Një armë misterioze goditi një objektiv thellë në zemër të Rusisë.
Të hënën në mëngjes, një ulërimë shurdhuese që dukej si një aeroplan, zgjoi një qytet në stepat e sheshta të rajonit të lumit Vollga.
Sipas pamjeve të kamerave të vëzhgimit, një dritë në formë rrufeje e ndjekur nga një shpërthim i fuqishëm tronditi Engelsin, vend i emëruar sipas filozofit dhe shtëpia e më shumë se 300,000 njerëzve.
Ai goditi një nga aeroportet më të mëdha dhe më të rëndësishme ushtarake të Rusisë – aty ku qëndrojnë bombarduesit strategjikë Tupolev Tu-160 dhe Tu-95.
Aeroplanët janë të aftë të mbajnë koka bërthamore dhe Moska i ka përdorur vazhdimisht ato për të hedhur raketa jo-bërthamore mbi Ukrainën.
Dhe për sulmet, Rusia akuzoi Ukrainën.
Kievi nuk ka marrë përgjegjësinë, por nëse konfirmohet se qëndron pas tyre, siç besohet gjerësisht, ata do të shënonin sulmet më të thella në Rusi që nga fillimi i luftës në shkurt.
Që nga 10 tetori, shtatë valë sulmesh kanë vrarë civilë dhe kanë shkatërruar ose dëmtuar shtëpi, termocentrale dhe infrastrukturë tjetër të nevojshme “për të mbajtur miliona ukrainas të sigurt” me ardhjen e dimrit.
E vendosur rreth 650 km (404 milje) nga pjesa më lindore e rajonit të Kharkiv-it të kontrolluar nga Kievi, baza ajrore e Engelsit shihej si një strehë e sigurt – e vështirë të arrihej nga Ukraina.
Por jo më – sipas një analisti të lartë ushtarak në Ukrainë.
“Ky është një moment historik, i papritur jo vetëm për armiqtë tanë, planet e të cilëve janë penguar, por edhe për aleatët” në Perëndim, ka thënë për Al Jazeera, gjenerallejtënant Ihor Romanenko, ish-zëvendës shefi i shtabit të përgjithshëm të Ukrainës.
Arma e re mund të arrijë pjesën më të madhe të Rusisë perëndimore, duke përfshirë Moskën, rajonin e ulët të lumit Vollga, si dhe Krimenë e aneksuar, ku është vendosur flota ruse e Detit të Zi.
“Arma është mjaft e fuqishme dhe precize për të shkaktuar dëme serioze, duke përfshirë goditjen e çdo gjëje që lidhet me naftën, kimikatet dhe energjinë, si dhe urat e mëdha – për shembull, përtej Vollgës”, ka thënë Nikolay Mitrokhin, një historian në Universitetin e Bremenit të Gjermanisë.
Katër qytete ruse me një popullsi prej më shumë se një milion qëndrojnë pranë Vollgës, lumi më i gjatë i Evropës.
Për shekuj me radhë, rusët e panë atë si arterien e tyre më të rëndësishme dhe simbolike të ujit – dhe shpesh i referoheshin si “matushka” ose “nënë e dashur”.
Degët e Vollgës përfshijnë Moskën, lumin që kalon me zigzag nëpër Moskë duke siguruar ujë për 12 milionë banorët e saj.
Princi i Madh i Moskës “Ivani i Tmerrshëm” e shpalli veten car vetëm pasi pushtoi pellgun e Vollgës, dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore, evakuimi “prapa Vollgës” nënkuptonte siguri nga sulmet ajrore naziste gjermane.
Dhjetëra fabrika sovjetike u zhvendosën atje, duke e kthyer rajonin në brezin industrial kryesor të BRSS që ende prodhon makina, tekstile, kimikate, plastikë dhe benzinë.
Tani, ndonjë nga këto fabrika mund të shkatërrohet ose dëmtohet.
“Rusia do të duhet të rishqyrtojë plotësisht konceptet e saj të mbrojtjes ajrore dhe raketore, diçka që do të marrë kohë dhe nuk do të garantojë gjithsesi asnjë siguri, dhe të numërojë humbjet”, tha Mitrokhin.
Për më tepër, dhjetëra miliona rusë nuk do të ndihen më të sigurt.
“Banorët e atyre zonave, duke përfshirë Muskovitët, duhet të kuptojnë se në një moment, një shpërthim mund të ndodhë jashtë dritares së tyre dhe diçka e rrezikshme do të fillojë të digjet”, vë në pah Mitrokhin.
Deri më tani, dëmi nga sulmet e supozuara të Ukrainës ishte më simbolik.
Dy bombardues Tu-95 u dëmtuan në bazën ajrore Engels dhe një kamion me karburant u dogj në bazën ajrore Dyagilevo në Ryazan, thanë zyrtarët rusë.
Të paktën tre ushtarakë u vranë dhe disa u plagosën, thanë ata.
