Ish-ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati: Frikë, Poshtërim dhe Shpresë në Procesin e Zgjerimit të BE-së

Ish-ministri i Jashtëm, Ditmir Bushati, ka ofruar një analizë të thelluar mbi raportet e fundit të Komisionit Europian për procesin e zgjerimit dhe perspektivën e vendeve të Ballkanit Perëndimor drejt anëtarësimit në Bashkimin Europian.

Bushati krahasoi raportet vjetore me një lloj “zdrukthëtarie të politikës”, duke shpjeguar se, ashtu si në letërsi apo zanate, qëllimi është të ruhet balanca mes pasqyrimit të realitetit dhe motivimit për të avancuar me reformat. Ai vuri në dukje se, megjithëse politika e zgjerimit e BE-së njihet si një prej politikave më të suksesshme, për më shumë se dy dekada nuk ka prodhuar rezultate të prekshme për vendet e rajonit.

Në kontekstin e sfidave gjeopolitike pas agresionit rus në Ukrainë, sipas Bushatit, Komisioni Europian ka përpjekur të paraqesë zgjerimin si një mjet kyç për forcimin e sigurisë dhe stabilitetit të BE-së. Ai përmendi si shembuj hapjen më të shpejtë të kapitujve të bisedimeve për Shqipërinë dhe mbylljen e disa kapitujve me Malin e Zi, si dhe njohjen e perspektivës së anëtarësimit për Ukrainën dhe Moldavinë.

Bushati theksoi rëndësinë e linjëzimit gjeopolitik dhe reformave të qëndrueshme në sundimin e ligjit dhe ekonomi si vija të kuqe të Komisionit për progresin e vendeve kandidate. Ai kritikoi praktikën e kaluar të BE-së për tolerimin e regresit demokratik në rajon, duke përmendur shembullin e Serbisë dhe sfidat e Kosovës.

Ish-ministri propozoi gjithashtu hapjen e një shtegu të ri për zgjerimin, duke përfshirë rrethimin demokratik të Serbisë me Mali i Zi dhe Shqipërinë si udhë shembullor. Ai nënvizoi se për këtë rrugë të re të bëhet një transformim real dhe të qëndrueshëm, duke garantuar standarde demokratike dhe qeverisje të mirë.

Bushati kritikoi gjithashtu fokusin ekskluziv mbi SPAK-un në luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, duke theksuar se qeverisja dhe institucionet shtetërore duhet të jenë diga mbrojtëse ndaj ndikimit të krimit në jetën publike dhe ekonomike.

Sipas tij, zgjerimi funksionon jo vetëm mbi bazën e kritereve të Kopenhagenit, por edhe si një mjet politik dhe gjeostrategjik. Ai u shpreh se vendet e rajonit duhet të demonstrojnë reforma të vërteta dhe linjëzim gjeopolitik me BE-në, ndërsa Bashkimi Europian duhet të korrigjojë ndjenjën e poshtërimit dhe të ngjallë shpresë tek vendet kandidate.

Bushati përfundoi se një BE e zgjeruar me Ballkanin Perëndimor, Ukrainën dhe Moldavinë do të përfaqësonte një garanci sigurie dhe stabiliteti për të gjithë Europën, duke u shndërruar nga një aktor ekonomik në një projekt gjeostrategjik global.