Zemërimi nuk ndalet në Sofje, protestat kundër qeverisë përfshijnë gjithë vendin

Bullgaria po përjeton një tjetër natë protestash të gjera dhe të tensionuara, me mijëra qytetarë që janë mbledhur në Sofje dhe dhjetëra qytete të tjera të vendit, në një valë zemërimi ndaj qeverisë së pakicës dhe akuzave për korrupsion të përhapur në të gjitha nivelet e shtetit.

Protestat e fundit përbëjnë kulmin e një vale demonstratash të vazhdueshme, në një vend që është përballur me paqëndrueshmëri të thellë politike dhe sociale gjatë viteve të fundit. Ato vijnë në një moment delikat, teksa Bullgaria përgatitet të bashkohet me eurozonën më 1 janar, duke zëvendësuar levën bullgare me monedhën europiane.

Në qendër të kryeqytetit bullgar, demonstruesit kanë përdorur lazerë për të projektuar parulla politike mbi fasadën e Parlamentit, duke kërkuar dorëheqjen e qeverisë, zgjedhje të drejta dhe largimin e strukturave mafioze nga pushteti. Revolta popullore është ushqyer nga ndjenja e thellë e zhgënjimit ndaj elitës politike, e cila shihet si e kapur nga oligarkia dhe e paaftë për të zbatuar reforma të thella dhe të domosdoshme, sidomos në sistemin e drejtësisë.

Kriza është përqendruar rreth qeverisë së kryeministrit Rosen Zheleznikov, e cila pritet të përballet me një tjetër votë mosbesimi të gjashtën që nga marrja e pushtetit në janar të këtij viti. Mospajtimet mes forcave politike, ngërçi institucional dhe mungesa e konsensusit kanë prodhuar një situatë të tensionuar që i ka bërë protestat të vazhdueshme dhe gjithnjë e më të mëdha.

Një ndër shkaktarët e fundit të përshkallëzimit ishte plani fillestar për buxhetin e vitit 2026 – i pari që do të hartohej dhe zbatohej në euro. Ky projekt parashikonte rritje të kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe tatimeve mbi fitimet, çka u kundërshtua me forcë nga partitë opozitare, shoqëria civile dhe sindikatat. Në përballje me presionin e madh, qeveria u tërhoq nga plani, por tërheqja nuk mjaftoi për të ndalur zemërimin.

Në sfondin e këtyre zhvillimeve qëndron një e vërtetë e dhimbshme për shoqërinë bullgare: pavarësisht rritjes ekonomike, vendi vijon të mbetet më i varfri në Bashkimin Europian dhe një nga më të korruptuarit sipas vlerësimeve ndërkombëtare. Shtatë zgjedhje të përgjithshme janë mbajtur në katër vitet e fundit – një rekord i paimagjinueshëm për një vend anëtar të BE-së – pa mundur të prodhojnë stabilitet politik afatgjatë.

Ndërkohë, brenda vetë mazhorancës qeverisëse, zërat janë të ndarë. Disa aktorë brenda koalicionit kërkojnë rezistencë deri në përfundimin e tranzicionit monetar me Bashkimin Europian, ndërsa opozita ka bërë të qartë se hyrja në eurozonë nuk mund të përdoret si justifikim për të shtyrë llogaridhënien dhe ndryshimin.

Protestat e së mërkurës janë të organizuara në pjesë të madhe nga forca reformiste dhe aktorë të rinj politikë, që kërkojnë një shkëputje të plotë nga modeli i vjetër i qeverisjes dhe çlirimin e institucioneve nga ndikimi i interesave të ngushta ekonomike dhe politike.

Pavarësisht presionit në rritje dhe zemërimit popullor, sinjalet e deritanishme tregojnë se qeveria nuk ka ndërmend të dorëhiqet para datës historike të anëtarësimit në eurozonë. Por rruga po flet me zë gjithnjë e më të fortë – dhe ajo që nisi si një protestë për një buxhet, është shndërruar në një revoltë gjithëpërfshirëse kundër një sistemi që, për shumë bullgarë, ka dështuar të sjellë drejtësi, mundësi dhe dinjitet.