpërngulën bektashinjtë nga Turqia në Shqipëri rreth 100 vjet më parë?
Baba Mondi: Bektashinjtë u persekutuan në Turqi për shumë vite. Fillimisht, arsyeja e persekutimit ishte se kreu i bektashinjve nuk e lejoi Sulltanin të kishte një harem me shumë gra, sepse ne besojmë se një grua krijon familjen. Vala e dytë e persekutimit dhe vrasja e më shumë se një milion bektashinjve në Turqi ishte në kohën e Sulltan Mahmud II [i cili mbretëroi nga 1808 deri në 1839]. Ai i quajti bektashinjtë fanatikë dhe heretikë dhe pretendonte se po shkatërronin fenë islame në Turqi. Persekutori i fundit i bektashinjve në Turqi ishte Kemal Ataturku, i cili mbylli të gjitha teqet dhe institucionet tona.
Udhëheqësi i fundit i bektashinjve në Turqi ishte me origjinë shqiptare dhe kur teqetë tona u mbyllën dhe u shkatërruan, ai solli selinë e komunitetit tonë në Shqipëri. Një memorandum u nënshkrua midis qeverisë shqiptare të asaj kohe nën Mbretin Zog, Egjiptit dhe Turqisë. Të gjithë vendosën që qendra e bektashinjve të ishte këtu në Shqipëri.
Gazetari: Si i mbijetuan bektashinjve kohën e komunizmit në Shqipëri?
Baba Mondi: Praktikat mistike u persekutuan. Megjithatë, njerëzit mistikë janë ata që e çojnë njerëzimin në rrugën e së vërtetës. Kanë qenë dhe janë të persekutuar sepse flasin për gjëra që duhen thënë.
Në Islam, ekzistojnë katër faza që të çojnë në realitetin përfundimtar: Sheriati, ligji; Tarikati, rruga mistike; marifati, dituria; dhe Hakikati, i cili është e vërteta përfundimtare. Këto faza i lartësojnë njerëzit. Të gjitha këto nivele i sjellin njerëzit më afër Zotit.
Besimi është një gjë personale. Askush nuk e di se çfarë ka zemra brenda saj. Dhe kështu, diktatura në kohën e komunizmit nuk mund të na hiqte bindjet. Zemrat tona i ruajtën me vite. Udhëheqësit tanë gjatë kohës së komunizmit na mësuan se ne duhet ta mbajmë fenë tonë në zemrat tona dhe të mos e humbasim kurrë atë. Duhej të kishim durim derisa të vinin kohë më të mira. Festonim fshehurazi ditët tona të shenjta fetare, duke pretenduar se kishim ditëlindje ose ngjarje të tjera familjare. Ishte e vështirë të mbijetosh ato kohë. Kur mbaroi komunizmi, ne hapëm përsëri teqet tona dhe rindërtuam komunitetet tona.
Gazetari: Pas komunizmit, pati luftëra në Ballkan. Që atëherë, ne shohim se nuk është e lehtë të jesh musliman në Evropë. Ju konsideroheni ose i huaj ose radikal. Si e shihni pozitën e Islamit në Evropë sot?
Baba Mondi: Qeniet njerëzore nuk kanë armiq në këtë botë, por vetë qeniet njerëzore. Injoranca, varfëria shpirtërore dhe egoizmi shkatërrojnë njerëzimin.
Shumë njerëz e keqkuptojnë Islamin. Në ditët e sotme shohim se Islami është më i pranishëm në rrafshin politik dhe jo në atë fetar. Në aspektin fetar, Islami është fe e paqes, dashurisë dhe urtësisë. Ata që përdorin Islamin për të grumbulluar pushtet politik në duart e tyre nuk kanë të bëjnë fare me fenë.
Nuk duhet të ketë asnjë keqkuptim: Nëse një musliman bën një gabim, nuk është gabim i Profetit apo i Kuranit të Shenjtë, ashtu si një gabim i bërë nga një prift nuk është gabim i Krishtit apo i Biblës. Është gabim i atij personi. Nuk duhet t’i përziejmë të gjitha gjërat bashkë. Ekstremistët dhe radikalët nuk janë as myslimanë, as njerëz fetarë.
Gazetari: Konflikti mes palestinezëve dhe izraelitëve konsiderohet një luftë fetare. Si mund të kontribuojë feja në zgjidhjen e këtij konflikti?
