60
Shkup, 5 nëntor – Trupa të dërrmuara, armë dhe eksploziv, si dhe mbetje nga një mulli për mish… Të tilla fotografi katër vjet më parë i tronditën publikun serb dhe atë evropian, kur policia e atjeshme bëri bastisje në shtëpinë e Veljko Belivukut, kreut të një bande kriminale. Ky udhëheqës famëkeq, së bashku me rreth 20 anëtarë të bandës “Belivuk”, u arrestuan nën dyshimet për krime jashtëzakonisht barbare — rrëmbime, vrasje, shantazhe, posedim i paligjshëm i armëve dhe trafik droge.
“Sasia e mostrave të mishit nga viktima të ndryshme u gjet në një mulli për mish, e vendosur në shtëpinë që i përkiste grupit ‘Belivuk’ në Beograd”, njoftuan autoritetet serbe në vitin 2021.
Informacionet thanë se kjo grup-shtet e torturonte dhe e vriste njerëz, dhe më pas bluante mbetjet e viktimave në mënyrë makabre, për t’i fshehur provat e vrasjeve. Saktësisht, grupi akuzohej për katër vrasje të lidhura me drejtues të klanit kriminal “Shkaljar” në Greqi në vitin 2020.
Edhe pse zbulimi dhe shkatërrimi i kësaj bande të rrezikshme konsiderohet sukses i madh për hetuesit serbë, kjo nuk i dha fund veprimtarisë së grupeve të tjera kriminale që ende “gërmojnë” nëpër Serbi dhe rajon.
Lidhur me botën e organizuar kriminale serbe, në periudhën e fundit kanë mbërritur edhe informacione shqetësuese te shërbimet e sigurisë maqedonase, që prekin edhe vendin tonë. Të dhënat, të cilat i siguroi “Fokus” nga burime të veta, flasin se disa djem janë “rektrutuar” nga nëntoka serbe për të kryer pretenduar të tjera vepra penale, të lidhura me përballjet ndërmjet bandave kriminale.
Por ta fillojmë nga fillimi. Edhe pse informacioni ishte i njohur prej kohësh, alarmi në shërbimet e sigurisë u ndez sërish pas një ngjarje tragjike kohët e fundit, kur në një apartament në Beograd u shpërthye eksploziv dhe u vra 21-vjeçari Martin Sipkovski. Mediat serbe raportuan se në apartamentin e marrë me qira kishte rreth 1.5 kilogramë eksploziv “Pentrit”. Hetimet duhet ende të përcaktojnë çfarë sakrifikoi/bëri Sipkovski në një apartament me eksploziv, ndërkohë që duheshte të qëndronte në shtëpinë e tij në Shkup, ku po izolohej me masën e shtëpisë — arrest shtëpiak.
Sipas disa mediave serbe, që bazohen në informacione jozyrtare, i riu humbi jetën si pasojë e manipulimit jo profesional me eksplozivin, i cili, thuhet, ishte destinuar për likuidimin e anëtarëve të një grupi kriminal në Novo Beograd, pra për kreun e një grupi tifozësh.
Por rrëfimi i babait të Martin, Dejan Sipkovski, është i tërësisht ndryshe. Ai në komunikimin me publikun tha se djali i tij ishte student i Fakultetit për Menaxhment, model dhe ish-përgatitës i ekipit të hendbollit RK Vardar — një djalë i ri me shumë energji, ëndrra dhe shpresa për të ardhmen.
“Fatkeqësisht, jeta e tij u ndërpre në një mënyrë shumë tragjike dhe të paqartë. Në publik u përhapën shumë spekulime dhe informacione të pasakta se Martin kishte lidhje me vendosje eksplozivi. Dua të them publikisht dhe përgjegjësisht se kjo nuk është e vërtetë! Djali im ishte rebele, si shumë të rinj në atë moshë. Ka bërë gabime fëmijërore dhe pubertale, por kurrë nuk ka qenë njeri i dhunshëm dhe kurrë nuk do të merrte jetën e të tjerëve. Ka pasur përplasje me ligjin, por kurrë të lidhura me krim të rëndë,” deklaroi babai i Martin.
