Një gjykatë ndërkombëtare në Francë vendosi të martën se dështimi i Zvicrës për të trajtuar në mënyrë adekuate krizën klimatike ishte në shkelje të të drejtave të njeriut, në një gjykim historik për klimën që mund të ketë një efekt të valëzuar në të gjithë globin.
Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut (GJEDNJ) në Strasburg, Francë dha vendimin e saj në një çështje të ngritur nga më shumë se 2000 gra zvicerane, shumica e të cilave janë rreth të 70-tave, kundër qeverisë së Zvicrës. Ato argumentuan se valët e të nxehtit të shkaktuara nga ndryshimet klimatike minuan shëndetin dhe cilësinë e jetës së tyre dhe i vendosën ato në rrezik të vdekjes.
Gjykata vendosi se qeveria zvicerane kishte shkelur disa nga të drejtat e njeriut të grave për shkak të “boshllëqeve kritike” në legjislacionin e saj kombëtar për të reduktuar emetimet e ngrohjes së planetit, si dhe për dështimin për të përmbushur objektivat e kaluara klimatike.
Kjo përbën një shkelje të të drejtave të grave për mbrojtje efektive nga “efektet serioze negative të ndryshimeve klimatike në jetë, shëndet, mirëqenie dhe cilësi të jetës”, tha gjykata në një deklaratë.
Kjo shënon herën e parë që gjykata vendos mbi çështjet gjyqësore për klimën. Nuk ka të drejtë ankese dhe aktgjykimi është ligjërisht i detyrueshëm.
Ekspertët thonë se vendimi i gjykatës mund të forcojë çështje të tjera klimatike të bazuara në të drejtat e njeriut që janë në pritje përpara gjykatave ndërkombëtare dhe mund të hapë dyert për shumë padi të ngjashme që do të nisin në të ardhmen.
“Vendimet e sotme kundër Zvicrës vendosin një precedent historik që vlen për të gjitha vendet evropiane”, tha në një deklaratë Gerry Liston, një avokat në Rrjetin Global të Veprimit Ligjor, i cili mbështeti çështjen e Portugalisë. “Kjo do të thotë që të gjitha vendet evropiane duhet të rishikojnë urgjentisht objektivat e tyre në mënyrë që ato të jenë të bazuara në shkencë dhe të përafruara në 1.5 gradë. Kjo është një fitore masive për të gjitha brezat”.
Vendimi gjithashtu mund të detyrojë Zvicrën të reduktojë konsumin e saj të lëndëve djegëse fosile më shpejt. Lëndët djegëse fosile janë shtytësi kryesor i ndryshimeve klimatike të shkaktuara nga njeriu.
Vesselina Newman, nga organizata e avokatëve mjedisorë ‘ClientEarth’, tha se ky rezultat “nga një nga gjykatat më të larta në botë dërgon një mesazh të qartë: qeveritë duhet të ndërmarrin veprime reale për emetimet për të mbrojtur të drejtat e njeriut të qytetarëve të tyre”.
Zyra Federale e Drejtësisë e Zvicrës, e cila përfaqëson vendin në gjykatën e të drejtave të njeriut, tha se “merr parasysh” vendimin.
“Gjykimi gjithëpërfshirës do të analizohet me autoritetet përkatëse dhe masat që Zvicra duhet të marrë për të ardhmen do të shqyrtohen”, tha Zyra Federale e Drejtësisë e Zvicrës në një deklaratë për CNN.
