Disa historianë i shohin dy luftërat botërore si një konflikt të vetëm ushtarak me një armëpushim njëzetvjeçar në mes. Me fjalë të tjera, ishte një luftë e gjatë evropiane për të frenuar Gjermaninë. Dhe ndërsa Gjermania nën kaizerin ishte krejt ndryshe nga Rajhu i Hiterit, është e mundur të gjurmohen rrënjët e brutalitetit nazist që nga historia gjermane.
Kishte një tjetër konflikt të gjatë në shekullin e 20-të, lufta midis Perëndimit demokratik dhe Rusisë antidemokratike. Mirëpo, vetëm tani, kur po hyn në fazën e dytë, “të nxehtë”, po ndërgjegjësohemi se është bërë gjatë gjithë kohës, dhe gjithashtu me armëpushim të zgjatur ndërmjet angazhimeve aktive.
Në fakt, ajo filloi si një luftë që nuk ndodhi. Në shtator 1939, Britania dhe Franca i shpallën luftë Gjermanisë, sepse ishin angazhuar për të mbrojtur Poloninë nga një sulm i huaj. Por tanket e Hitlerit nuk ishin të vetmet për të shkelur kufirin polak. Më pak se tre javë më vonë Ushtria e Kuqe e Stalinit marshoi nga lindja. Veprimet e tyre u koordinuan nga protokolli sekret i paktit të mossulmimit Molotov-Ribbentrop, i cili përcaktonte saktësisht se sa nga territori polak do të rrëmbente çdo diktator.
Madje mund të argumentohet se marrëveshja inkurajoi Hitlerin të sulmonte Poloninë. Sikur Stalini t’i bashkohej dy demokracive perëndimore në kundërshtimin e sulmit gjerman, apo edhe të kishte mbetur neutral në vend që të hidhej në një mundësi për të ndarë Evropën në aleancë me nazistët, historia e Luftës së Dytë Botërore mund të kishte qenë krejt ndryshe.
Pas shtypjes së rezistencës polake, të dy ushtritë mbajtën një paradë të përbashkët ushtarake në qytetin e Brest-Litovsk. Stalini më pas ekzekutoi rreth 22,000 oficerë ushtarakë polakë dhe polakë të tjerë. Ndërsa NKVD sovjetike nuk i shënjestroi në mënyrë specifike hebrenjtë, hebrenjtë polakë në gjendje më të mirë u grumbulluan si armiq të klasës; numri i tyre përfshinte pronarë biznesesh, mjekë, avokatë dhe profesionistë të tjerë. Ata hebrenj nga Polonia e pushtuar nga nazistët, të cilët ishin në gjendje të arratiseshin në territorin e kontrolluar nga sovjetikët, shpesh dërgoheshin në pjesë të pakëndshme të Azisë Qendrore ose futeshin në kampe pune.
Lojë e dyfishtë e Luftës së Dytë Botërore të BRSS
Për gati dy vjet më pas, Bashkimi Sovjetik dha mbështetje materiale për përpjekjet gjermane të luftës, duke i mundësuar Hitlerit të shtypte Francën dhe të bombardonte Ishujt Britanikë. Megjithatë, edhe pse BRSS kishte qenë, së bashku me Gjermaninë, një agresor në luftën kundër Polonisë, dhe për të gjitha qëllimet dhe qëllimet mbeti aleati i Hitlerit, Britania nuk i shpalli kurrë luftë Moskës. Me sa duket, Churchill e kuptoi se të dy diktatorët përfundimisht do të binin në konflikt.
Në të vërtetë, muaji i tyre i mjaltit përfundoi kur Hitleri tradhtoi Stalinin dhe pushtoi Bashkimin Sovjetik, duke e futur atë në koalicionin anti-Hitler. Sulmi i Hitlerit ndryshoi statusin e tij nga një armik në një aleat, por nuk e ndryshoi në asnjë mënyrë natyrën e regjimit të Stalinit. Lufta kundër Rusisë Sovjetike që duhej të ishte shpallur në vitin 1939, thjesht u shty për një dekadë.