Faktet nga Prokuroria e Shkupit, megjithatë, tregojnë se Sipkovski kishte një dosje të rëndë kriminale. Më saktë, vetëm tre muaj më parë, me vendim të shkallës së parë, ai u dënua me shtatë e gjysmë vjet burg për tentativë vrasjeje. Ngjarja kishte ndodhur vitin e kaluar, kur një person u gjuajt me thikë. Në qershor të këtij viti u dha edhe vendimi.
“Më 26.12.2024, pas hetimeve, Prokuroria Publike e Shkupit ngriti aktakuzë për vepër penale — Vrasje (në tentativë), dhe pas procesit gjyqësor, më 3.6.2025, i pandehuri u gjet fajtor dhe u dënuar me burg me kohëzgjatje 7 vjet e 6 muaj,” sqaron Prokuroria nga Shkupi.
Pas dhënies së dënimit, prokurori i çështjes kërkoi paraburgim për të dënuarin, por gjykata e la nën masën e arrestit shtëpiak, nga ku ai u arratis.
Po ashtu, kundër të dyshuarit kishte procedura aktive për vepra tjera — dhunë, shkaktim rreziku të përgjithshëm dhe vjedhje me dhunë — për të cilat janë ngritur edhe dy aktakuza të tjera që janë në proces gjyqësor.
Babai i Martin, nga ana tjetër, thotë se të gjitha provat tregojnë se i biri nuk ishte fare i pranishëm në vendngjarje.
“Është veçanërisht e rëndësishme të theksohet se Martin nuk ishte i pari i akuzuar në rast. Nën rrethana të dyshimta, më vonë u përfshi në proces, edhe pse i pari i akuzuar prej kohësh është larguar në Beograd dhe nuk jeton në Maqedoni. Sipas informacioneve të disponueshme, personi i parë i akuzuar ka një dosje të rëndë kriminale.”
Familja jonë mendon se ky rrjedh i ngjarjeve është thellësisht i padrejtë dhe kërkon përgjigje serioze përse Martin u përfshi në diçka me të cilën nuk kishte lidhje reale, thotë Sipkovski.
Ai shton se djali i tij ishte frikësuar dhe i zhgënjyer, prandaj iku.
“Ai shkoi në Beograd — i frikësuar, i hutuar dhe, siç besojmë, i mashtruar dhe i keqpërdorur nga njerëz që shfrytëzuan besimin dhe frikën e tij. Ka dyshime të arsyeshme se Martin u nxorr dhe u inkurajua, i vendosën presion për të ikur në Serbi me premtime të rreme se më vonë do t’ia mundësonin të shkojë në një vend të tretë,” pretendon babai.
Si dhe të pritet, hetimet do të zbulojnë motivet pse i riu u nis për në Beograd dhe pse ishte në një apartament në të cilin kishte eksploziv.
Sidoqoftë, siç mësojmë, kjo ngjarje e dhimbshme i ka vënë në lëvizje shërbimet e inteligjencës për të vepruar mbi informacionet që ata i kishin mbledhur më parë: se disa të rinj të tjerë, në moshën 18–22 vjeç, supozohet se janë rekrutur nga banda kriminale në Serbi. Informacionet tona tregojnë se bëhet fjalë për të rinj që shpesh kanë dosje kriminale, ose probleme me varësi — si drogë dhe bixhoz. Sipas burimit të “Fokus”, rekrutimin e kryejnë dy persona të lidhur si ndërmjetës, prej të cilëve njëri është një personazh publik i njohur.
