Pse është prodhuesi kryesor i çipave të IA në botë, i përfshirë në luftën SHBA-Kinë?

Gjigandi i teknologjisë Nvidia është prodhuesi kryesor i çipave të inteligjencës artificiale në botë, por suksesi i kompanisë e ka vënë atë edhe në qendër të tensioneve tregtare.

Kompania me seli në Santa Clara të Kalifornisë, e cila po i afrohet një kapitalizimi tregu prej 5 trilionë dollarësh, ka parë rritje të shpejtë për shkak të çipave të saj, të cilët përdoren kryesisht për të furnizuar me energji qendrat masive të të dhënave të përdorura nga firma të tjera teknologjike, si OpenAI, krijuesi i chatbot-it të njohur të inteligjencës artificiale ChatGPT.

Por teknologjia kryesore e Nvidia-s është përdorur si një mjet negociues në konfliktin tregtar të Presidentit Donald Trump me Kinën, i cili u nxit nga tarifat gjithëpërfshirëse të Trump në prill dhe është përshkallëzuar për shkak të mosmarrëveshjeve për mineralet e rralla të tokës.

Kjo e ka komplikuar më tej marrëdhënien e Nvidia-s me Kinën, ku ajo realizonte afërsisht 25% të shitjeve të njësive të përpunimit grafik, vlerëson Gil Luria, kreu i kërkimit teknologjik në DA Davidson. Popullariteti i Nvidia-s e ka përfshirë gjithashtu kompaninë në një polemikë të ashpër për mundësinë që i ka dhënë Kinës të anashkalojë kufizimet e eksportit, ndërsa tensionet tregtare vazhdojnë.

“Nvidia është zënë në mes të dy gjërave shumë të rëndësishme: një mosmarrëveshje tregtare midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara… por më e rëndësishmja, inteligjenca artificiale është bërë një çështje sigurie kombëtare”, tha Luria.

Drejtori ekzekutiv i Nvidia-s, Jensen Huang, ka argumentuar se kufizimi i shitjeve të çipave amerikanë të inteligjencës artificiale do t’u mundësojë në fund të fundit zhvilluesve kinezë të krijojnë alternativat e tyre.

Kush është Jensen Huang?

Huang, 62 vjeç, lindi në Tajvan dhe në moshën 9 vjeç u dërgua nga prindërit e tij për të jetuar në Tacoma, Uashington. Në vitin 1993, i diplomuari i Universitetit Shtetëror të Oregonit dhe Stanfordit bashkëthemeloi Nvidia-n, e cila filloi si një kompani përpunimi grafikësh.

Huang — pasuria e të cilit vlen 167 miliardë dollarë, sipas Indeksit të Miliarderëve të Bloomberg — është trajtuar si një yll roku në Tajvan për suksesin e tij në garën e çipave të inteligjencës artificiale dhe më parë ka punuar si projektues mikroprocesori te AMD, tashmë konkurrentja e saj.

“Është vërtet e pazakontë të kesh dikë që mund të kalojë nga themelimi i asaj që në atë kohë ishte një startup shumë i vogël teknologjik dhe ta rrisë atë në nivelin e jashtëzakonshëm të suksesit që ka arritur Nvidia”, tha për Huang John Villasenor, një bashkëpunëtor i lartë jo-rezident në Institutin Brookings dhe profesor në Universitetin e Kalifornisë, Los Angeles.

Cili është roli i Nvidia-s në garën e çipave të inteligjencës artificiale?

Nvidia fuqizon qendrat e të dhënave që mbështesin teknologjinë e inteligjencës artificiale dhe ka qenë ofruesi kryesor i këtyre çipave.

Nvidia në thelb krijoi arkitekturën për këdo që zhvillon inteligjencën artificiale, duke çuar në një rritje të kërkesës për teknologjinë e saj, sipas Arun Sundararajan, një profesor i teknologjisë, operacioneve dhe statistikave në Shkollën e Biznesit NYU Stern.

Kompania tha në shtator se do të investonte deri në 100 miliardë dollarë në OpenAI dhe do t’i siguronte asaj çipa për qendrën e të dhënave që në fund të vitit 2026.

Nvidia po konkurron me AMD për marrëveshje me partnerë si OpenAI, i cili tha të hënën se do të përdorë 6 gigavat çipa AMD për të furnizuar me energji qendrat e të dhënave të OpenAI.

“Konkurrenca padyshim ka mbërritur. Klientët do të zgjedhin grupin më të mirë teknologjik për të ekzekutuar aplikacionet më të njohura komerciale në botë dhe modelet me burim të hapur. Ne do të vazhdojmë të punojmë për të fituar besimin dhe mbështetjen e zhvilluesve kryesorë kudo”, tha një zëdhënës i Nvidia në një deklaratë të ndarë me CNN.

