Recep Tayip Erdogan është rikonfirmuar president i Republikës së Turqisë duke fituar me 51.4% të votave përballë rivalit të tij, Kemal Kilicdaroglu i cili arriti të siguronte vetëm 48.6% të votave. Erdogan ka marrë mandatin e tretë si president, pas tre mandatesh të mëparshme si kryeministër.
Ashtu siç pritej, gara mes dy kandidatëve ka qenë mjaft e fortë dhe kjo tregohet edhe nga diferenca e ngushtë mes tyre në rezultatin përfundimtar. Më herët të dielën, Erdogan u kërkoi mbështetësve të tij “të qëndrojnë në kutitë e votimit derisa të finalizohen rezultatet”.
“Tani është koha për të mbrojtur vullnetin e popullit, të cilin ne e vlerësojmë më shumë”, shkroi Erdogan në llogarinë e tij në Twitter, raporton “CNN”.
Çdo qytetar turk ka të drejtë të shikojë numërimin e votave në kutitë e tyre të votimit, dhe kjo është bërë një traditë në Turqi. Zëdhënësi i Partisë Popullore Republikane (CHP) kryesore të opozitës në Turqi, Faik Oztrak, me sa duket e paralajmëroi Erdoganin që të mos mbajë ndonjë fjalim para mbështetësve, derisa të shpallen rezultatet zyrtare të zgjedhjeve.
“Askush nuk duhet të turbullojë ujërat me fjalime”, tha Oztrak të dielën, duke iu referuar fjalimit tradicional të Erdoganit.
Erdogan u përball kokë më kokë kundër Kilicdaroglu, një burokrat 74-vjeçar dhe udhëheqës i CHP-së me prirje të majtë.
Në raundin e parë të votimit më 14 maj, Erdogan siguroi një epërsi prej gati pesë pikësh ndaj Kilicdaroglu, por nuk arriti pragun prej 50% të nevojshëm për të fituar. Blloku parlamentar i presidentit fitoi shumicën e vendeve në garën parlamentare në të njëjtën ditë.
Erdogan hodhi votën e tij në një qendër votimi në Stamboll të dielën. “Ky është i pari në historinë demokratike turke”, tha ai.
“Turqia, me gati 90% pjesëmarrje në raundin e fundit, e tregoi bukur luftën e saj demokratike dhe besoj se do të bëjë të njëjtën gjë edhe sot”, shtoi ai.
Kilicdaroglu hodhi votën e tij në Ankara, duke u thënë gazetarëve: “Për të hequr qafe shtypjen dhe për të hequr qafe këtë udhëheqje autoritare, për të sjellë demokraci dhe liri të vërtetë, u bëj thirrje të gjithë qytetarëve të shkojnë të votojnë dhe të qëndrojnë pranë kutive të votimit”.
“Për shkak se zgjedhjet u mbajtën në vështirësi, u përdorën të gjitha llojet e propagandës së zezë dhe shpifjeve, por unë besoj në sensin e përbashkët të njerëzve”.
Autoritetet zgjedhore thanë se votimi po kalonte “pa asnjë problem” dhe se rezultatet duhet të vijnë më shpejt se në raundin e parë.
Javën e kaluar, kandidati i vendit të tretë Sinan Ogan , i cili fitoi 5% të votave në raundin e parë, mbështeti publikisht Erdoganin, duke rritur më tej shanset e liderit të fortë për të fituar raundin e dytë dhe të fundit presidencial të së dielës.
Shumë sondazhe kishin parashikuar gabimisht se Kilicdaroglu do të kryesonte në zgjedhjet e 14 majit, të cilat panë një pjesëmarrje të lartë prej gati 90% në të gjithë vendin.
Opozita i ka përshkruar zgjedhjet si qëndrimin e fundit për demokracinë turke, duke akuzuar Erdoganin për zbrazje të institucioneve demokratike të vendit gjatë qeverisjes së tij 20-vjeçare, duke gërryer pushtetin e gjyqësorit dhe duke shtypur disidencën. Erdogan gjithashtu përballet me erëra të kundërta nga një ekonomi e rrënuar dhe një përgjigje ndaj një tërmeti katastrofik më 6 shkurt, i cili i mori jetën më shumë se 50,000 njerëzve në Turqi dhe Sirinë fqinje.