“U afrohen me ofertë për fitim të shpejtë të shumave të mëdha prej 20.000 deri në 50.000 euro. Pasi të hyjnë në ‘lojë’, fillimisht i dërgojnë në Nish ose Vranjë, e më pas i vendosin në Beograd ku marrin trajnim. Detyra e tyre është të kryejnë vepër penale: të vendosin bombë, të kryejnë sulm… dhe për këtë të marrin shumë paratë,” shpjegon burimi ynë.
Ai shton se bëhet fjalë për llogari të brendshme mes bandave kriminale të nëntokës serbe, të cilat e gjejnë më të lehtë të rekrutojnë të huaj që të mos dallohen lehtë nga policia vendore.
“Fokus” kërkoi përgjigje nga Agjencia për Siguri Kombëtare (ASK/АНБ), nëse ata kanë informacione që tregojnë se të rinj shtetas maqedonas po rekrutohen nga klane kriminale serbe.
“Agjencia, sipas kompetencave të saj, ndjek në mënyrë vigjilente situatën lidhur me përfshirjen e shtetasve maqedonas në grupe kriminale transnacionale dhe përmes bashkëpunimit ndërkombëtar merr një seri masash parandaluese për të penguar këto aktivitete,” u përgjigjën nga ANB për “Fokus”.
Agjencia për Siguri Kombëtare shtoi se nuk mund të ndajë më shumë detaje për shkak të ndjeshmërisë së informacioneve.
“Agjencia është në komunikim të vazhdueshëm edhe me organet shtetërore kompetente për hetime dhe ndjekje penale, me të cilat ndan informacion në kohë, dhe duke qenë se informacionet janë të ndjeshme, për momentin nuk mund të ndajmë më shumë detaje,” sqaron ANB.
Analistët vërejnë se, fatkeqësisht, shumë të rinj në Maqedoni dhe rajon kanë si idhuj figura nga nëntoka, dhe për shembull, i admirojnë anëtarët e mafies “Beli Vuk” (“Beli Vuk” = “Ujku i Bardhë” / emër i grupit). Tërhiqen nga mundësia për të fituar shpejt para, pa u menduar shumë për pasojat.
Operacioni që i rrëzoi këtë mafie u cilësua nga autoritetet serbe si një nga sukseset më të mëdha në luftën kundër krimit të organizuar. Sipas zyrtarëve, ky grup kishte funksionuar si degë e klanit kriminal malazez “Kavaç”.
Aktakuza shpjegonte vrasjet e Stevan Stamatoviq dhe Igor Dedoviq në Athinë në janar 2020, dhe Alan Kojar dhe Damir Hadzhiq në Korfuz në korrik 2020. Këta persona ishin anëtarë të lartë të klanit “Shkaljar”, një grup i përfshirë në konfliktet kriminale në Ballkan.
Kreu Veljko Belivuk njihej edhe si lider i grupit tifoz “Partizan”. Pas arrestimit të tij, presidenti Aleksandar Vučić i quajti “Beli Vuk” dhe bashkëpunëtorët e tij një “degë” të klanit kriminal malazez “Kavaç”, duke theksuar se në Serbi ishin formuar dy grupe kriminale, të dyja me origjinë malazeze, duke nënkuptuar “shkaljar” dhe “kavaç”.
Përplasja mes dy klaneve që nisi nga periferi e Kotorrit në Mal të Zi, e lidhur me tregtinë e drogës, vazhdon që nga viti 2014. Raporti i Agjencisë së Informacionit dhe Sigurisë së Serbisë thotë se grupe kriminale më serioze nga Serbia dhe Mali i Zi morën anën e klanit “Kavaç”.
Kjo grindje ndikoi fort në Ballkan, dhe solli aktivitete kriminale të shumta dhe përplasje me dhunë.
Gazetarë hetues serbë pretendojnë se disa nga mafiet kishin mbështetje brenda shtetit.
“Për shkak se kriminelët kanë ‘njerëzit e tyre’ në strukturat shtetërore, ata shpejt mësojnë nëse janë shpallur fletë-arreste ndërkombëtare ose jo; edhe pse ka fletë-arreste edhe nga Interpol-i, shpesh askush nuk i arreston. Edhe anëtarët e klaneve në konflikt zakonisht marrin dokumente false, si pasaporta, nga i njëjti burim brenda policive në rajon,” thotë gazetarja Jelena Zoriq nga “Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Hetimore”.