NË fund të viteve 1940, Bashkimi Sovjetik dhe Perëndimi ishin të mbyllur në atë që u quajt Lufta e Ftohtë. Jo më në aleancë me Hitlerin, Bashkimi Sovjetik vazhdoi tamam si të ishte ende. Vendet në Evropën Lindore dhe Qendrore, përfshirë Poloninë, kaluan nga pushtimi gjerman në shtypjen sovjetike dhe vuajtën valë pas valë spastrimesh brutale. Madje, Stalini imitoi Hitlerin duke u kthyer në mënyrë të dhunshme antisemitike dhe duke nisur një fushatë brutale kundër hebrenjve në BRSS dhe Evropën Lindore nën etiketën e kozmopolitizmit pa rrënjë.
Të dy palët në Luftën e Ftohtë, të armatosura siç ishin me armë bërthamore, nuk u përballën me njëra-tjetrën në fushën e betejës. Megjithatë, luftërat me përfaqësues u ndezën në mbarë globin, nga Indokina në Afrikë dhe nga Amerika Latine në Lindjen e Mesme. Miliona njerëz vdiqën në Kore, Vietnam, Kamboxhia, Indonezi, Afganistan dhe gjetkë.
Në fund, Perëndimi fitoi, Evropa Lindore u kthye drejt perëndimit dhe Bashkimi Sovjetik u shpërbë. Fillimisht, Rusia u duk se po largohej nga autoritarizmi dhe ekspansionizmi. Ajo dukej e vendosur për të ndërtuar një shtet demokratik, paqësor dhe për t’u shkëputur nga e kaluara e tij e ndyrë.
E megjithatë, gjatë viteve 1990, Rusia shpesh krahasohej me Republikën e Vajmarit . Ishte entuziazmi fillestar për demokracinë, i cili shpejt u mposht nga krizat ekonomike, inflacioni dhe paligjshmëria. Nostalgjia për Bashkimin Sovjetik u rrit dhe u shfaq një teori “thikë pas shpine”, duke pretenduar se Bashkimi Sovjetik u shemb jo për shkak të pakënaqësisë së popullit të tij, problemeve ekonomike dhe tensioneve etnike, por si rezultat i makinacioneve amerikane. Kjo i bëri jehonë përhapjes në Gjermani pas disfatës në Luftën e Parë Botërore, duke pretenduar se ushtria ishte tradhtuar.
Në Gjermani, Hitleri mori pushtetin befas. Në Rusi, procesi ishte gradual, duke u zhvilluar gjatë njëzet viteve të fundit. Vladimir Putin dhe propaganda e tij me mjeshtëri kanë luajtur dhe promovuar pakënaqësi revanshiste ruse që nuk janë ndryshe nga të njëjtat ndjenja në Gjermani që hapën rrugën drejt pushtetit për nazistët.
Rusia moderne
Rezultatet në Rusi janë gjithashtu të ngjashme, dhe paralelet mund të zhvillohen më tej. Aneksimi i Krimesë kryesisht rusisht-folëse dhe pushtimi i Donbasit në vitin 2014 i bëri jehonë pushtimit të Sudetenland nga Hitleri, i cili gjithashtu pretendoi se do të sillte gjermanishtfolësit në shtëpi në Rajhun gjerman. Dhe sigurisht pushtimi i Ukrainës në shkurt të këtij viti i referohet pushtimit të Polonisë.
Që nga rënia e komunizmit në 1991, ka pasur një armëpushim midis Perëndimit dhe Moskës. Tani i ka ardhur fundi. Vërtet, Rusia e Putinit është një shtet shumë i ndryshëm nga BRSS e Brezhnevit, por Gjermania e Hitlerit ishte gjithashtu e ndryshme nga ajo e Kaizerit. Krahasuar me sovjetikët, Putini është më radikal, më i inatosur dhe i pamëshirshëm. Prej disa kohësh ai dhe propagandistët e tij kanë thënë se Rusia nuk po lufton vetëm Ukrainën, por është duke u përfshirë në një luftë me NATO-n dhe veçanërisht me Shtetet e Bashkuara. Tani, Perëndimi po zgjohet edhe me këtë realitet.
Nuk është ende Lufta e Tretë Botërore, por tani kemi hyrë në një fazë vendimtare në luftën e gjatë kundër Moskës.
