Një teknologji që mund të shpëtojë planetin/ Tre shkencëtarë bashkojnë forcat dhe fitojnë Nobelin, materiali i ri që sfidon kufijtë e kimisë moderne

Në njoftim, komiteti tha se puna e tyre ka krijuar “mundësi të reja për zgjidhjen e disa prej sfidave më të mëdha të kimisë bashkëkohore”.

“Heiner Linke”, kryetari i Komitetit për Kiminë, tha se strukturat metal-organike kanë potencial të jashtëzakonshëm për krijimin e materialeve të personalizuara me funksione të reja: “Këto struktura molekulare funksionojnë si dhoma në një hotel – molekulat mund të hyjnë dhe të dalin, ndërkohë që materiali ruan funksionalitetin e tij,” – tha Linke.

Ai e krahasoi funksionin e tyre me çantën magjike të Hermione Granger nga librat e Harry Potter: “E vogël nga jashtë, por mund të mbajë sasi të mëdha brenda.”

Sipas Komitetit Nobel, këto struktura revolucionare kanë hapur rrugë për aplikime praktike si:

Nxjerrja e ujit nga ajri i thatë i shkretëtirës;

Kapja e dioksidit të karbonit për të luftuar ndryshimet klimatike;

Ruajtja e gazrave toksikë;

Përshpejtimi i reaksioneve kimike në procese industriale.

Strukturat MOF janë të përbëra nga metale dhe lidhës organikë, të cilat krijojnë hapësira të mëdha brenda një materiali shumë të vogël në volum, duke i bërë ato ideale për magazinimin apo filtrimin e molekulave.

Fituesit e këtij viti ndjekin gjurmët e laureatëve të mëparshëm që kanë sjellë zbulime thelbësore në biologji dhe teknologji. Vitin e kaluar, çmimi iu dha shkencëtarëve që përdorën inteligjencën artificiale për të “thyer” strukturën e proteinave – një sfidë e pazgjidhur për dekada. Ndërsa në vitin 2023, çmimi u nda për zhvillimin e pikave kuantike, me përdorime në ekranet LED dhe kirurgjinë kundër kancerit.

Çmimi Nobel për Kimi 2025 shoqërohet me një shpërblim financiar prej 11 milionë koronash suedeze (rreth 1 milion dollarë amerikanë). Ceremonia zyrtare e ndarjes së çmimeve do të mbahet në muajin dhjetor në Stokholm.

Top Channel