Prej më shumë se 60 milionë vite, gjarpërinjtë helmues kanë rrëshqitur mbi Tokë, të pajisur me një armë kimike vdekjeprurëse që u ka siguruar mbijetesën: pickimin. Shpejtësia e jashtëzakonshme me të cilën kafshojnë i bën të pamundura arratisjet e preve të tyre.
Një studim i ri, i botuar në Journal of Experimental Biology dhe bashkautorësuar nga vetë studiuesi, ka zbuluar në detaje mahnitëse se si funksionon saktësisht ky pickim. Është kërkimi më i madh i këtij lloji deri më sot dhe përdor teknika të avancuara video për të treguar se si lloje të ndryshme gjarpërinjsh kanë zhvilluar strategji të ndryshme për të dorëzuar helmin e tyre vdekjeprurës.
Në botë ekzistojnë rreth 4000 lloje gjarpërinjsh, prej të cilëve afërsisht 600 janë helmues. Që nga vitet 1950, shkencëtarët kanë përdorur fotografi dhe filmime me shpejtësi të lartë për të kuptuar më mirë mënyrën e sulmit të tyre. Me kalimin e kohës, këto teknologji janë përmirësuar ndjeshëm, duke lejuar vëzhgime më të sakta të pickimeve, përfshirë ndryshimet mes atyre për gjueti dhe për mbrojtje.
Megjithatë, shumica e studimeve të mëparshme kishin kufizime: përdorimin e vetëm një kamere (pra vetëm pamje anësore), rezolucion të ulët për shkak të kushteve të terrenit dhe fokusimin në pak specie, duke humbur krahasimin me shumë të tjera që mund të godasin më shpejt ose ndryshe.
Në kërkimin e ri, ekipi analizoi 36 specie gjarpërinjsh helmues nga tri familjet kryesore: nepërkat, elapidët dhe kolubridët. Ndër to ishin gjarpri me zile perëndimor (Crotalus atrox), nepërkat me hundë të sheshtë (Macrovipera lebetinus) dhe gjarpri helmues australian Acanthophis rugosus.
Eksperimentet u zhvilluan në qendrën “Venomworld” në Paris, ku u ndërtua një mjedis i vogël i kontrolluar me panele pleksiglasi dhe dysheme kartoni. Çdo gjarpër u vendos përballë një “preje” të simuluar, një copë xheli mjekësor cilindrik, e ngrohur në 38°C për të imituar nxehtësinë e trupit të kafshëve që gjarpërinjtë e perceptojnë.
Dy kamera me shpejtësi të lartë, të vendosura në kënde të ndryshme, regjistronin pickimet me 1000 kuadro për sekondë. Pamjet u përdorën për të rindërtuar lëvizjen në 3D dhe për të analizuar me hollësi shpejtësinë, këndin, hapjen e nofullave dhe kohëzgjatjen e sulmit. Në total u regjistruan 108 sulme të suksesshme, tre për çdo specie.
Rezultatet treguan ndryshime të mëdha midis grupeve. Nepërkat ishin më të shpejtat, duke arritur shpejtësi mbi 4.5 metra në sekondë dhe duke pickuar “prenë” në më pak se 90 milisekonda, më shpejt se reagimi mesatar i një gjitari të trembur. Ata shpesh tërhiqnin e ripoziciononin dhëmbët për ta futur helmin me saktësi.
Ndërsa elapidët, si kobra e kuqe e Kepit (aspidelaps lubricus), afroheshin ngadalë dhe më pas kafshonin disa herë rresht, duke shtrënguar nofullat për të lëshuar helmin. Kolubridët, si gjarpri i rizoforave (boiga dendrophila), që i kanë dhëmbët më thellë në gojë, sulmonin nga më larg dhe lëviznin kokën anash pasi kapnin prenë, duke çarë xhelin për të lëshuar sa më shumë helm.
Kërkimet e mëparshme kanë treguar se forma e dhëmbëve të tyre lidhet ngushtë me llojin e prenë që gjuajnë. Tani, falë këtij studimi, shkencëtarët kanë zbuluar edhe mënyrën e saktë se si këta grabitqarë përdorin armët e tyre vdekjeprurëse, një aftësi që u ka mundësuar të mbijetojnë në Tokë për miliona vjet.
Burimi: botasot.info