Sulmet nuk penguan dhjetëra aeroplanë që të ngriheshin dhe të bombardonin përsëri Ukrainën të hënën.
Moska, duke fajësuar Kievin, tha se ato u kryen nga “dronë reaktivë të prodhimit sovjetik” që u rrëzuan përpara se të arrinin objektivat e tyre.
Por zyrtarët në Kiev e mohuan kategorikisht përgjegjësinë – dhe përdorën të gjitha nuancat e ironisë dhe sarkazmës në përgjigjet e tyre.
“Toka është e rrumbullakët”, shkroi në Twitter të hënën Mykhailo Podolyak, një këshilltar i presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy.
“Është për të ardhur keq që ata nuk studiojnë astronomi në Kremlin, duke preferuar astrologët e ‘oborrit’. Përndryshe, ata do ta dinin se nëse dërgoni diçka në hapësirën ajrore të një kombi tjetër, herët a vonë, fluturakja kthehet”, shkroi ai.
“Pavarësisht se çfarë dëshiron [të thotë] armiku – ne nuk kemi filluar ende asgjë”, tha zëdhënësi i Ministrisë së Mbrojtjes, Yuri Ihnat, në një deklaratë televizive të hënën.
Fjalët e tij imitonin qëllimisht presidentin rus Vladimir Putin, i cili tha në korrik se Rusia “nuk ka filluar ende asgjë serioze në Ukrainë”.
Komentet vazhduan një traditë të re ukrainase të talljes dhe sharjes së Rusisë dhe ushtarakëve të saj, por nuk hodhën asnjë dritë mbi identitetin e armës.
Megjithatë, komentet ruse për “dronin sovjetik” ofruan një të dhënë.
BRSS ka zhvilluar vetëm një.
Droni zbulues Tu-141 i koduar “Strizh” (Swift) u bë publik në vitin 1979, vitin kur Moska pushtoi Afganistanin.
Pothuajse 15 metra e gjatë, fluturakja peshon rreth gjashtë ton.
Shpejtësia saj është subsonike, rreth 1,100 km në orë, dhe diapazoni i saj është rreth 1,000 km.
Droni mund të ngrihet deri në disa kilometra mbi tokë – duke e komplikuar ndjeshëm punën e mbrojtjes ajrore ruse.
Më e rëndësishmja, “Strizh” u prodhua në Kharkiv, qyteti i dytë më i madh i Ukrainës, dhe ringjallja e prodhimit të tij në vitin 2014 mund të ketë qenë relativisht e lehtë.
Në tetor, Ukroboronprom, konsorciumi shtetëror i armëve të Ukrainës, tha se po zhvillonte një dron të rëndë që mund të mbante pothuajse 75 kilogramë eksploziv. Nuk kishte detaje të mëtejshme.
“Ne po ju themi pothuajse asgjë, por kjo ‘asgjë’ funksionon me sukses në fushën e betejës”, citohet të ketë thënë zëdhënësja e Ukroboronprom, Natalya Sad në komentet televizive.
Pse “duhet të shqetësohet Kremlini”
Sulmet me dron dërgojnë një sinjal shqetësues në Moskë.
“Kjo me siguri duhet ta shqetësojë Kremlinin, veçanërisht ata që nuk kanë vend në bunker”, ka thënë për Al Jazeera, Sergey Bizyukin, një aktivist i opozitës në mërgim nga Ryazan, ku ndodhet një nga aeroportet e bombarduara.
Por tani për tani, rusët e zakonshëm janë më pak të shqetësuar për sulmet pasi ata janë të preokupuar me “mobilizimin e pjesshëm”.
Moska ka grumbulluar qindra mijëra burra në vijën e frontit në një përpjekje për të rritur përpjekjet e saj të luftës.
Mediat e kontrolluara nga Kremlini minimizojnë humbjet në Ukrainë dhe vetëm përkeqësimi i situatës ekonomike mund të shkaktojë protesta mes rusëve, vlerëson Bizyukin.
“Të tjerët do ta kuptojnë kur frigoriferët e tyre do të fillojnë të zbrazen”, ka shtuar ai, përcjell Telegrafi.
Kur Moska mbështeti separatistët në Ukrainën juglindore në vitin 2014, vëzhguesit e krahasuan konfliktin me “dy ushtritë sovjetike” që luftonin njëra-tjetrën.
Por duke qenë se Ukraina mbështetet gjithnjë e më shumë në armët e furnizuara nga Perëndimi, të miratuara nga NATO, krahasimi mbetet i vërtetë vetëm kur bëhet fjalë për armatimin e sofistikuar ajror.
Perëndimi refuzoi të furnizonte Ukrainën me aeroplanë luftarakë moderne dhe sisteme të mbrojtjes ajrore dhe ajo që ofroi ishte “një pikë në det”, tha Romanenko, i cili u specializua në mbrojtjen ajrore gjatë 40 viteve të shërbimit të tij në ushtrinë sovjetike dhe ukrainase.
