Njerëzit i kanë shprehur mendimet me gjuhë për dhjetëra mijëra vjet. Është një shenjë dalluese e specieve tona, aq shumë sa shkencëtarët dikur spekuluan se aftësia për të folur ishte ndryshimi kryesor midis nesh dhe kafshëve të tjera, por si e studiojnë shkencëtarët marrëdhënien midis mendimit dhe gjuhës? Dhe a është e mundur të mendosh pa fjalë?
Përgjigja, çuditërisht, është po. Studimet kanë treguar se disa njerëz kanë një monolog të brendshëm që do të thotë se ata nuk flasin me veten në kokën e tyre dhe hulumtime të tjera tregojnë se njerëzit nuk i përdorin rajonet gjuhësore të trurit të tyre kur punojnë me probleme logjike pa fjalë. Megjithatë, për dekada të tëra, shkencëtarët mendonin se përgjigja ishte jo se mendimi inteligjent ishte i ndërthurur me aftësinë tonë për të formuar fjali.
“Të menduarit e pasimbolizuar” është një lloj procesi njohës që ndodh pa përdorimin e fjalëve. Studimi i gjuhës dhe njohjes është jashtëzakonisht i vështirë, pjesërisht sepse është vërtet e vështirë për t’u përshkruar. Njerëzit përdorin të njëjtat fjalë për të përshkruar përvoja shumë të ndryshme të brendshme. Një çështje tjetër është se mund të jetë e vështirë të njohësh mendimin pa gjuhë. Shumica e njerëzve nuk e dinë se ata përfshihen në të “menduarit e pasimbolizuar” dhe për shkak njerëzit janë kaq të bllokuar në mendimet tona dhe nuk mund të hyjnë drejtpërdrejt në mendjet e të tjerëve.
Megjithatë, disa laboratorë, si ai i Fedorenkos, po zhvillojnë mënyra më të mira për të vëzhguar dhe matur lidhjen midis gjuhës dhe mendimit. Teknologjitë moderne si imazhi i rezonancës magnetike funksionale (fMRI) dhe mikroskopi u japin studiuesve një pamje mjaft të mirë se cilat pjesë të trurit të njeriut korrespondojnë me funksione të ndryshme. Hulumtimi i Fedorenko merr parasysh harta të trurit dhe shton një komponent aktiv.
Hulumtimet si Fedorenko, Hurlburt dhe të tjerë tregojnë se gjuha nuk është thelbësore për njohjen njerëzore, gjë që është një gjetje veçanërisht e rëndësishme për të kuptuar disa kushte neurologjike, siç është afazia. Ju mund ta hiqni disi sistemin gjuhësor dhe shumë arsyetime mund të vazhdojnë mirë.
