Çfarë do të bëjë Putini nëse humbet luftën kundër Ukrainës? Frika është e madhe se ai mund të shpërthejë më pas armët bërthamore. Një ekspert amerikan tregon se si mund ta parandalohet kjo.
Çfarë bën Vladimir Putin nëse humbet luftën? Kjo pyetje ndoshta po preokupon shumë njerëz për momentin. Sepse çdo ditë ukrainasit janë më optimistë për ndalimin e pushtimit rus. Por a heq dorë Putini? A bën vetëvrasje si Adolf Hitleri (1889 – 1945)? Apo ai lëshon një bombë atomike në një akt dëshpërimi?
Askush nuk ka një përgjigje, ndoshta as vetë Putini. Shkencëtari politik amerikan Graham Allison ende po përpiqet të vlerësojë skenarët. Dhe vjen në përfundimin: “Putini supozon se do të humbasë jetën nëse mposhtet”, tha Allison për “Spiegel”.
Nuk ka perspektivë të mirë për Putinin
Allison drejtoi Shkollën e Qeverisë John F. Kennedy dhe Qendrën Belfer për Shkencën dhe Marrëdhëniet Ndërkombëtare në Universitetin e Harvardit. Për vite ai ishte gjithashtu kreu i planifikimit të Pentagonit dhe, pas përfundimit të Luftës së Ftohtë, koordinoi strategjinë e SHBA-së ndaj shteteve pasardhëse të Bashkimit Sovjetik. Në një nga librat e tij ai analizoi gjithashtu kufizimet dhe motivet e vendimmarrësve politikë. Me pak fjalë: njeriu është ekspert në fushën e kërkimit të krizave. Ai beson se nëse do të mposhtej, Putini “do të hynte në historinë ruse si njeriu që humbi Ukrainën dhe ndoshta edhe ringjalli Perëndimin”. Kjo nuk është një perspektivë e mirë për të – dhe në të njëjtën kohë thelbi analitik i kësaj pyetjeje: Çfarë do të zgjedhë Putin nëse detyrohet të zgjedhë midis kësaj disfate dhe një përshkallëzimi të dhunës dhe shkatërrimit? Allison: “Sipas vlerësimit tim, si aktor racional, ai do të zgjedhë këtë të fundit”.
“Atëherë amerikanët do të vrisnin rusët”
Kjo mund të nënkuptojë përdorimin e armëve bërthamore. “Putini nuk ka asnjë shqetësim për vrasjen e njerëzve, madje edhe në një numër shumë të madh. Ne e pamë atë në Grozny dhe e shohim sot në Mariupol,” vazhdon Allison. Ai e përshkruan këtë si një “skenar makthi”. Përdorimi i një bombe relativisht të vogël bërthamore prej 15 ose 20 kilotonësh – që është pothuajse e njëjtë me bombën e Hiroshimës – mund të vrasë 20,000 deri në 50,000 njerëz, në varësi të madhësisë së qytetit që do të goditet. “Kjo do të thyente tabunë bërthamore që ka ekzistuar për më shumë se 70 vjet – dhe ne do të ishim në një realitet të ri.“
Allison nuk beson se SHBA-ja ose NATO-ja do të përdorin më pas vetë një armë bërthamore taktike. Por njeriu nuk do të mund të “bënte diçka shumë dramatike”. Eksperti përmend sulmin ndaj bazave të lëshimit të raketave si një mundësi. “Atëherë amerikanët do të vrisnin rusët. Ky do të ishte një skenar kaq i botës tjetër saqë shumica e njerëzve thjesht nuk mund ta imagjinojnë atë.”
“Nuk është e arsyeshme të shfrytëzosh një shans”
Prandaj ai shpreson se do të gjendet një mënyrë për t’i dhënë fund vrasjes sa më shpejt të jetë e mundur. “Unë nuk mendoj se shumë njerëz dyshojnë se Putin është një demon,” thotë Allison. Por ai që vepron mjaft racionalisht. Ju duhet t’i ofroni atij diçka për të shpëtuar fytyrën. “Diçka që ai mund të tregojë një histori për veten e tij dhe për rusët. Për shembull: ‘Kemi konsoliduar kontrollin tonë mbi Donbass. Tani kemi një urë tokësore për në Krime”. Dhe/ose që Ukraina nuk do të bëhej anëtare e NATO-s për një kohë të gjatë. Ju duhet t’i jepni Putinit një arsye të mirë që të jetë në gjendje të ndalojë luftën.
Allison nuk mendon shumë për argumentin se kërcënimet e Putinit janë vetëm pjesë e luftës së tij dhe thjesht marifeteve taktike: “Shpesh vjen nga njerëz që nuk e dinë realisht se me çfarë rreziku kanë të bëjnë këtu. Nuk është e arsyeshme të shfrytëzosh një shans”.
Pas Rusisë, Kina mund të bëhet një kërcënim
Për të mbështetur argumentet e tij, Allison merr si shembull edhe Luftën e Ftohtë, me të cilën është marrë për dekada: “Lufta e Ftohtë na mësoi se gjithmonë duhet të gjeni një mënyrë për të mbijetuar së bashku. Ose vetëtima godet Putinin, me ndihmën e Zotit – me të cilën do të pajtohesha shumë – ose lufta duhet të përfundojë me këtë demon”. Në të kaluarën kishte arritur të jetonte edhe me Josef Stalinin (1878 – 1953) Mao Ce Dunin (1893 – 1976).
Por çfarë vjen pas kësaj? Allison beson se rreziku më i madh qëndron më në lindje:
“Unë besoj se po hyjmë në një epokë konfuze në të cilën Kina do të jetë kërcënimi më i madh: një fuqi në rritje që po ndryshon rendin botëror dhe po sfidon fuqinë e vendosur, Shtetet e Bashkuara.”
Rusia do të mbetet një faktor përçarës, veçanërisht për Evropën. Por uniteti i Evropës mund “një ditë të mbijë kuptimin në Rusi se Putini e ka çuar këtë vend në një rrugë pa krye”. (nga)
