Kërkimi dramatik nga agjentët e Byrosë Federale të Hetimit (FBI) të shtëpisë së Donald Trump në Florida të hënën shënoi një përshkallëzim të papritur në hetimet ndaj ish-presidentit amerikan dhe ngriti pyetje të reja ligjore që, në teori, mund të ndryshojnë rrjedhën e zgjedhjeve presidenciale, sipas BBC.
Nëse hetimi, i cili dyshohet se është i lidhur me trajtimin e dokumenteve presidenciale të klasifikuara nga Trump, përfundon me akuza penale dhe një dënim, disa sugjerojnë se ai mund të ndalohet ligjërisht të kandidojë përsëri për president në vitin 2024.
Juristë të tjerë, megjithatë, besojnë se Kushtetuta, edhe nëse ai dënohet, e lejon jo vetëm të kandidojë për postin, por edhe të shërbejë si president, nëse ai zgjidhet.
Menjëherë pasi agjentët e FBI-së bastisën pronën e tij në Mar-a-Lago, Trump komentoi se ata donin ta pengonin atë të kandidonte përsëri për president.
Joseph Moreno, një ish-prokuror në Departamentin e Drejtësisë, thotë se natyra dhe ndjeshmëria e kontrollit të rezidencës së Trump në Mar-a-Lago në Palm Beach sugjeron që hetimi po ecën në drejtim të akuzave të mundshme.
“Dikush në FBI dhe prokurorët federalë besojnë se ka pasur një shkelje të Aktit të Regjistrimeve Presidenciale, i cili kërkon që presidenti të dorëzojë të gjitha dokumentet dhe emailet në Arkivin Kombëtar ose akte të tjera që rregullojnë çështjen e të dhënave të klasifikuara, dhe kjo është arsyeja pse ata filluan një hetim”, tha Moreno.
Një pjesë e madhe e analizës pas kërkimit – dhe një element kyç në lidhje me zgjedhjet e 2024 – ka të bëjë me seksionin 2.071 të Kodit Penal Federal të SHBA-së.
Ai thekson se kushdo që i është besuar dokumentet qeveritare, i cili “fsheh, heq, fshin ose shkatërron me dashje dhe në mënyrë të paligjshme … çdo regjistrim, procedim, hartë, libër, letër, dokument ose send tjetër, të depozituar ose depozituar … në çdo funksion publik”, mund të dënohet me gjobë ose me burgim deri në tri vjet.
Më e rëndësishmja, artikulli thotë se kushdo i dënuar sipas ligjit “do të diskualifikohet nga mbajtja” e postit federal.
Kjo është arsyeja pse disa sugjerojnë se një vendim fajësie mund t’i jep fund shpresave të Trump për t’u kthyer në Shtëpinë e Bardhë.
“Është ligji dhe nëse Donald Trump e shkel atë, ai do të përballet me dënimin, një prej të cilave është fakti se ai mund të mos jetë në gjendje të shërbejë më në zyrën federale”, tha historiani Michael Beschloss për MSNBC.
Megjithatë, disa ekspertë ligjorë besojnë se nuk ka gjasa që ligji të zbatohet ose të refuzohet një apel i mundshëm në një proces gjyqësor të mundshëm, pasi kufizimet e vetme për një kandidaturë për president janë shtetësia, vendbanimi dhe mosha.
“Ligji nuk do të kalojë asnjë rishikim kushtetues,” thotë Brian Kalt, profesor i së drejtës kushtetuese në Universitetin e Miçiganit.
Ekspertët ligjorë dhe kushtetues thonë se nuk ka asnjë ndalim të përgjithshëm për të dënuarit për krime të kandidojnë për president.
Shembulli më i fundit është George W. Bush, i cili u dënua për një kundërvajtje – drejtimin e mjetit në gjendje të dehur, por ishte president i SHBA-së për dy mandate.
Kriteret se kush mund të kandidojë për president përcaktohen nga Kushtetuta e SHBA.
Kërkesat janë të thjeshta: aplikanti duhet të jetë së paku 35-vjeç dhe të ketë qenë shtetas amerikan për të paktën 14 vjet.
Kështu, ekziston një konflikt midis ligjit federal sipas të cilit të dënuarve sipas nenit të mësipërm duhet të ndalohet nga detyra dhe Kushtetutës, e cila përcakton kushte të qarta se kush ka të drejtë të kandidojë për president dhe nuk përmend dënimet penale.
“Parimi bazë i së drejtës kushtetuese është se Kushtetuta është supreme dhe çdo ligj që bie ndesh me Kushtetutën është i pavlefshëm”, shton Kalt.
Një numër ekspertësh ligjorë sugjerojnë që Kongresi mund të diskualifikojë një kandidat nga detyra përmes procesit të fajësimit, por Kushtetuta e SHBA nuk parashikon një autoritet të tillë për dënimet sipas ligjit të rregullt penal.
“E vetmja mënyrë se si ai mund të ndalohet nga kandidimi është që Kongresi ta ndalojë atë duke përdorur kompetencat e shkarkimit, por kjo do të ishte shumë e pazakontë,” thotë Moreno, një ish-prokuror i Departamentit të Drejtësisë.