Pse është Nvidia e përfshirë në tensionet tregtare SHBA-Kinë?

Në vitet e fundit, qeveria amerikane është përpjekur të kufizojë aksesin kinez në teknologjinë amerikane për të ngadalësuar përparimin e Pekinit në inteligjencën artificiale, duke i lejuar kështu Shteteve të Bashkuara të marrin drejtimin. Trump vazhdoi këtë trend në prill, kur ai kufizoi aksesin e Kinës në çipa, përfshirë H20 të Nvidia-s, si pjesë e luftës së tij tregtare.

Kufizime të tilla në shitjen e çipave e ofenduan Kinën, tha Luria, dhe në fund të fundit çuan në kufizimin e blerjes së çipave nga Pekini vetëm për kompanitë e tyre.

Por Shtëpia e Bardhë kohët e fundit e ndryshoi qëndrimin e saj.

“Duhet t’ua shesësh kinezëve mjaftueshëm sa zhvilluesit e tyre të bëhen të varur nga teknologjia amerikane”, tha Sekretari i Tregtisë Howard Lutnick në korrik.

Në gusht, Trump dha dritën jeshile për shitjet e çipave në Kinë në një marrëveshje me prodhuesit amerikanë të çipave. Nvidia dhe AMD, tha Trump, do të jepnin 15% të të ardhurave nga shitjet në Kinë në SHBA në këmbim të licencave të eksportit. Kjo përfshin dhënien e aksesit Kinës në çipat H20 të Nvidia, të cilët u lançuan në vitin 2024 për të ruajtur aksesin në tregun kinez pas kontrolleve të rrepta të eksportit.

Por Pekini dukej i pakënaqur dhe tensionet tregtare janë përshkallëzuar vetëm që nga fillimi i një lufte tregtare “dhëmbë për dhëmbë” në prill.

Që atëherë, Kina ka rritur kufizimet e importit për çipat amerikanë, përfshirë procesorët e Nvidia. Trump tha të premten në Truth Social se do të vendoste një tarifë 100% ndaj Kinës “përtej çdo tarife që po paguan aktualisht” duke filluar nga 1 nëntori mbi kontrollet e eksportit të mineraleve të rralla të tokës.

“Nuk është e qartë se ku do të zgjidhet e gjithë kjo”, tha Luria, sepse Kina beson “se ndalimi i shitjes së çipave Nvidia në Kinë krijon njëfarë ndikimi mbi SHBA-në në negociata”.

A po i shkel Nvidia rregullat ndërkombëtare?

Zyrtarët e Departamentit të Tregtisë po hetojnë nëse klienti i Nvidia-s, Megaspeed me seli në Singapor, po e ndihmon Kinën të anashkalojë kufizimet e eksportit për qasje në teknologjinë e Nvidia-s, sipas një raporti nga New York Times.

“Ne jemi angazhuar me qeverinë amerikane në lidhje me Megaspeed, kemi kryer hetimin tonë dhe nuk kemi identifikuar ndonjë arsye për të besuar se produktet janë devijuar. NVIDIA vizitoi përsëri disa faqe të Megaspeed në fillim të kësaj jave dhe konfirmoi atë që kishim vërejtur më parë – Megaspeed po drejton një cloud të vogël komercial, si shumë kompani të tjera në të gjithë botën, siç lejohet nga rregullat e kontrollit të eksportit të SHBA-së. Plani i Veprimit për IA i Administratës me të drejtë i inkurajon bizneset në të gjithë botën të përqafojnë standardet amerikane dhe lidershipin e SHBA-së, duke përfituar sigurinë kombëtare dhe ekonomike”, tha një zëdhënës i Nvidia për CNN.

Dhe çipat H20 të Nvidia besohet gjerësisht se kanë kontribuar në DeepSeek, një model i përparuar kinez i inteligjencës artificiale që tronditi Silicon Valley pas publikimit të tij në fillim të këtij viti, duke ngritur shqetësime se Kina ishte më përpara në inteligjencën artificiale nga sa mendohej më parë.

Kina gjithashtu mund të fitojë akses në çipat në tregun e zi, pasi një vend tjetër mund të blejë çipat e Nvidia-s dhe t’ia rishesë ato Kinës, tha Sundararajan.

“Çështja më e madhe është nëse shtyjmë më fort për të kufizuar aksesin global në produktet e Nvidia-s, a mund të jetë kjo kundërproduktive? Sepse i detyron këto vende të përshpejtojnë ritmin e tyre të inovacionit”, tha Sundararajan.