Traditë e vjetër kriminale serbe e trashëguar brez pas brezi. •A i duhen Evropës Kriminelet? •Nëse jo; pse i përkëdhel pas çdo lufte serbet, që bënë masakra të papara kundër popullatës civile? •Pse përkëdhelen aktoret e sa luftërave, sa mija krimeve dhe masakrave?
Duke lexuar krimet serbe që nga vitet 1900 mbi popullin shqiptarë; herë me përkrahjen e Turqisë e në vazhdimësi më përkrahjen e Rusisë me pastaj duke i provuar edhe vet këto vuajtje të pa ndërprera më imponohet pyetja: çfarë njerëzish janë serbet? Apo janë ose jo njerëz si të tjerët? Si ka mundësi që njeriu për njeriun të jetë kaç i pamëshirshëm? Madje edhe kur viktima e tij nuk ishte fajtor dhe nuk i kishte bërë keq kurrë, përkundrazi i kanë mbajtur me bukë. Kur vrasin fëmijë dhe pleq, dhunojnë gra e vajza. Me rastisi të lexoi këtë reportazhe të përgatitur, nga z. MihajloMedenica i cili përshkruan këtë traditë të tmerrshme, që e kalon konstatimin e TomasHobsit (njeriu për njeriun është ujk).
Z. Medenica ka përshkruar një traditë të vjetër serbe që është praktikuar publikisht në Serbi, Bosnjë, Mal të Zi dhe në Maqedoni deri në fund të shekullit të 19. Këtë reportazhe e ka titulluar ” Rrëfimi që të ngrinë gjakun” “Ja si e kam vra babën tim për shkak të traditës së vjetër serbe”. Këtë shënim z. MihajloMedenica e ka marrë në një familje që i kanë vra baballaret e vet. Kjo ngjarje kishte ndodhë në familjen Stojnin të fshatit Zjapina, ku është mbajtur mend rasti i fundit i “Lapota”( kështu quhej rituali i vrasjes së babit), arsyeja e vrasjes ishte; që të mos jetë barrë e familjes pasi që ai nuk është në gjendje të punoj më . Babai është ekzekutuar në moshën 60 vjeçare. Duke i vu një bukë në kokë që quhej buke e vdekjes.
Pastaj mbi atë bukë goditej më një shkop të fort të përgatitur më parë. Goditja duhej të ishte e fuqishme që të ia çajë kafkën më një goditje. Kjo reportazhe është botuar në “Nedelnik” nr. 40 dhe ka marrë vendin e dytë në festivalin ndërkombëtarë të reportazheve ”Interfer 2014”.Rasti i fundit i përshkruar ishte kurë djali Mitar Stojnin e vret babin e ti Petko. Pasi edhe babi i ti e kishte vrarë babin e vet që do të thotë gjyshin e Mitrit. Kjo traditë të tregon së krimi për këtë popull, me këso tradita është veprim i zakonshëm, është kulturë e trashëguar brez pas brezi sikur që përshkruhet në këtë reportazhe, kjo ka vazhduar që nga kohet e lashta, që kurë ekziston mbiemri Stojninkishte thënë Mitri.
Djali i vrasësit Mitar i thotë babit të tij edhe unë do të vras ty kështu kur të vije koha. Vrasja e babit të serbet më këtë traditë ka ndodhë deri sa ky veprim është ndaluar më ligj përshkruan z. Medenica. Ndalimi me ligj i “Lapota-s” nuk është korrigjim shpirtëror në ndryshimin e kësaj traditë kaç tragjike dhe pa fije ndjenje njerëzore të rrënjosur thellë në ndjenjat e tyre kriminal. Kjo dukuri trashëgimore tragjike nuk është trajtuar apo mësuar si një veprim i keq që do të duhej të pendoheshin pasardhësit e tyre, që kjo të mos ndodhë. Kjo edhe më tutje mund të ndodhë kur ka mundësi të jetë jashtë shikimit të hetuesisë apo kur lejohet nga shteti, ashtu si në vitet e nëntëdhjeta të njerëzit tjerë.
Vrasje të prindërve, të serbet ka pasur gjithnjë, por për herë të parë po e lexoi që kjo është trashëgimi e vjetër serbe. Kjo traditë nuk edukon gjenerata të kulturuara shpirtmira, me dashuri ndaj prindit dhe më ndjenja humane për bamirësi dhe mirëkuptim për njerizimin. Kur vret babin që e ka rritur, ngritur për të vetmen arsye për të mos harxhuar për te!!!? Andaj nuk ka nevojë shumë studim, çka do të bëjnë ky lloji njeriu, kur ka mundësi për të plaçkitur pasuri dhe për të uzurpuar toka të shqiptarëve? Ky ritual përgatitej kështu: Një natë para se të ndodhë “Lapota” babi dërgohej të flejë më sy hapur të lopët. Ai dëgjonte gjelat e mëngjesit por thotë nuk po vije mëngjesi, ani, ani se do të u vije shpejtë edhe atyre. Pra ironizon këngën e gjelit.
Ai dëgjon nusen e djalit kur ajo ngritët për të përgatitur bukën e fundit, buka e vdekjes (Smrtnapogaqa). Pastaj nisën për në bjeshkë, ne vendin e “nëmur”. A mundesh vet apo të ndihmoj unë? e pyet djali i ti babin ish kriminel tani viktimë, që pas pak do të ekzekutoj vet. Aty ku do të kryhet “Lapota” quhej vendi i nëmur. Viktima tani vendos bukën në kokë dhe e mbanë kurse djali e godet me sa fuqi që ka, të ia ndaj kafkën me një herë. Këta njerëz nuk kanë varreza, për këto vdekje nuk ndezën qirinjtë, nuk vjen as popi. Vendi dhe bjeshka ku kryhet krimi quhen të nëmura.
Por bjeshka është dhe mbetët e bekuar, veprimi dhe veprimtari i “Lapota-s” janë të nëmur dhe të mallkuar. Nuk shkruhet nëse kisha serbe e ka mallkuar këtë krim ndonjë herë. Tradita e kriminale për vrasjen e atij që të rritë e të ngritë janë jo vetëm mallkim por traditë e rrezikshme kriminale. Do të duhej të jetë, porosi për të pasur nën kontrolle për shekujt e ardhshëm një lloji të tillë , këtij lloji me këtë sëmurje të trashëguar kurrë nuk i besohet, se do të harroj këtë traditë. Me këtë lloji njerëzish miqësia është dështim. Këtë” miqësi “ shqiptaret e kanë provuar shumë herë deri në vitin 2000. Nga njerëzit më një kulturë të tillë nuk duhet pritur standarde civile. Nuk pritet që do të u vije keq për viktimat që i kanë bërë në: Kosovë, Bosnje, Kroaci dhe Slloveni. Loja më kufoma që i vranë dhe tani tallën me familjet e dëmtuara ka bazën në traditën “Lapota” .
Atyre nuk u vije keq për babin e vet. Për kënd do të u vije keq? Kush mund të jetë për fëmijë më i mirë se babi dhe nëna? Çka duhet të pritet nga këta? Çdo pritje tjetër pozitive është e kotë. Hartimi i një strategjie të re për të shpëtuar Gadishullin Ilirik dhe Evropën nga luftërat dhe masakrat serbe është mesë i domosdoshëm.
10.shkurt. 2022.Vrellë