“Kriminelët më të rrezikshëm, si rregull, në mënyrë private sigurohen me shërbime shtetërore dhe zyrtarë që kanë punuar ose ende punojnë në shërbimet sekrete dhe ato të rendit publik,” shton ajo.
Shërbimet e inteligjencës maqedonase kanë gjithashtu punë me nëntokën vendore, e cila kohët e fundit u bë më e dukshme.
Nga njëra anë është grupi “Grec–Dukanџik”, i cili deri kohë më parë “mbante” tregun me kokainë. Lider i këtij grupi është Shevalj Muaremi, i cili, sipas postimeve të tij në Instagram, ndodhet në Dubai pas arratisjes përpara një operacioni policor me emrin “Mali” në Grec në mars 2021.
Kundër-banda nga ana tjetër është një aleancë e disa bandave më të vogla, ku më e njohura është klani “Belanoca” me bazë në Singeliq dhe Aračinovo. Në këtë grup hyjnë edhe banda kriminale të quajtura “Baron”. Ky grup u godit nga organet e hetimit dhe tani po përballet me proces gjyqësor, në të cilin banda, e udhëhequr nga lideri Fatljum Ajeti Tota, po akuzohet për tetë vrasje, shantazhe, kërcënime dhe zjarrvënie të objekteve dhe automjeteve.
“Do të shohim njerëz që nga njëra anë deklarohen si besimtarë dhe myslimanë, por nga ana tjetër janë të përfshirë në vrasje, drogë, prostitucion; madje njëri kishte dëshirë të kryente një sulm vetëvrasës në një turmë njerëzish dhe kishte mësuar edhe djalin e tij për këtë. Sot bëjnë plane bashkë, dhe nesër i vrasin njëri-tjetrin,” tha në fjalimin e saj hapës drejtuesja e akuzës Verica Berzhetska-Krsteva.
Rivaliteti i kësaj bande me grupin nga Greci ishte një nga motivet kryesore të vrasjeve, por kishte edhe motive tjera. Ata kanë vrarë njerëz edhe për shkak të fyerjeve të thëna.
Në një rast, motiv ishte dyshimi i liderit se një nga viktimat kishte bashkëpunuar me organet hetuese në rastin “Monstrum”.
Bëhet fjalë për vrasjen e Ibraim Ajdinit verën e vitit 2020, ose tetë vjet pas vrasjeve pesëfishit pranë Liqenit Smiljkovsko.
“Lideri, në emër të një lëvizjeje radikale, ofroi dhe pagoi 10.000 euro për vrasje, i motivuar nga dyshimi se viktima kishte bashkëpunuar me institucionet në rastin ‘Monstrum’. Viktima u ekzekutua në shtëpinë e tij me një plumb në kokë,” sqaroi Prokuroria.
Edhe pse nuk kishte dëshmi për lidhjen e viktimës me hetimin “Monstrum”, anëtarë të “Belanoca” menduan se ai kishte dorëzuar dy të arratisurit në Kosovë — Afrim Ismailoviq dhe Alil Demiri.
Këta vrasës nuk mendonin shumë para se të tërhiqnin shkrepësen. Paratë, makinat luksoze dhe pushteti në nëntokë ishin motiv që i bëri mizorë.
Paksa e ngjashme është logjika edhe me të rinjtë e rekrutuara në Serbi. Megjithatë, ekziston shpresë që shërbimet e inteligjencës t’i ndjekin hap pas hapi dhe të arrijnë t’u shpëtojnë jetën atyre të rinjve — dhe atyre që mund të jenë objektiv.
Nga: Valentina VURMO — botuar në Fokus, 15 tetor (nr. 1567).
Burimi: zhurnal.mk
