Makina e gënjeshtrës është në zemër të regjimit të Putinit. Fsheh krimet, trumbeton triumfe false dhe përhap histori të frikshme dhe teori konspirative. Ndërkohë, mediat e huaja, dikur të nderuara në Rusi, janë margjinalizuar, shkruan The Times.
Presioni zyrtar luan një rol, por shumë rusë mendonin se Perëndimi kishte humbur autoritetin e tij moral duke toleruar korrupsionin e epokës së Jelcinit dhe përmes ndërhyrjeve ushtarake në ish-Jugosllavi dhe Irak.
Plagët e vetëshkaktuara i kanë shtuar problemet. Shkurtimet e buxhetit dhe ndërhyrja burokratike kanë rrënuar Shërbimin Botëror të BBC-së, i cili kur punoja atje në vitet 1980 ishte media më autoritative e lajmeve në planet.
Tani trazirat ekonomike brenda Rusisë dhe lufta e dështuar në Ukrainë na japin një tjetër shans. Rusët po e kuptojnë se liderët e tyre i kanë gënjyer dhe se mediat shtetërore janë bashkëpunëtorë në këtë mashtrim. Ditët e radios me valë të shkurtra kanë mbaruar. Kontrolli i Kremlinit mbi rregullimin e medias e bën të pamundur transmetimin tokësor brenda Rusisë.
Kjo lë transmetimin satelitor dhe internetin. Të dyja ofrojnë shumë potencial.
Rusia nuk është Kina: njerëzit ende mund të hyjnë në YouTube, Instagram dhe platforma të tjera kryesisht pa pengesa. Telegram, një aplikacion i koduar i mesazheve, është veçanërisht i popullarizuar.
Pyetja më e vështirë është krijimi i përmbajtjes. Rritja e shërbimit rus të BBC-së është hapi i parë i dukshëm.
Përditësimet e rregullta mbi emrat e viktimave ruse, robërve dhe dezertorëve në pushtimin e Ukrainës do të tregonin ndryshimin midis hapjes së një shoqërie të lirë dhe mashtrimit dhe fshehtësisë së sistemit Putin.
Hetimet mund t’i shtojnë më shumë lajmet. Videot politike më të shikuara në Rusi janë nga aktivisti kundër korrupsionit Alexei Navalny, i cili tashmë është në burg.
Por ekipi i Navalnyt i sheh qeveritë dhe agjencitë perëndimore në mënyrë tronditëse të padobishme dhe pasive. Kjo duhet të ndryshojë.
Zbulimi i mënyrës sesi elita ruse fsheh paratë e saj të vjedhura jashtë vendit dhe roli i turpshëm i bankierëve, avokatëve, kontabilistëve, rregullatorëve dhe të tjerë perëndimorë në këtë zbavitje plaçkitëse prej dekadash, do të tërhiqte një audiencë të madhe dhe do të ngjallte zemërim kundër Putinit.
Pasuria më e madhe e perandorisë propagandistike të Kremlinit janë vlerat e shkëlqyera të prodhimit. Unë shoh shumë televizion rus. Mbulimi i lajmeve të tmerrshme dhe aktualiteti qëndron mes programeve të shkëlqyera argëtuese, dramatike dhe dokumentare.
Shumica e transmetimeve të huaja në rusisht janë (të vendosura me mirësjellje) në anën e turbullt. Arma jonë më e mirë këtu do të ishte satira. Rusët mund të kenë humbur lirinë e tyre, por nuk e kanë humbur sensin e humorit.
Gjatë Luftës së Ftohtë, – shakatë politike – ishin një forcë e fuqishme gërryese kundër pompozitetit të plumbit të regjimit sovjetik.
Për shembull: në një mbledhje qensh, qeni amerikan thotë: “Kur leh më japin mish”. Qeni polak pyet “Çfarë është ‘mishi’?”. Qeni sovjetik pyet “çfarë është “leh”?
Është koha për ta ringjallur atë. Praktikisht, Ukraina ka qenë pioniere e satirës politike në gjuhën ruse, e mishëruar në një seri brilante të quajtur Shërbëtori i Popullit, ku shfaqet një mësues i përulur i historisë, zhurma e të cilit kundër korrupsionit bëhet virale, duke e shtyrë atë drejt presidencës.
Fatkeqësisht, gjeniu krijues që qëndron pas kësaj, Volodymyr Zelensky, u largua nga showbiz-i në vitin 2019: në një rast të jetës duke imituar artin, ai arriti të fitojë në zgjedhjet presidenciale.
Por talentet e tjera janë të shumta. Skenaristët mund të dëshirojnë të mprehin stilolapsat e tyre për një ribërje të filmit Vdekja e Stalinit, këtë herë që paraqet rënien e Putinit. Gjithçka që duhet të bëjmë është të paguajmë për të.