Baba Mondi: Duhet të them se feja nuk shkakton luftë. Lufta shkaktohet nga egoizmi dhe egoizmi që keqpërdorin fenë për të krijuar luftëra.
Njerëzit mistikë kanë një shprehje: mos pretendoni se jeni më lart se të tjerët, sepse, në fund të fundit, të gjithë jemi të varrosur në tokë. Nëse njerëzimi e kupton se jeta është e përkohshme, gjëra të këqija nuk do të ndodhin në botë. Njerëzit kanë mësues në shkollë, por nuk pranojnë mësues dhe udhëheqës shpirtëror. Çdo person mund të zgjedhë udhëheqësin e tij shpirtëror nga një fe tjetër, por një person duhet të ketë fenë në jetën e tij. Askush nuk mund ta bëjë veten një person më të mirë pa fe.
Gazetari: Çfarë mendoni për atë që po ndodh në Iran, me regjimin e tij fetar shiit?
Baba Mondi: Unë nuk dua t’i gjykoj të tjerët për mënyrën se si ata ushtrojnë fenë e tyre. Populli dhe kombi i Iranit kanë zgjedhur atë regjim. Duhet të respektojmë vullnetin e popullit. Ne nuk jemi gjyqtarë. Në fund të fundit, secili është përgjegjës për veprimet dhe vendimet e tij.
Gazetari: Megjithatë, kur shihni gjendjen aktuale të botës dhe frikën në rritje të një lufte të tretë botërore, çfarë roli duhet të ketë feja në ndalimin e kësaj?
Baba Mondi: Udhëheqësit fetarë të botës duhet të bashkohen, jo të përçahen dhe të luten së bashku për paqe. Ata kanë një mision: të luten për paqe, ndaj duhet të bashkohen dhe ta bëjnë atë. Çdo udhëheqës fetar duhet të shërbejë si shembull i veprimit për njerëzimin, promovimit të paqes, avancimit të dashurisë mes njerëzve dhe sjelljes së tyre drejt paqes dhe dashurisë. Ata që qeverisin kombet duhet t’i kenë frikë Perëndisë.
Baba mondi, vizitat dhe çfarë thotë për Izraelin
BABA MONDI e vizitoi Izraelin disa herë dhe shpreson ta shohë përsëri së shpejti. Ai priti edhe grupe izraelite në Shqipëri për të njohur bektashinjtë.
Ja çfarë thotë ai:
“Unë e njoh Izraelin dhe e konsideroj veten vëlla të popullit të Izraelit. Unë kam vizituar gjithë Izraelin me miqtë e mi atje. Unë isha i ftuar në një martesë hebreje të një miku. Bektashinjtë janë një komunitet dhe një rrugë mistike e Islamit që i do njerëzit pa marrë parasysh se nga cili vend vijnë, çfarë feje i përkasin, ngjyrën e lëkurës apo politikën e tyre. Ne i konsiderojmë ata si vëllezër dhe motra.
Dy gjëra më lanë shumë përshtypje [kur vizitova Izraelin.] E para ishte mikpritja. Më mirëpritën si vëlla dhe shok. Së dyti, vizitova të gjitha vendet e shenjta. E mora energjinë pozitive nga këto vende dhe besimtarët në to. Nuk po flas për ekstremistët, por për ata që besojnë në Zot dhe jetojnë sipas parimeve të librave të shenjtë.
Kemi një lutje që thotë: Të mallkuar janë ata që veshin uniformën e Zotit për të bërë punën e Djallit. Njerëzimi duhet të kuptojë se qeniet njerëzore nuk mund të gënjejnë dy gjëra: Zotin dhe vetveten. Ju mund të gënjeni njerëzit e tjerë, por nuk mund të gënjeni Zotin dhe veten tuaj. Kurani i Shenjtë thotë se ata që e njohin veten e tyre e kanë njohur Zotin. Në ditët e sotme, shumë nuk e njohin veten.
Disa kombe në botë shpenzojnë shumë para për ushtrinë. Por njerëzit duhet të gjejnë mënyra paqësore, pa ushtri dhe luftëra, për të lejuar që çdo komb të jetë i pavarur. Luftërat dhe vrasjet nuk janë fetare. Ato janë vepra e Djallit. Njerëzit që punojnë sipas mënyrave të Djallit nuk janë njerëz”.
BURIMI: Bota Sot