Një tërmet katastrofik mund t’i kishte dhënë fund sundimit të Erdoganit. Tani ai është gati të fitojë zgjedhjet
Qeveria pranoi “gabimet” e saj në operacionin e saj të shpëtimit dhe i kërkoi falje publikut. Kritikët e Erdogan vunë në pah gjithashtu standardet e lira të ndërtimit të kryesuara nga partia në pushtet AK, e cila shkaktoi një bum ndërtimi që nga fillimi i viteve 2000 dhe përkeqësoi numrin e vdekjeve. Ata argumentuan gjithashtu se përgjigja ndaj tërmetit nënvizoi gjoja zbrazjen e Erdoganit nga njësitë qeveritare në përpjekjen e tij për të konsoliduar pushtetin.
Kriza financiare e vendit e cila pa monedhën me rënie dhe çmimet në rritje fajësohet pjesërisht edhe në politikat e Erdoganit. Presidenti ndrydhi normat e interesit duke e lënë inflacionin të papenguar, argumentuan kritikët.
Por rezultatet elektorale të 14 majit treguan mbështetje të vazhdueshme për presidentin në bastionet e tij konservatore, duke përfshirë zonën e shkatërruar nga tërmeti.
Në një intervistë me Becky Anderson të CNN javën e kaluar, Erdogan u zotua të dyfishojë politikat e tij ekonomike joortodokse, duke argumentuar se normat e interesit dhe inflacioni ishin “të lidhura pozitivisht”.
Ai gjithashtu përshëndeti marrëdhënien e tij me presidentin rus Vladimir Putin si “të veçantë” dhe tha se do të vazhdojë të bllokojë hyrjen e Suedisë në NATO, pavarësisht kritikave perëndimore se ai po pengonte një front të unifikuar kundër pushtimit rus të Ukrainës.
Që kur Rusia nisi pushtimin e saj në Ukrainë në shkurt të vitit 2022, njeriu i fortë turk është shfaqur si një ndërmjetës kryesor i pushtetit, duke miratuar një akt vendimtar balancues midis dy palëve, i njohur gjerësisht si “neutraliteti pro-ukrainas”.
Ai ndihmoi ndërmjetësimin e një marrëveshjeje kyçe të njohur si Iniciativa e Korridorit të Kokrrave të Detit të Zi që zhbllokoi miliona tonë grurë të kapur në pushtimin rus të Ukrainës, duke shmangur një krizë globale urie. Marrëveshja u zgjat edhe për dy muaj të mërkurën e kaluar, një ditë para se të skadonte.
Erdogan, njeriu që e nisi rrugëtimin për në fronin e “Sulltanit të ri” të Turqisë duke shitur limonada
Quhet Recep Tayyip Erdogan dhe është i biri i një roje bregdetare, i rritur nëpër rrugët e një prej lagjeve më famëkeqe të Stambollit, i shtrënguar nga varfëria në të cilën dergjej familja e tij të shiste nëpër rrugë limonada dhe simite, Erdogan ka marrë një arsim islamik shumë të ngurtë, përpara se të diplomohej në administrim biznesi në Universitetin e Marmarasë. Në atë që ka ndodhur në të kaluarën duket e vështirë të mendohet se sot ai përfaqëson një lider të një shteti i bazuar në fenë islame, duke pasur parasysh faktin se në vitin 1998 Erdogan ishte burgosur me akuzën e nxitjes së urrejtjes fetare pse ka sfiduar shekullarizimin dogmatik turk duke recituar fjalë militomi islamik. Tifoz futbolli, lojë në të cilën ka luajtur si profesionist gjatë viteve të universitetit, tani Erdogan është mysliman konservator, që deri pak kohë më parë e shmangte dhënien e dorës grave dhe preferonte që të mos ulej në tavolinë në qoftë se shokët e tavolinës konsumonin pije alkoolike.
Rasti i parë për të demonstruar aftësitë politike të tij, pas vitesh në Partinë Refah, i është paraqitur kur u zgjodh kryebashkiak i Stambollit në vitin 1994.
Pas Grushtit të Shtetit më 12 Shtator 1981, Erdogan u bë pjesë e Partisë Refah. Në vitin 1994 Erdogan ishte kandidat për Kryetar Komune të Stambollit, ku në këto zgjedhje, u zgjodh Kryetar Komune të Stambollit. Gjatë kohës së qeverisjes së tij si Kryetar Komune të Stambollit, ai luftoi për asgjësimin e kontrabandave në Stamboll. Ndërsa Erdogan vazhdoi rrugën duke krijuar Partinë për Drejtësi dhe Zhvillim (turqisht; Adalet ve Kalkinma Partisi) në vitin 2001, ku u zgjodh si lideri i këtij subjekti.
