PRISHTINË, Kosovë (AP) — Banorët e katër komunave me shumicë serbe të dielën bojkotuan me shumicë dërrmuese votimin për largimin e kryebashkiakëve të tyre shqiptarë etnikë nga detyra pas zgjedhjeve për kryetar komunash të vitit të kaluar, shkruan AP, transmeton ‘Bota sot’.
Referendumi – i mbështetur nga Perëndimi – ishte një përpjekje për të shpërndarë tensionet midis Kosovës dhe Serbisë fqinje, ndërsa të dyja vendet luftojnë për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian. Megjithatë, partia kryesore etnike serbe e Kosovës, Lista Srpska, ose Lista Serbe, e cila ka lidhje të ngushta me Beogradin, kishte bërë thirrje për një bojkot të zgjedhjeve të së dielës.
Vetëm 253 nga 46.556 votues të regjistruar votuan në të katër bashkitë. Që kryetarët e bashkive të shkarkohen, nevojitet shumica e votave. Në njërën nga komunat, Zveçan, nuk u hodhën fare fletë votimi, sipas rezultateve pasi votimi përfundoi në orën 17:00 GMT (13:00 EDT).
“Prandaj vërejmë se iniciativa e qytetarëve për shkarkimin e kryetarëve të komunave të Leposaviqit, Zubin Potokut, Zveçanit dhe Mitrovicës së Veriut ka dështuar”, tha Kreshnik Radoniqi, kryetar i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, i cili është përgjegjës për procesin.
Në qershor, kryeministri i Kosovës Albin Kurti ofroi mbajtjen e zgjedhjeve të reja në Mitrovicën e Veriut, Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok nëse 20% e elektoratit në komuna mbështesin një peticion për zgjedhje. Banorët votuan pro peticionit në janar.
Kur kryetarët shqiptarë etnikë morën zyrat majin e kaluar, serbët e Kosovës u përleshën me forcat e sigurisë, duke përfshirë paqeruajtësit e KFOR-it të udhëhequr nga NATO, duke plagosur 93 trupa, ndërsa protestonin për rezultatet.
Serbia ka mbështetur thirrjet për dorëheqjen e kryetarëve të bashkive.
Vëzhguesit lokalë dhe të BE-së monitoruan procesin.
Rezultati lë të njëjtën status quo të tensionuar në veri të Kosovës dhe negociatat e saj të ndërmjetësuara nga BE-ja për të normalizuar lidhjet me Serbinë fqinje. Nuk priten zhvillime në muajt në vazhdim.
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani akuzoi Beogradin se po ushtron presion ndaj serbëve në Kosovë për të bojkotuar referendumin.
“Serbia edhe një herë ndërhyri ilegalisht në procesin zgjedhor të një vendi tjetër. Edhe një herë (presidenti serb Aleksandar) Vuçiq nuk e ka mbajtur fjalën e dhënë ndaj partnerëve ndërkombëtarë (të mos ndërhyjnë)”, tha Osmani.
Lista Srpska pranoi se donte “të zëvendësonte këta kryetarë të rremë në komunat tona, por ne nuk donim të luanim lojëra të drejtuara nga regjimi në Prishtinë”. Partia akuzoi qeverinë e Kurtit për ushtrimin e presionit ndaj serbëve etnikë në veri me praninë e saj policore.
Kosova ishte një ish-krahinë serbe derisa një fushatë bombarduese 78-ditore e NATO-s në vitin 1999 i dha fund një lufte midis forcave qeveritare serbe dhe separatistëve shqiptarë etnikë në Kosovë, e cila la rreth 13,000 të vdekur, kryesisht shqiptarë etnikë, dhe i dëboi forcat serbe. Serbia nuk e njeh pavarësinë e Kosovës në vitin 2008.
Tensionet mes dy vendeve mbeten të larta.
Të hënën, Kosova ndërmori një hap tjetër të madh drejt anëtarësimit në Këshillin e Evropës – organi më kryesor për të drejtat e njeriut në kontinent – mes opozitës serbe. Të nesërmen, autoritetet e Beogradit ndaluan kosovarët në përpjekje për të shkuar në shtëpi për gati 20 orë në pikat kufitare, duke thënë se kjo ishte për arsye sigurie. Prishtina akuzoi Beogradin për “mbajtjen peng (kosovarët)” për dështimin në bllokimin e anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës. SHBA dhe BE denoncuan bllokimin e lëvizjes së lirë midis dy vendeve.
Në fillim të këtij muaji, Kosova njoftoi regjistrimin e saj të parë mbarëkombëtar që nga viti 2011, i cili do të përfshijë anketimin e pakicës etnike serbe në veri. Partia Lista Srpska ka denoncuar regjistrimin dhe ka bërë thirrje për bojkot, duke thënë se ishte një përpjekje e qeverisë së Kurtit “për të konfirmuar suksesin e tij të turpshëm në dëbimin e (rreth 250,000) serbëve”, duke iu referuar luftës së vitit 1999.
Një pikë tjetër mosmarrëveshjeje ishte vendimi i fundit i Prishtinës për të ndaluar serbët etnikë të përdorin monedhën serbe, dinari, i përdorur gjerësisht në institucionet e drejtuara nga serbët e Kosovës, duke përfshirë shkollat dhe spitalet.
Shtetet e Bashkuara dhe BE-ja po luftojnë për ta rikthyer në rrugën e duhur dialogun Prishtinë-Beograd. Bisedimet mes të dyve kanë ngecur pasi një oficer i policisë së Kosovës dhe tre persona të armatosur serbë u vranë në një shkëmbim zjarri pasi rreth 30 persona të maskuar hapën zjarr ndaj një patrulle policie pranë fshatit Banjska të Kosovës në shtator.
Brukseli ka paralajmëruar të dy se refuzimi për të bërë kompromis rrezikon shanset e Serbisë dhe Kosovës për t’u bashkuar me bllokun. Blloku 27-vendesh është i prirur të ruajë shtrirjen e vendeve të Ballkanit Perëndimor – Serbisë, Kosovës, Bosnjës, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë – me Perëndimin ndërsa lufta e Rusisë kundër Ukrainës vazhdon. Të gjashtë janë në faza të ndryshme të procesit të pranimit.
